Nog meer over de affaire Houtsmuller

Frits Abrahams bezocht het jubileum-congres van de 50-jarige NKB/KWF en schreef erover op 29 maart in NRC Handelsblad: “In de medische wereld gaan nogal wat stemmen op dat Houtsmuller een uitgesproken kwakzalver is en ik moet bekennen dat zijn optreden ook mij in de richting van die opvatting duwde.” Abrahams vertelt vermakelijk hoe het doek voor het haaienkraakbeenpoeder viel en hoe Houtsmuller door vragenstellers uit de zaal werd geconfronteerd met zijn eigen leugens over genezingen door zijn dieet. Abrahams besluit zijn stukje als volgt: “Als de Nederlandse Kankerbestrijding honderd jaar wil worden zonder haar geloofwaardigheid te verliezen, zou ze eens een anti-Houtsmuller-congres moeten durven organiseren.”

Op 1 april verscheen in Het Parool een vernietigende recensie van het boekje Wegen en afwegen, het belang van voeding bij kanker, de voorlichtingsbrochure van het KWF die is geschreven in samenwerking met verschillende alternatieve kankergenezers. De auteurs van de recensie zijn Frits en Johannes van Dam, respectievelijk hoogleraar klinische psychologie, verbonden aan het Antoni van Leeuwenhoekziekenhuis en culinair medewerker van Het Parool. Zij stellen vast dat het in principe goed is dat er een boekje verschijnt om misverstanden over voeding en kanker de wereld uit te helpen, maar “dit boekje schept alleen maar meer verwarring”. De schrijvers geven hiervan een aantal overtuigende voorbeelden en benadrukken het belang van wetenschappelijke toetsing van medische claims. “Door een alternatieve therapie ‘aanvullend’ te noemen is onderzoek niet plotseling overbodig geworden.” Ze tonen aan dat de auteurs van het werkje niet alleen weinig van voeding weten, maar evenmin van lekker koken: als voorbeeld van de ‘gewone, lekkere recepten’ (in tegenstelling tot de ‘Moerman-Houtsmuller-recepten’) noemen ze een hamburger, gevuld met kaas, spek en peren uit blik, voor patiënten die moeite hebben met eten. De auteurs besluiten hun kritiek als volgt: “Wegen en afwegen is een slordig boekje vol onjuistheden en tot overmaat van ramp legitimeert het de alternatieve behandelaars op een wijze waarvan Moerman nooit had kunnen dromen. De Landbouwuniversiteit Wageningen, die het wetenschappelijk toezicht had, heeft kennelijk even niet opgelet. Wegen en afwegen leidt tot dwaalwegen.”

Op 2 april deed de V.t.d.K. het volgende persbericht uitgaan:
Uitgever Houtsmullerboeken weigert exemplaren met grove feitelijke onjuistheden terug te nemen.
Uitgeverij Bohn, Stafleu en Van Loghum weigert in te gaan op de eis van de Vereniging tegen de Kwakzalverij om de goedverkopende boeken Niet-toxische tumortherapie (1995) en Het Dr. Houtsmullerdieet (1997) uit de handel te nemen. Houtsmuller, die in het voorwoord van die boeken beschrijft hoe hij zich zelf als opgegeven kankerpatiënt met zijn omstreden dieet genas, heeft recent in het televisieprogramma B&W op 22 maart 1999 toegegeven, dat hij nooit aan ongeneeslijke kanker heeft geleden.

Directeur Snakkers van de uitgever liet ons op 1 april weten, dat hij door Houtsmuller al begin 1998 van dat feit op de hoogte was gebracht, maar men zal die spectaculaire wondergenezing, die veel kankerpatiënten valse hoop en veel ongemak heeft verschaft, eerst in een nieuwe druk weglaten. Intussen is Bohn, Stafleu en Van Loghum – ook nadat men op de hoogte was van de onjuiste, maar voor de wervingskracht van het boek essentiële informatie – gewoon doorgegaan met het bijdrukken en verspreiden van die oude edities van Houtsmullers boeken. Medio en ‘zomer’ 1998 verschenen er gewoon weer nieuwe oplagen van de boeken. Het heeft er alle schijn van dat commerciële motieven bij Bohn, Stafleu en Van Loghum prevaleren boven mededogen met wanhopige kankerpatiënten. Onze eis in een brief op 25 maart, dat men de reeds in de boekhandels liggende exemplaren zou moeten terugnemen en dat men via ruime publiciteit de bezitters van die boeken op de hoogte zou moeten brengen van de grove onjuistheid erin, wordt door Bohn, Stafleu en Van Loghum afgewezen.

Op 3 april verscheen in De Telegraaf een uitstekend stukje van Dr. Mels Sluyser, die in voor iedereen begrijpelijke taal duidelijk maakt waarom kanker niet met dieetmaatregelen te genezen is, iets dat medici als Houtsmuller en Moerman-artsen natuurlijk drommelsgoed weten of behoren te weten.

Kanker ontstaat namelijk na DNA-schade in een cel, die allerlei oorzaken kan hebben, zoals roken, ioniserende stralen en kankerverwekkende stoffen in de voeding. Normale cellen hebben het vermogen om DNA-schade te repareren met behulp van ‘reparatie-enzymen’ die in de cel aanwezig zijn, maar soms lukt dit niet. Dan bestaat er nog de mogelijkheid dat de abnormale cel vernietigd wordt, maar als ook dit mislukt ontstaat er een kankergezwel. Ongeveer een derde van alle kankergevallen is te wijten aan bepaalde chemische stoffen in de voeding, zogenoemde carcinogenen, die het DNA van gezonde cellen kunnen beschadigen. Andere bestanddelen van de voeding zoals bijvoorbeeld vetten kunnen dit effect versterken, maar er zijn ook stoffen zoals vitaminen en andere bestanddelen van groente en fruit die de kankerverwekkende werking juist tegengaan. Er is dus alle reden om carcinogene stoffen zoveel mogelijk uit de voeding te weren en daarnaast matigheid te betrachten met vlees en vet en in ruime mate gebruik te maken van groente, fruit en graanproducten. Op deze manier is het mogelijk de kans op het ontstaan van kanker te verkleinen.

Is er echter eenmaal een kankergezwel ontstaan, dan heeft de patiënt geen baat meer bij een speciaal dieet, want het kwaad is immers al geschied en de natuurlijke afweer is tekortgeschoten. De patiënt is aangewezen op chirurgisch, radiotherapeutisch of chemotherapeutisch ingrijpen waarbij de kwaadaardige cellen worden verwijderd of gedood. De auteur van het stuk vergelijkt dieet-therapie bij kanker met een poging om een kapotte automotor te repareren door “gezonde” benzine in de tank te gieten. Hij besluit het artikel aldus: “Het wordt tijd dat men zich het verschil tussen voorkomen en genezen met betrekking tot voeding goed realiseert. Hopelijk zullen patiënten zich minder gauw verlaten op kwakzalvers die verkondigen de waarheid in pacht te hebben en valse hoop wekken, waardoor ze de verwarring en ellende voor patiënten alleen maar groter maken.”

In het tijdschrift Intermediair van 8 april noemde prof. Ronald Plasterk, in een stukje over haaienkraakbeen, Houtsmuller onomwonden een kwakzalver. Het artikel besluit: ‘Kwakzalverij is bedrog, en wel van kwetsbare groepen zieke mensen; wat mij betreft mag het harder aangepakt worden dan nu gebeurt. Niemand betwist zieke mensen het recht om haaienkraakbeen op te peuzelen, maar wel kwakzalvers het recht om dat aan te bieden ter genezing of verlichting van ziektes.’

Op 18 april herhaalt Ronald Plasterk voor de televisie, in het programma Buitenhof, nog eens dat Houtsmuller een kwakzalver is. Hij spreekt van ‘schimmige figuren die munt slaan uit de angst van ernstig zieken’. Hij maakt zich boos over het feit dat nog altijd Houtsmullers boekje met diens leugens in de boekhandel verkrijgbaar is en zelfs onbetwistbaar een bestseller genoemd kan worden.

Nieuwsbrief

De Digitale Nieuwsbrief van de VtdK houdt u regelmatig op de hoogte van nieuwe artikelen op deze site.