Minister van defensie onder genomineerden Meester Kackadorisprijs

De jury van de Meester Kackadorisprijs 2016 van de VtdK heeft een shortlist van vijf kandidaten vastgesteld. In alfabetische volgorde zijn dat: The Donders Institute bij de Radboud Universiteit te Nijmegen, minister van Defensie Jeanine Hennis-Plasschaert, de Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Diergeneeskunde (KNMvD), André Rouvoet van zorgregistratiebedrijf Vektis en immunologiehoogleraar Huub Savelkoul van Wageningen University.

De prijs is bestemd voor ‘instellingen, personen of ondernemingen die in belangrijke mate hebben bijgedragen aan de verspreiding in daad, woord of geschrift van de kwakzalverij in Nederland’. De genomineerden zijn per e-mail op de hoogte gesteld van hun kandidatuur. De winnaar van de Meester Kackadorisprijs 2016 zal zaterdag 1 oktober bekend worden gemaakt, voorafgaand aan het jaarlijkse middagsymposium van de vereniging over BTW en kwakzalverij. De winnaar krijgt na de uitreiking de gelegenheid te reageren.

Shortlist 2016, in alfabetische volgorde:

1. The Donders Institute bij de Radboud Universiteit Nijmegen

Op 26 november 2015 is mevr. M.P.C. (Peggy) Bosch gepromoveerd in de Sociale Wetenschappen aan de Radboud Universiteit Nijmegen op een proefschrift over acupunctuur, met de titel Acupuncture in the treatment of Depression, Schizophrenia and Sleep Disorders. Peggy Bosch, in 2003 in Nijmegen afgestudeerd als klinisch-psychologe, werkt als Heilpraktiker in de Duitse psychiatrische kliniek Landschaftsverband Rheinland. Het onderzoek in haar proefschrift is gebaseerd op biologisch onbegrijpelijke en onzinnige theorieën.

Bosch concludeert dat de resultaten van acupunctuur bij depressieve stoornissen en in mindere mate ook bij schizofrenie veelbelovend zijn op basis van een ondermaatse review van zwakke studies en van drie methodologisch onacceptabele eigen studies met kleine aantallen patiënten. Veel meer dan enig tijdelijk placebo-effect van acupunctuur op de slaap heeft zij niet kunnen aantonen. Nadat de universiteit eerst een nogal juichend persbericht uitbracht, werd dit – na gerezen protesten tegen de promotie – schielijk aangepast en werd toegegeven dat alle effecten zouden kunnen berusten op placebo-effecten. Oud nieuws dus, want intussen is meer dan voldoende aangetoond dat acupunctuur niet werkt.

Promotoren waren Ton Coenen (die overigens al acht jaar geleden afscheid nam als hoogleraar biologische psychologie) en Gilles van Luijtelaar, hoogleraar biologische psychologie bij het Donders Instituut van de Nijmeegse universiteit.

Het onderzoek van Peggy Bosch is medegefinancierd door dit Donders Institute for Brain, Cognition and Behaviour’, een volgens de website ‘world-class research centre devoted to understanding the mechanistic underpinnings of human cognition and behavior in health and disease’. Het is onbegrijpelijk dat dit gerenommeerde instituut, dat zeshonderd medewerkers telt, dergelijk kwakzalversonderzoek heeft ondersteund. Een regelrechte blamage welke kwalificatie uiteraard ook geldt voor de rector-magnificus van deze universiteit.

2. Jeanine Hennis-Plasschaert, minister van Defensie

Bij het ministerie van Defensie zijn volgens de website van de krijgsmacht 58.800 mensen in dienst, 41.900 militairen en 16.900 burgers. Zij zijn voor hun ziektekostenverzekering verplicht aangesloten bij de SZVK – Stichting Ziektekostenverzekering Krijgsmacht – en ook hun familieleden en de gepensioneerden kunnen zich daarbij voegen. Het lijkt derhalve niet onverantwoord het aantal deelnemers in de SZVK te schatten op zo’n 100.000. De SZVK heeft haar zorgverzekering ondergebracht bij Univé.

Curieus en afwijkend van de meeste andere collectieve contracten met zorgverzekeraars is dat er reeds in de eenvoudigste polis zonder bijbetaling vergoeding van alternatieve geneeswijzen wordt aangeboden. Het gaat daarbij expliciet om: acupunctuur en andere oosterse geneeswijzen; homeopathie; antroposofische alternatieve geneeswijzen; natuurgeneeswijzen; alternatieve bewegingstherapieën en psychosociale zorg. Als randvoorwaarde wordt gesteld dat de vergoeding slechts geldt als de patiënt een verwijzing heeft van een militair arts.

Dit verzekerde pakket is tot stand gekomen in overleg met de centrales van overheidspersoneel in de sector Defensie. De belangstelling voor aanvullende verzekeringen daalt de laatste jaren geleidelijk en zakte de laatste 6 jaar van 89 naar 84%.

Onbekend is hoeveel militairen, gesteld voor de keuze, een dergelijke verzekering zouden hebben verkozen. Hoe dit ook zij, het is ontoelaatbaar om collectief en ongevraagd alle bij de SVZK aangesloten verzekerden te laten meedoen en meebetalen in zo’n aanvullend pakket.

Navraag bij mw. A.E.M. Coppens, kolonel ter Zee/arts, commandant van het Defensie Gezondheidskundig Opleidings- en Trainingscentrum (DGOTC), dat bijna alle geneeskundige opleidingen voor de marine, landmacht, luchtmacht en marechaussee verzorgt, leverde geen reactie op. Zo blijft onduidelijk bij welke indicaties militair-artsen patiënten verwijzen voor bijvoorbeeld een alternatieve bewegingstherapie als Tai Chi, euritmie of Qigong.

Naar de mening van de jury zouden militair artsen nooit mogen verwijzen naar kwakzalvers. Het is uiteindelijk de minister die verantwoordelijk is voor deze beide wantoestanden: de verplichte verzekering tegen kwakzalverij en militair artsen die verwijzen naar kwakzalvers.

3. Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Diergeneeskunde (KNMvD)

De beroepsgroep van dierenartsen KNMvD faciliteert kwakzalverij door alternatief werkende leden kritiekloos hun praktijken te laten uitoefenen. Deze dierenartsen hebben zich verenigd in een onder de KNMvD ressorterende groep met de eufemistische naam “Studiegroep Complementair werkende Dierenartsen” (SCwD). Moederorganisatie KNMvD laat deze alternatief werkende dierenartsen de vrije teugel.

Alternatief werkende dierenartsen kunnen zich profileren als officieel erkend door de veterinaire beroepsgroep, hetgeen schaamteloos wordt gedaan op het internet, ook nog eens vergezeld van onterechte gezondheidsclaims. Dit staat in flagrant contrast met de Evidence Based Veterinary Medicine zoals die wordt onderwezen op de faculteit Diergeneeskunde, met de Code voor de Dierenarts en met de door de KNMvD zelf gepredikte borging van de kwaliteit van de veterinaire zorg.

De faculteit Diergeneeskunde beschouwt de toepassing van alternatieve behandelwijzen als onprofessioneel gedrag omdat het onverenigbare paradigma’s betreft. De KNMvD lijkt uit de eerdere nominaties voor de Meester Kackadorisprijs (in 2003 en in 2012) geen les te hebben getrokken.

4. André Rouvoet, voorzitter van VEKTIS

In onze strijd tegen de erkenning, registratie en betaling van kwakzalvers met nepdiploma’s door ziektekostenverzekeraars verzochten wij mr. André Rouvoet, voorzitter van Zorgverzekeraars Nederland (ZN), een einde te maken aan deze misstand. Rouvoet had als onwaarschijnlijk verweer dat hij als voorzitter geen invloed kon uitoefenen op zijn leden inzake onderhandelingen met zorgverleners.

De registratie van kwakzalvers vindt plaats bij VEKTIS, het uitvoeringsorgaan van ZN. Daarvan is Rouvoet, als ZN-voorzitter, ook hier verantwoordelijk. Voor de VEKTIS-registratie is er een procedure opgetuigd waarbij de beoordeling van opleidingen berust bij het Centrum voor Post Initieel Onderwijs Nederland (CPION). De beoordelingsprocedure berust op misleiding en humbug. Bij onderzoek door onze vereniging bleken opleidingen door CPION “gecertificeerd” te worden op basis van volstrekt onvoldoende criteria.  

Zij claimen een hbo, post-hbo of zelfs een universitair niveau te hebben, terwijl er geen duidelijke eisen worden gesteld aan hun eindexamens. CPION beschouwt verder acupunctuur, TuiNa-massage en Chinese kruidengeneeskunde als “Medische Basiskennis”.

Bizar is de CPION-certificering voor “Psychosociale Basiskennis” van een reïncarnatietherapie-opleiding tegen psychotraumata in de achtereenvolgende levenslopen. Kwakzalvers die beschikken over een diploma van een CPION-gecertificeerde opleiding worden door VEKTIS klakkeloos geregistreerd, krijgen een betalingscode en kunnen afrekenen met de zorgverzekering van hun clientèle.

De VEKTIS-registratie wekt bij het publiek de indruk dat het wel goed zit met die behandelaars: de verzekeraar betaalt immers. Het parlement onderschrijft in meerderheid deze misvatting, het heeft in oktober 2015 de Wet kwaliteit, klachten en geschillen in de zorg (Wkggz) aangenomen. Parlementsleden tolereren daarmee dat de VEKTIS-registratie van kwakzalvers deel gaat uitmaken van een bij wet geregelde algemene registratie van iedereen die zich presenteert als behandelaar. Vektis bevordert zo kwakzalverij. De Vektis-registratie vormt door het verkregen wettelijke aura ook nog eens een groot gevaar voor de volksgezondheid.

5. Huub Savelkoul, hoogleraar te Wageningen

Immunologieprofessor Huub Savelkoul van de Wageningen University maakt onderdeel uit van een illuster docententeam van de opleiding orthomoleculaire voedingsleer. Deze eenjarige “post-hbo”-opleiding van negen klassikale modules van elk twee dagen begint eind september 2016 en loopt door in 2017.

De cursus wordt georganiseerd door de orthomoleculaire Stichting Educatie Atrium Innovations (SOE) die (nascholings-)cursussen organiseert “volgens de nieuwste wetenschappelijke inzichten.”

Savelkoul is ingedeeld in de module allergie & toleranties die in februari 2017 wordt gegeven. Twee van zijn mededocenten in deze module zijn bekenden van de Vereniging tegen de Kwakzalverij: Paul Musarella en Raymond Pahlplatz. Basisarts Musarella heeft o.a. celtherapie, geknoei met placenta’s, in zijn pakket. Pahlplatz is een gelovige in chelatietherapie en fungeert als hulpje in de praktijk van Peter van der Schaar, de nummer acht in de Lijst der Grootste Kwakzalvers der Twintigste Eeuw.

Nog enkele andere bekenden van de vereniging doceren op de SOE-cursus: basisarts Geert Kingma van de beruchte Oosteinde Walborg Kliniek te Amsterdam, die met orthomoleculaire supplementen de chronische variant van de ziekte van Lyme meent te kunnen aanpakken, alsmede twee andere cursusdocenten: Theodoor Scheepers, directeur/oprichter van het alternatieve laboratorium Pro Health Medical in Weert en basisarts Alexander Korbee.

In zo’n orthomoleculair gezelschap zou je je als academisch hoogleraar niet moeten bewegen. Savelkoul doet dit wel. In 2012 stond de Wageningse hoogleraar ook al op de longlist voor de Meester Kackadorisprijs omdat hij was opgetreden als promotor van de antroposofische basisarts Erik Baars. Baars promoveerde in de Landbouwwetenschappen op een ondermaats proefschrift waarin hij verboden injecties van kweepeer/citroensap aanprees als middel tegen hooikoorts.

Eerdere winnaars van de Meester Kackadorisprijs, sinds de instelling van de prijs: 2003 Zilveren Kruis Achmea
2004 Paul van Dijk, huisarts te Zaltbommel
2005 René Steenhorst, Telegraafjournalist
2006 Directie ZonMW
2007 GroenLinks
2008 NCRV
2009 Nederlandse Vereniging Kritisch prikken
2010 Triodos Bank/Foundation
2011 Pols, dekaan Erasmus MC
2012 Halbe Zijlstra, staatssecretaris OC&W
2013 Consortium zorgverzekeraars
2014 Pauline Meurs, voorzitter ZonMw.
2015 Bart Combée, directeur Consumentenbond