Wanhopige acupuncturisten zetten PR-bureau in

‘Bij patiënten is de waardering voor acupunctuur groot, maar opname in het basispakket lijkt voor verzekeraars en politiek een brug te ver’, zo beginnen sociaalgeograaf Robbert Coops en politicoloog Tomas Martini hun FD-artikel.

De twee lobbyisten reageren met hun opiniestuk op de gemaakte wettelijke afspraak dat BIG-geregistreerde artsen vanaf 1 januari 2013 btw in rekening zullen moeten brengen voor hun acupunctuurbehandelingen. Acupunctuur is niet evidenced based, dus geen reguliere geneeskunde en daarom btw-plichtig. Bovendien moeten acupunctuurartsen om de vijf jaar aantonen dat ze nog kunnen meedoen in de reguliere geneeskunde om geregistreerd te kunnen blijven als BIG-arts.

Het zijn zaken die hard zijn aangekomen in de acupunctuurwereld. Zo hard dat lobbyisten worden ingehuurd om het tij te keren, onder andere in de vorm van een opiniestuk in het FD. Het laat zich raden wie hier achter zit. Het artikel vertoont inhoudelijk grote overeenkomst met het stuk dat arts-acupuncturisten Chun Lee Oei-Tan en Frederike Moeken op 3 oktober hebben geschreven, ook in het FD. Oei-Tan en Moeken waren indertijd respectievelijk voorzitter en secretaris van de Nederlandse Artsen Acupunctuur Vereniging (NAAV). De Haagse lobbyisten zijn voor het tikken van hun opiniestuk ongetwijfeld betaald door de NAAV. Zeker weten doen we dat niet. In wetenschappelijke tijdschriften moeten auteurs hun financiële belangen bekend maken, het FD eist dat kennelijk niet.

Toegegeven, er is alle aanleiding voor een lobbyistenstuk: het artikel van beide NAAV-bestuursleden ‘Bezuinigen op acupunctuur is onverstandig’ (PDF, pagina 21) van een jaar geleden heeft namelijk geen effect gesorteerd. Zo is inmiddels besloten dat ook arts-acupuncturisten, die niet aan herregistratie-eisen (onder andere reguliere nascholing en een minimum aantal werkuren in de reguliere geneeskunde) voldoen, na 2017 hun artsentitel zullen kwijtraken. Bovendien is in juni in het Lente-Akkoord afgesproken dat ook acupuncturisten met een BIG-registratie (artsen en fysiotherapeuten) btw zullen moeten afdragen, omdat de werking van hun eigenaardige geneeswijze niet wetenschappelijk bewezen is. De Europese Unie adviseerde al eerder dat acupunctuur daarom niet tot de geneeskunde kan worden gerekend en er dus geen vrijstelling van btw-heffing meer mag worden gegeven.

De Nederlandse Vereniging voor Acupunctuur (NVA), die duizend leden telt (meestal geen arts), nam daarom het fiscaal adviesbureau Loyens en Loeff in de arm om de politiek op andere gedachten te brengen. Tevergeefs.

De NVA en de NAAV, die ooit achthonderd leden telde en nu nog maar een armzalige driehonderd, zijn er niet in geslaagd met wetenschappelijke gegevens hun gelijk aan te tonen. Ze zoeken daarom hun toevlucht tot lobbyisten en de opiniepagina van een door politici veel gelezen krant.

In een ingezonden brief wijst Catherine de Jong, voorzitter van de Vereniging tegen de Kwakzalverij, nog eens op de slechte onderbouwing van de Chinese naaldkunst.

‘De heren Robbert Coops en Thomas Martini slaan in hun artikel “Neem acupunctuur serieus” in het FD behoorlijk de plank mis met hun ongefundeerde reclame voor acupunctuur. In 2011 zijn in het toonaangevende internationale tijdschrift Pain twee artikelen verschenen die definitief afrekenen met acupunctuur als zinvolle behandelwijze (1, 2). De sectie Pijnbestrijding van de Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie huldigt het standpunt dat acupunctuur geen onderdeel is van het anesthesiologisch vakgebied (3). Acupunctuur is hoogstens een Oosterse wellness- en wensbehandeling die ten onrechte wordt gemedicaliseerd om financiering via de ziektekostenverzekering te bewerkstelligen. Iedereen mag zich acupuncturist noemen, daar hoef je geen arts voor te zijn. Het is terecht dat acupunctuur als alternatieve behandelwijze wordt geweerd uit het basispakket. Ook is het terecht dat vanaf januari 2013 btw moet worden betaald over deze dienstverlening.’

Ook arts/biochemicus Piet Borst stuurde een ingezonden brief naar het FD:

‘In hun opiniepaginastuk schrijven Coops en Martini dat acupunctuur een “bewezen effectieve vorm van zorg” is. Die bewijzen worden echter niet bijgeleverd in hun stuk en dat is te begrijpen. Uit zorgvuldig uitgevoerd wetenschappelijk onderzoek blijkt dat acupunctuur het niet beter doet dan een placebo. Terwijl Singh en Ernst in hun boek “Bekocht of behandeld” uit 2008 nog de mogelijkheid openlaten dat acupunctuur iets zou kunnen doen bij misselijkheid en sommige vormen van pijn, wordt zelfs die magere toepassing door recenter onderzoek niet gesteund. Verbazingwekkend is dat niet. Zoals bij Singh en Ernst is na te lezen, is acupunctuur een heel oude Chinese behandeling die is ontstaan in een tijd dat mensen geen idee hadden van het functioneren van het menselijk lichaam. De principes waarop acupunctuur is gebaseerd zijn dan ook volstrekt onjuist gebleken. Dat is ook waarom in serieuze medische faculteiten geen acupunctuur wordt onderwezen of toegepast. Het werkt niet en het is gebaseerd op onzinnige ideeën. Uiteraard wordt er slecht onderzoek gepubliceerd waarin wel eens een positief effect van acupunctuur wordt gevonden. Dat geldt voor iedere alternatieve behandeling. De aanhangers blijven echter hun gelijk najagen. Uiteraard zijn er ook mensen die baat hebben bij alternatieve behandelingen. De meeste kwaaltjes gaan vanzelf over, met of zonder behandeling, en bij een dramatische behandeling als acupunctuur is het placebo-effect soms ook dramatisch groot. Dat betekent niet dat het ministerie van Volksgezondheid (VWS) acupunctuur moet aanmoedigen (om zorgkosten te besparen), of dat ziektekostenverzekeraars deze alternatieve behandelwijze zouden moeten vergoeden. Dat zou volksverlakkerij zijn.’

1. Acupuncture: Does it alleviate pain and are there serious risks? A review of reviews. E. Ernst, Myeong Soo Lee, Tae-Young Choi, PAIN 152 (2011) 755-764
2. Commentary: Harriet Hall. Acupuncture’s claims punctured: Not proven effective for pain, not harmless. PAIN 152 (2011) 711-712
3. Nederlands Tijdschrift voor Anesthesiologie (NTvA), december 2011