Het povere onderzoek van chiropraxie bij fibromyalgie

Patiënten met fibromyalgie hebben op allerlei plaatsen pijn, in combinatie met vage klachten zoals duizeligheid, slapeloosheid, vermoeidheid en gebrek aan concentratie. De klachten lijken op die van chronische vermoeidheid. Niemand weet de oorzaak. De patiënten raadplegen vaak een chiropractor.

Edzard Ernst schuimde de literatuur af op zoek naar klinische bewijzen dat chiropraxie (ook gespeld als chiropractie) wat helpt bij fibromyalgie. Hij en zijn medewerkers vonden 278 studies, waaronder zeker 79 dubbelen. Ernst had als eis gesteld dat er een controlegroep en zoiets als een loting moest zijn. Daardoor bleven er maar vier over.

Dat is niet zoveel, en deze vier waren ook nog van lage kwaliteit. Het waren:

• Blunt KL, Rajwani MH, Guerriero RC. The effectiveness of chiropractic management of fibromyalgia patients: a pilot study. J Manipulative Physiol Ther. 1997 Jul-Aug;20(6):389-99.

• Tyers S, Smith RB. Treatment of fibromyalgia with cranial electrotherapy stimulation. Am Chiropractor. 2001 23:39-41. (zie aangehangen pdf rechtsboven)

• Wise P, Walsh M, Littlejohn G. Efficacy of chiropractic treatment on fibromyalgia syndrome: a randomized controlled trial. Eur J Chiropract 2002; 49:198-9.

• Panton LB, Figueroa A, Kingsley JD, Hornbuckle L, Wilson J, St John N, Abood D, Mathis R, VanTassel J, McMillan V. Effects of resistance training and chiropractic treatment in women with fibromyalgia. J Altern Complement Med. 2009 Mar;15(3):321-8.

Het artikel van Blunt et al. (1997) wordt door nogal wat chiropractors geciteerd als bewijs. Het gaat echter om maar 19 personen in totaal waarbij chiropraxie met wachtlijst werd vergeleken. Ondanks dat er wel 28 uitkomstmaten werden gerapporteerd, gaf geen daarvan een statistisch significant verschil te zien. Bovendien was het een ‘pilot study’.

Het artikel van Tyers & Smith (2001) was zo mogelijk nog poverder, er was bijvoorbeeld geen echte loting. In totaal 19 personen kregen alleen ‘cranial electrostimulation’ en 37 ook nog chiropraxie daarbij. De eerste groep zou gemiddeld 26% minder pijn gehad hebben en de tweede groep 34% minder pijn. Het zou een koud kunstje geweest zijn om even uit te rekenen of dat verschil statistisch significant is en ik denk dat als het resultaat significant was geweest de auteurs dat wel met nadruk hadden vermeld. Ze zeggen er echter niets over. Gegeven het geringe verschil tussen 26% en 34% en de kleine aantallen patiënten is het hoe dan ook erg ongeloofwaardig dat er een significant verschil was.

Wise et al. (2002) is niet eens een onderzoek, het is alleen een beschrijving van hoe de onderzoekers van plan waren het aan te pakken. De uitkomsten zijn nergens te vinden.

Panton et al. (2009) zaten aan het eind van hun onderzoekje met 10 patiëntes (evenveel als het aantal auteurs!) die alleen ‘resistance training’ hadden gekregen en 11 anderen die daarenboven nog chiropraxie hadden gehad. Op de drie belangrijkste uitkomstmaten was er geen verschil.

Al met al dus drie piepkleine studies die geen van alle ook maar enige moeite hadden gedaan om tegenover de chiropraxie een geloofwaardige placebocontrole te stellen, en waar eigenlijk niets uitkwam. Al eerder had Ernst iets dergelijks vastgesteld wat betreft chiropraxie en kinderziekten.

Ernst zegt wel dat er meer en beter onderzoek nodig is. Daar moeten de chiropractors dan zelf maar voor zorgen. In ieder geval doen patiënten met fibromyalgie er beter aan dit soort placebotherapeuten maar te mijden.

De chiropraxie bestaat al meer dan een eeuw sinds ze door de visboer Daniel D. Palmer bedacht is. De chiropractische theorie over subluxaties is onzin. Als de chiropractors na een eeuw proberen nog steeds alleen maar een hele hoop rommel hebben geproduceerd, dan lukt het nooit meer. Beter onderzoek heeft geen zin, omdat bij het vrijwel zekere negatieve resultaat de chiropractoren toch niet bereid zullen zijn daar conclusies uit te trekken.

Zoals gezegd, Ernst adviseert om meer onderzoek te doen. Het is niet goed te zien hoe dit volgt uit wat hij daarvoor had gezegd. Het is het soort mantra dat wel vaker aan het eind staat van een negatief bericht. Misschien heeft Ernst nog een beetje sympathie voor alternatieve behandelwijzen, maar het lijkt mij persoonlijk een wetenschappelijke versie van de beleefde Britse uitdrukking ‘very interesting’, die plichtmatig en met een strak gezicht uitgesproken wil zeggen ‘o, wat een saaie onzin’.

In Encyclopedie: Chiropraxie staan de overige artikelen over chiropraxie op deze site opgesomd.

Besproken artikel:

Ernst E. Chiropractic treatment for fibromyalgia: a systematic review. Clin Rheumatol. 2009 Oct;28(10):1175-8. Epub 2009 Jun 21.