Geen btw voor alternatieve dokters

Een korte samenvatting van het voorafgaande

In het belastingplan 2008 was opgenomen een voorstel om btw te heffen over alternatieve geneeskunde, ook als deze door artsen bedreven wordt.

De motie-Vendrik (21 november 2007) tekende hier bezwaar tegen aan. Die motie luidde

“De Kamer, gehoord de beraadslaging, verzoekt het kabinet in het bijzonder de minister van VWS en de staatssecretaris van Financiën, in het voorjaar van 2008 de Kamer te informeren over de toekomst van de Wet BIG en de relatie van deze wet met de fiscaliteit en met een herzien voorstel te komen voor de vrijstelling van btw voor gezondheidskundige verzorging van de mens.”

De staatssecretaris stuurde verschillende brieven naar de Tweede Kamer, maar die was niet tevreden en drong aan op overleg met allerlei instanties. Het plan werd diverse malen uitgesteld, en de details zijn besproken op andere plaatsen van deze website. Het was duidelijk: de Tweede Kamer wilde een soort erkenning van alternatieve genezers en de regering was tegen. Een overzicht van alle artikelen hierover op deze site vindt men op ‘Alweer uitstel voor btw op kwakzalverij‘. De VtdK wijdde haar symposium ook aan de problematiek.

De brief van gisteren

Wie de hele brief van gisteren in volle glorie wil lezen, kan zijn hart ophalen bij de pdf rechtsboven. Ik zal proberen hem samen te vatten. Deze samenvatting is natuurlijk vreselijk bevooroordeeld. De VtdK huldigt het oerconservatieve en tegendraadse standpunt dat het bij de zorg in de eerste plaats om zowel effectiviteit als veiligheid gaat, een standpunt dat verstandige mensen zoals onze regeerders en volksvertegenwoordigers allang verlaten schijnen te hebben.

De Tweede Kamer heeft in haar wijsheid beslist dat dokters hoe dan ook geen btw hoeven te betalen en dat de regering maar moet zien hoe ze voorkomt dat elke fantasietherapeut op grond van het Solleveld-arrest ook btw-vrijstelling claimt. De Tweede Kamer wil ‘in ieder geval de huidige btw-vrijstelling voor andere beroepen dan die onder de wet BIG vallen … handhaven’ (p.2 al. 2). De ambtenaren van De Jager hebben in elk geval hun werk goed gedaan. Vooropleiding kan geen eenvoudige rol spelen. Immers, de fiscus acht ‘osteopathie bedreven door een fysiotherapeut kwalitatief gelijkwaardig … aan osteopathie bedreven door een arts indien de fysiotherapeut dezelfde complementaire opleiding heeft gevolgd als de arts die osteopathie toepast’ (p.3 al. 1). Dat schept een precedent.

Effectiviteit is onbelangrijk

Dat voor de btw-plicht in de ogen van de overheid effectiviteit geen enkele rol speelt, staat met zoveel woorden in de brief: ‘Het uitgangspunt hierbij is dat slechts zorg die van een voldoende kwaliteitsniveau is, voor btw-vrijstelling in aanmerking kan komen. De effectiviteit van de behandelwijzen is overigens niet in de beoordeling betrokken.’ (p.3 al. 4). Daar zit wat in. Of een medische behandeling effectief wordt geacht, is niet aan de fiscus om te bepalen, maar aan de wetenschap of de consensus onder de beoefenaren van de geneeskunde.

Het Buitenland

De staatssecretaris heeft ook laten kijken naar hoe het in het buitenland toegaat, maar daar gaat het allemaal zo anders dan in ons panglossiaans perfect geregelde landje in de best mogelijke aller werelden, dat kan helemaal niet dienen als voorbeeld. Hier ben ik het niet mee eens. België is een uitstekend voorbeeld. Daar zijn bijna tien jaar geleden (22 april 1999) door een wet van minister Marcel Colla vier alternatieve richtingen officieel erkend: homeopathie, acupunctuur, osteopathie en chiropraxie. Niettemin zijn er nog steeds geen officieel erkende homeopaten. De regeling-Colla hield namelijk in dat er commissies moesten komen (samengesteld uit reguliere en alternatieve geneeskundigen) die de homeopaten enzovoorts zouden moeten erkennen. Die commissies kwamen er niet. De Colla-wet was door zijn gecompliceerdheid een soort Flying Spaghetti Monster (FSM) en precies dat lijkt de staatssecretaris ook te hebben bedacht. (Zijne Heiligheid FSM is een opperwezen dat door Zijn onuitsprekelijke complexiteit een natuurlijke verklaring vormt voor alle raadsels van het universum; met name in de VS eisen Zijn volgelingen, de pastafarianen, equal time bij het onderwijs in de biologie.)

Opleidingseisen

Wie in aanmerking wil komen voor vrijstelling van btw moet toch wel een opleiding hebben gevolgd, minimaal met wat medische basiskennis, en zodanig dat de beroepsuitoefenaar voldoende veilig werkt. Verder moet de therapeut zich bewust zijn van ‘de grenzen aan de eigen deskundigheid’ (p.4). Op dat punt lijkt er geen probleem te zijn. René Descartes merkte al op in zijn Discours de la Méthode (1637): ‘Le bon sens est la chose du monde la mieux partagée, car chacun pense en être bien pourvu.’ (Gezond verstand is het beste verdeeld in de wereld, want iedereen vindt dat hij er goed van voorzien is.) De allerergste kwakzalvers zijn er heilig van overtuigd dat zijzelf uiterst capabel zijn en uiteraard de grenzen aan de eigen deskundigheid kennen. En in geval die overtuiging op een misvatting berust, is er nog altijd het strafrecht dat binnen een betrekkelijk korte tijdspanne van vijf of tien jaar zorgt dat de betrokkene een standje krijgt (als de nabestaanden willen meewerken).

Oppervlakkig gezien kunnen dus ook paranormale genezers vrijstelling van btw krijgen. Het Johan Borgman College verzorgt bijvoorbeeld een opleiding tot paranormaal therapeut en lijkt op hbo-niveau dus voor het aloude beroep van magnetiseur op te leiden, waar eertijds de Wet op de Uitoefening van de Geneeskunst tegen was gericht. Ze voldoen weliswaar niet op het punt van effectiviteit (wie maalt daar nog om, immers?), maar wel op het punt van btw-vrijstelling. Of toch niet? De eis aan zo’n opleiding op hbo-niveau is dat hetzij het diploma, hetzij de opleiding zelf goedgekeurd is door het Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (onderaan p.4). Die stelt pittige eisen waar universiteiten en de bekende serieuze hogescholen wel aan voldoen, maar of Het Johan Borgman College daaraan ooit zal kunnen voldoen is maar de vraag. Ze huren collegezalen in de Universiteit Utrecht, da’s alvast wat, maar helaas niet voldoende.

Eisen aan de beroepsgroep

Maar het Flying Spaghetti Monster heeft heel veel tentakels. Niet alleen moet er een opleiding komen, maar de beroepsgroep moet ook nog een systeem van registratie en herregistratie hebben. Er moet toezicht komen, en wie niet (meer) aan de normen voor de beroepsgroep voldoet of een tuchtmaatregel krijgt opgelegd, verspeelt zijn btw-vrijstelling. Iets preciezer, wie ‘een tuchtmaatregel opgelegd heeft gekregen die beëindiging van de beroepsuitoefening inhoudt, [is] niet langer … vrijgesteld van btw-heffing’ (p.5). Dat is opmerkelijk. Als er geen beroepsorganisatie is die de bevoegdheid heeft om iemand te verbieden het beroep nog langer uit te oefenen, dan komt de hele beroepsgroep niet in aanmerking voor btw-vrijstelling.

Het is natuurlijk denkbaar dat een organisatie van paranormale praktizijns door betasting van de foto van een lid concludeert dat die de energieën vanuit oneven dimensies instraalt (o foei!), dat een acupuncturist het pingpingpunt aanprikt in plaats van het fubarpunt (een ernstige kunstfout!) en de desbetreffende ketter dan royeert. Maar hoe gaat men dan tegen dat deze gewoon doorgaat met zijn stiel? Is de strafrechtelijk veroordeelde en uit zijn beroep gezette voormalige arts René B. niet doodleuk doorgegaan met waar hij mee bezig was toen hij Millecam stijfde in haar ‘geen kanker’-illusie? De politie zal heus niet ingrijpen. Stapt men dan naar de rechter en begint men een proces wegens schending van het merkenrecht? Dat is zoals de Maharishi Transcendente Meditatie het aanpakt. Mijn fantasie laat het afweten. Het is duidelijk: als deze eis aan een beroepsvereniging (namelijk de macht om niet-leden te beletten het desbetreffende beroep uit te oefenen) serieus is, dan komt er niets van enige erkenning terecht. Het is de oplossing-Colla ten voeten uit: doen alsof je erkent, maar voor de praktische uitvoering zulke onmogelijke richtlijnen opstellen dat in feite alleen BIG-geregistreerden vrijstelling krijgen. Maar helemaal zeker is het niet of dit wel bedoeld wordt, want op pagina 5 van de brief staat al een ‘voorlopige conclusie’ met een overzicht van enkele beroepen waarvan de staatssecretaris meent dat die in aanmerking komen.

Wie hoest het geld op?

Het ministerie zou het liefst natuurlijk niet alleen slechts BIG’ers vrijstellen, maar bovendien alleen die activiteiten waarvoor die BIG’ers bij hun BIG-opleiding (of BIG-goedgekeurde nascholingen) gestudeerd hebben. Dat zal wel niet lukken, dus er komen een paar groepen bij die vrijstelling krijgen. Het prijskaartje voor deze regeling bedraagt voorlopig een geschatte 65 miljoen euro, en die wordt verhaald op de sigarettenrokers. De berekening is gebaseerd op schattingen van het aantal kwakzalvers alternatieve genezers: 1200 met een artsdiploma (het zijn er 1365 volgens mij, maar een kniesoor die daarop let), en circa 6750 andere die in elk geval een soort van opleiding hebben gehad.

Het is niet duidelijk hoe bij het ministerie van financiën die opleidingen geteld zijn. De mesologie is bijvoorbeeld een onzinnig bedenksel van fysiotherapeut, acupuncturist, homeopaat en osteopaat Rob Muts. Is iedereen die de kunst van de meester heeft afgekeken nu iemand met een ‘opleiding’? Mutatis mutandis hetzelfde voor de BSM-de Jongmethode en tal van andere schimmige praktijken.

Nevenwerkzaamheden

Een extra probleem is de vaagheid van het criterium ‘BIG-opleiding plus iets alternatiefs’. Neem nu de arts-acupuncturisten die lid zijn van de NAAV. Die doen heel wat meer dan acupunctuur en Traditionele Chinese Geneeskunde. Onder hen tel ik de volgende extra ‘specialismen’: amalgaamverwijdering, astrologie, ayurveda, Bach-bloesemtherapie, Bemer-therapie, Buteyko-therapie, celtherapie, chelatietherapie, colonhydrotherapie, craniosacraaltherapie, detox-behandeling, EMDR, enneagram, enzymtherapie, fytotherapie, haptonomie, holopathie, homeopathie (geen VHAN of NVKH-lid) imaginatietherapie, iriscopie, kinesiologie (spiertesten), KISS-behandeling, klanktherapie, kleurentherapie, levendbloedanalyse, Mayr-therapie, NAET, neuro-emotionele integratie NEI, neuraaltherapie (geen NVNR-lid), orthomanuele geneeskunde al dan niet volgens Sickesz (geen lid NVOMG) orthomoleculaire geneeskunde (geen MBOG-lid), osteopathie, ozontherapie, Prognos-diagnostiek, psycho-neuro-immunologie, qigong, reiki, Schlüsser- of celzouten, Simeons-therapie, tenenlezen, voetreflexologie, vortexhealing. En dan heb ik nog niet eens de verwerpelijke elektroacupunctuur en aanverwanten meegeteld, die de NAAV niet alleen tolereert, maar zelf aanmoedigt met cursussen. Worden ze nu btw-plichtig als ze een van deze dingen doen, of gaat de NAAV op deze nevenwerkzaamheden toezien? Zouden NAAV-inspecteurs echt gaan controleren of de wollen draadjes van de kleurentherapie wel kleurecht zijn en of men de astrologie wel correct toepast? Maar wie anders controleert er of iemand met Schroevendraaier als ascendant wel de juiste holopathische pilletjes krijgt voorgeschreven?

Ik wens de Tweede Kamer veel sterkte toe, en ik ben benieuwd wat het CDA vindt van een plan waarbij hun oplossing (alles wat in de basisverzekering zit vrijstelling geven en de rest niet) gewoon terzijde wordt geschoven. Misschien speelt de politiek het klaar om hun zelf-gebaarde Flying Spaghetti Monster van nog een extra tentakel te voorzien.

Overige serieuze reacties

Sigarettenroker betaalt voor goedkopere alternatieve behandeling, blog van Aertjan Grotenhuis van 30 oktober.
Grotenhuis komt op een prijsverhoging van 15 cent per pakje. Het nationale sigarettenverbruik is 750 miljoen pakjes (15 miljard sigaretten, zie ‘marktcijfers sigaretten’ hier) en 65 miljoen euro per 750 miljoen pakjes komt uit op 0,087 euro, zeg krap een dubbeltje, per pakje. In een desbetreffend kamerstuk komt men uit op 8,9 cent, maar daar komt nog btw bij (maakt 11 cent), en uiteindelijk zal de prijs in de winkel dan wel met 15 cent omhoog gaan.

Voor een overzicht van alle artikelen over btw en alternatieve geneeskunde,
zie  Alweer uitstel voor btw op kwakzalverij.