De onwaarheden van de CAM
Het CAM position paper staat vol aperte onwaarheden. De CAM’ers verlaten de geneeskundige inzichten, hun methoden zijn lang niet altijd veilig en het voornaamste: ze werken niet.
In augustus 2008 publiceerde een groep organisaties van niet-reguliere artsen een brochure getiteld Complementaire Geneeskunde (CAM), effectief, veilig en patiëntgericht: De betekenis van de complementaire geneeskunde in Nederland. De aanleiding was een tweetal aangekondigde overheidsmaatregelen, namelijk de btw-heffing op alternatieve geneeskunde en de herregistratie van artsen. Met deze brochure willen de organisaties van niet-reguliere artsen en hun patiënten vragen om erkenning van ‘CAM’ door middel van een register.
Andere bijdragen over het position paper:
Hoeveel niet-reguliere artsen zijn er eigenlijk?
De roze bril van de homeopathie
Laten we vooropstellen dat niet-reguliere artsen (CAM-artsen, zoals zij zichzelf noemen) ook wel goede dingen doen, maar die goede dingen vindt men ook bij de reguliere arts. Artsen ondersteunen heel vaak het zelfhelend vermogen: bij vaccinatie of het gebruik van antibiotica wordt het immuunsysteem een handje geholpen, en zelfs de eenvoudigste operatie zou zinloos zijn als de operatiewond niet ‘vanzelf’ zou genezen. Een botbreuk die gereponeerd en ingegipst wordt, is een ander voorbeeld van normale reguliere ondersteuning van het zelfhelend vermogen. Er is nog wel meer in de geneeskunde dan zulke ondersteuning: allerlei protheses en bijvoorbeeld ook insuline voor degenen wier lichaam dat zelf niet meer kan maken zijn moeilijk onder te brengen bij ‘ondersteuning van zelfhelend vermogen’.
De geneeskunde streeft in het algemeen naar vermindering van afhankelijkheid van en behoefte aan medicijnen, in het bijzonder vermindering van antibiotica (om de voor de hand liggende reden van vermijding van resistentie), en ze streeft naar meer patiënttevredenheid. Het is verheugend dat de CAM’ers hier ook naar streven, maar het is niet zo mooi van ze dat ze doen of ze de enigen zijn. Iets dergelijks geldt voor de richtlijnen van de CAM’ers. Die zien er prachtig uit, alleen, zulke richtlijnen golden al sinds jaar en dag voor alle artsen! Dan zijn veel CAM-middelen goedkoop, maar ze doen dan ook niets, en de consulten zijn vaak duur omdat de CAM’ers daar veel tijd voor uittrekken, die natuurlijk betaald moet worden. Zo zijn er nog wel meer lichtpuntjes te vinden, maar nu willen we het hebben over de aperte onwaarheden van het positionpaper.
De CAM-artsen zeggen over zichzelf: ‘De gedachte dat CAM-artsen algemene medische inzichten verlaten en hun toevlucht nemen tot onbegrijpelijke vormen van diagnostiek en behandeling is een hardnekkig misverstand.’ Het is verheugend om te horen dat het om een opvatting gaat die maar niet wil weggaan. Die opvatting is namelijk helemaal geen misverstand, ze is gewoon helemaal correct!
Aurische uitstraling
De homeopaten, acupuncturisten, chiropractors, natuurartsen en antroposofen bedienen zich van een grote verzameling onbegrijpelijke diagnostische methoden en behandelwijzen. Voor een indruk verwijzen we naar de commentaren over Uitgedokterd!? Die programmaserie gaf een staalkaart aan curieuze praktijken die een beter inzicht geeft dan wat wij hier in kort bestek kunnen aangeven.
Het is dan ook onbegrijpelijk dat de CAM-artsen beweren dat zij zich houden aan de algemene medische inzichten. Men kan zich toch gewoonweg niet tegelijk aan de gewone geneeskunde houden én geloven in al dat raars?
Hoe zeer de ‘diagnose’ van CAM-artsen kan afdwalen van de gewone geneeskunde leert het volgende voorbeeld. Een gezonde vrouw van 55 jaar klaagt over vermoeidheid. Ze heeft ook huwelijksproblemen. Een CAM-arts rapporteert aan de huisarts:
‘Bloeddruk 130/80, gewicht 60 kg, lengte 1.70 m. Algemene energiedoorstroming: wisselend magnetisch veld door overprikkeling vanuit de spijsvertering. Tevens verstoring van de activiteit van IgE. Algemene aurische uitstraling normaal. In het oppervlakkige yang vinden we na eventuele correctie van de meting voor gebruikte medicijnen en genotmiddelen: actuele energie 10% en reserve-energie 10% (norm. 100%). In het yang vinden we behalve de eventueel uit het yin komende spanningen: een flinke overprikkeling van de thalamus (hyperactiviteit) en een overprikkeling van de bovenste verwarmer (epifyse). In het yin vinden we: een blokkeren van het ganveld. Dit krachtveld heeft een rechtstreekse relatie met het elektromagnetische veld van de lever. Bij nadere analyse blijkt dit een gevolg van intolerantie/allergie voor klokhuisvruchten (appel, peer, mispel). In het diepe yin vinden we aan diepe yin-energie 100% Verder vinden we bij belasting een verstoring van de diepe energie. Als homeopathische constitutie vinden we quebracho D6, kreosotum D6. De constitutie conclusie zal dan moeten luiden: overgevoeligheid klokhuisvruchten en neurotismen. Als therapie zal moeten worden aangeraden om dieet en druppels te gaan gebruiken. De prognose bij een nauwkeurig opvolgen van de adviezen is langzaam beterende energiebalans. De geschatte behandelduur is 18 maanden. Aanbevolen controle om de vier weken.’
Afgezien van de gegevens over bloeddruk, lengte en gewicht is dit allemaal koeterwaals. Woorden als IgE, thalamus, epifyse, lever, overgevoeligheid wekken oppervlakkig de indruk dat hier een medisch wetenschapper aan het werk is geweest, en ‘elektromagnetisch’ staat ook heel geleerd, maar hier is geen enkele betrouwbare diagnostische methode aan te pas gekomen, medisch gezien slaat het allemaal nergens op. Deze onontwarbare mengeling van deels onderling tegenstrijdige homeopathie, Chinese geneeskunde, en immunologie en psychiatrie is voor de volle honderd procent (afgezien van de eerste zin) aan de fantasie van de behandelaar ontsproten. Het is onvoorstelbaar dat deze wartaal afkomstig is van iemand die de natuurwetenschappelijk-medische kennis van de universiteit nog allemaal op een rijtje heeft staan, en ook dat zo iemand denkt dat zijn reguliere collega dit serieus zal nemen.
Men kan zich trouwens afvragen wat de opstellers van het position paper bezield heeft op te schrijven dat CAM-artsen zich aan de algemene geneeskunde houden. De patiënten gaan toch niet naar de CAM’ers, met het doel volgens algemeen medische inzichten behandeld te worden? Dan kunnen ze toch gewoon bij de huisarts blijven?
Keer op keer zegt het position paper dat CAM-behandelingen effectief zijn, het staat zelfs in de titel. Maar dat is niet waar. Het onderzoek van de laatste 20 jaar heeft duidelijk gemaakt dat acupunctuur een placebobehandeling is: het maakt niet uit waar men prikt, en zelfs niet of men de huid doorboort. Zie verder het artikel ‘Acupunctuur is placebo‘ op deze website. Ook het klinisch onderzoek van de homeopathie heeft aangetoond dat het bij homeopathie om een placebobehandeling gaat. Het position paper onderbouwt de zogenaamde effectiviteit van homeopathie met een van elders gekopieerde lijst van ruim twintig reviews, die gezamenlijk net het tegenovergestelde zeggen, namelijk: er is geen bewijs. Voor meer details verwijzen we naar het artikel ‘De roze bril van de homeopathie‘ elders op deze website.
Voor- en achteraan het position paper zegt een samenvatting dat CAM zo goed is voor chronische ziekten. Dat is merkwaardig, want op de tussenliggende pagina’s wordt nergens uitgelegd waarom CAM dan wel zo goed is voor chronische ziekten. Er wordt alleen gezegd dat de reguliere geneeskunde vaak niet goed raad weet met chronische aandoeningen (ook maar een halve waarheid, want de reguliere geneeskunde staat beslist niet machteloos bij diabetes, astma, hiv-infectie en kanker). Maar dat bewijst niet dat de CAM’ers wél iets hebben voor chronische aandoeningen.
Veiligheid
Het position paper beweert dat CAM veilig is. Ook dat staat in de titel en er is ook een aparte sectie aan gewijd. Die veiligheid is maar ten dele waar. Chiropraxie is uitgesproken onveilig. Meer in het bijzonder kan rukken aan de nek leiden tot beschadiging van de bloedvaten aldaar, met herseninfarcten en de dood als gevolg, vaak enige tijd na de behandeling, zodat het verband niet gelegd wordt. Behalve beroertes zijn er nog andere ongelukken mogelijk met chiropraxie. Er zijn veel zulke ongelukken beschreven, en in de VS en Canada vallen jaarlijks honderden of misschien wel duizenden ongerapporteerde doden door chiropraxie. (1) Chelatietherapie wordt ook afgeraden om veiligheidsredenen.
De beweerde veiligheid van de fytotherapeutica is ook niet zo geweldig. In de eerste plaats is er weinig controle op de samenstelling. In de tweede plaats is het gehalte aan actieve stoffen onvoorspelbaar. Een echt (regulier) equivalent van een plantaardig middel zou zijn: een gezuiverde en misschien zelfs wel geheel synthetische en eventueel iets gemodificeerde stof uit de plant. Dus aspirine in plaats van wilgenbast, kinine in plaats van gemalen kinabast, digoxine in plaats van een aftreksel van wollig vingerhoedskruid. Gezuiverde preparaten zijn altijd veiliger dan mengsels van allerlei al dan niet farmacologisch actieve stoffen. Het is dus gewoon niet waar dat fytotherapeutica veiliger zijn dan het reguliere behandelingsequivalent. Het sint-janskruid (voor milde depressies) lijkt wel iets te doen, maar het heeft zoveel bijwerkingen dat dit voor een regulier middel niet geaccepteerd zou worden.
Niettemin zit de grootste onveiligheid van alle CAM in uitstel van effectieve behandeling. En wat zegt het position paper hierover? ‘CAM-behandelingen door artsen zijn … gebaseerd op een medische – reguliere – diagnose. Vervolgens wordt een CAM-behandeling toegepast indien die bewezen effectief is. … Een … reguliere behandeling kan als tweede optie achter de hand worden gehouden.’ Je moet maar durven, met al die rare diagnoses die in de CAM-wereld schering en inslag zijn, en met die ‘bewezen effectiviteit’ die slechts in de fantasie van de CAM’ers bestaat!
Hier staat ook dat de werkwijze van de CAM’ers niet is wat ze pretenderen, namelijk iets complementairs, iets dat aanvullend op de reguliere geneeskunde wordt aangeboden. Er staat met zoveel woorden dat de CAM’er eerst gaat knutselen met de eigen bedenksels, en als hij of zij er niet meer uitkomt, dan komt de reguliere geneeskunde aan bod. Hopelijk hoeft de ambulance niet gebeld te worden voor een spoedopname.
Men kan tegenwerpen dat de huisarts ook vaak begint met wachten tot het vanzelf beter wordt, maar die heeft doorgaans geen hartstochtelijke ideologische verknochtheid aan die methode, en bovendien wéét de patiënt dan ook wat er gebeurt. Bij CAM’ers loopt men altijd het risico dat die veel te lang willen doorgaan met hun placebomethode, en dat de patiënt zal denken dat er echts iets aan de kwaal gedaan wordt.
Te arm voor onderzoek?
Het position paper gaat in sectie 10 in op het onderzoek in de alternatieve geneeskunde. Enerzijds beklaagt men zich dat er in Nederland niet voldoende geld is voor alternatief onderzoek (met de gebruikelijke complottheorie: het ligt aan iedereen, behalve aan de alternatieven zelf), en anderzijds stelt men dat er in de VS en het VK honderden malen zoveel aan zulk onderzoek wordt uitgegeven. Inderdaad is er in de VS een speciaal instituut (NCCAM) opgericht om alternatieve geneeskunde te (laten) onderzoeken. Dat heeft inmiddels al een miljard dollar uitgegeven – uiteraard aan de meest hoopgevende projecten – en dat heeft tot nu toe niets opgeleverd, en zelfs niet dat alternatieve genezers althans met sommige dingen stopten. Niets werd er, niets, uit talloos veel miljoenen (vrij naar W.F. Hermans). Zulk onderzoek is kennelijk een verkwisting van geld, en zeker in deze tijd kan zulk geld wel beter besteed worden. Op kleinere schaal gebeurde er in Nederland hetzelfde: onderzoek dat negatief uitpakte voor niet-reguliere geneeswijzen had geen enkel consequentie voor de beoefening ervan door alternatieve behandelaars(voorbeelden: elektroacupunctuur, iriscopie, homeopathie bij kwakkelkinderen).
De klacht over de geringe hoeveelheid CAM-onderzoek in Nederland is onoprecht. De CAM-theorieën wemelen van de beweringen die eenvoudig en goedkoop getoetst kunnen worden, bijvoorbeeld de werking van allerlei diagnostische machines, en de zogeheten geneesmiddelbeelden van de homeopaten. Er is een goede reden om met zulk onderzoek te beginnen, want het is ethisch onaanvaardbaar om behandelingen op mensen uit te proberen zonder solide theoretische onderbouwing. Er is geen enkele reden om CAM-onderzoek te financieren als de CAM’ers geen enkele moeite doen om met simpele proefjes hun theorie te onderbouwen.
Er is natuurlijk een goede reden om die proefjes niet te doen. Dergelijk onderzoek is al gedaan. Zulke proeven hebben nooit wat opgeleverd, en de alternatieve onderzoekers weten dat, en ook de producenten van alternatieve middelen weten dat.
Samenvattend, CAM-artsen gaan zich te buiten aan vreemde diagnoses en niet altijd veilige behandelingen, waarvoor elk bewijs van effectiviteit ontbreekt, hoewel daar voldoende naar gezocht is. Het position paper ontkent dit alles glashard.
Noot
De neuroloog Brad Stewart, werkzaam in het ziekenhuis van de universiteit van Edmonton, zegt dat hij wel elke maand patiënten met herseninfarcten ziet binnenkomen die veroorzaakt zijn door chiropraxie. Aangezien het verzorgingsgebied van zijn ziekenhuis hooguit een miljoen personen telt en de VS en Canada samen ongeveer 330 miljoen mensen tellen, komt dit neer op een veelvoud van 4000 beroertes door chiropraxie. Zie: Rose Shapiro, Suckers: How Alternative Medicine makes Fools of Us All. (Londen, 2008), p. 150.
Gerelateerde artikelen
Acupunctuurvereniging bestookt basisschoolleerlingen met foute informatie
artikelen - 01 oktober 2024Een folder voor de basisschool van acupuncturistenvereniging NVA waarin het woord wetenschap ontbreekt, geschreven door een astrologe. Kan het gekker?
Lees meer
Australische media maken reclame voor onbewezen Autisme-behandelingen
artikelen - 26 september 2024Buitenlandrubriek met o.a.: Australische media maken reclame voor onbewezen Autisme-behandelingen / Amerikaanse besmette homeopathische neusspray maar niet van markt gehaald
Lees meer
Britse dokter verliest bevoegdheid wegens aanbevelen geluidtherapie
artikelen - 25 juni 2024Buitenlandrubriek met o.a.: Britse dokter verliest bevoegdheid wegens aanbevelen geluidtherapie / Oplichters proberen geld te verdienen aan Ozempic-hype.
Lees meer