De gevaren van Chinese kruiden

Enige tijd geleden beschreven Belgische artsen een aantal patiënten met ernstige progressieve nierafwijkingen door het gebruik van Chinese kruiden¹. Lord e.a.² maken nu ook melding van twee Engelse patiënten die na jarenlang gebruik van Chinese kruiden voor eczeem een terminale nierinsufficiëntie bleken te hebben waarvoor hemodialyse en niertransplantatie noodzakelijk waren. Bij histologisch onderzoek werd het karakteristieke beeld gezien van de reeds eerder beschreven Chinese-kruiden-nefropathie, namelijk een uitgebreid verlies van corticale tubuli met interstitiële fibrose De kruidenmengsels bevatten bij analyse dezelfde nefrotoxische stoffen aristolochinezuur 1 en 2 die ook in België waren gevonden. Momenteel zijn in België ruim 100 patiënten bekend met een Chinese-kruiden-nefropathie. In al deze gevallen werd aristolochinezuur aangetroffen in vermageringspillen. Ook na staken van de behandeling met deze kruiden is het ziektebeloop progressief en wordt de nierinsufficiëntie terminaal. Tevens blijkt de kans op blaascarcinoom verhoogd³. In Engeland zijn naar schatting ruim 3000 klinieken waar Chinese kruiden worden voorgeschreven voor uiteenlopende aandoeningen. Een mogelijke verklaring voor de aanwezigheid van aristolochinezuur is het ontbreken van enige controle op de samenstelling van de betreffende kruiden. Ook in België bleek het kruid Stephania tetranda vervangen te zijn door het giftige aristolochia fang chi!. Een ander veel gebruikt Chinees kruidenmengsel is Jui dat Taxus cuspidata bevat, waaruit taxoiden (o.a paclitaxel) worden bereid voor de behandeling van maligne tumoren. Een bekende bijwerking van deze stoffen is een dosisafhankelijke trombocytopenie. Azuno e.a⁴ beschrijven nu de eerste patiënte met een ernstige acute trombocytopenie die bleek te berusten op een overgevoeligheidsreactie voor Jui. Deze 51 jarige dame gebruikte dit middel voor haar suikerziekte.

Tot slot is het van belang om in het kader van het Chinese-kruiden-gevaar melding te maken van de publicatie van Keane e.a.⁵. Deze Engelse huidartsen zagen een toenemend aantal patiënten die met goed resultaat alternatieve zalven gebruikten voor eczeem. Omdat de kosten van deze zalven de pan uitrezen (ruim 100 gulden per week), wendden deze patiënten zich weer tot de auteurs met het verzoek de alternatieve behandeling op kosten van het National Health System voor te schrijven. Omdat de kruidenzalven wel eens steroïden zouden kunnen bevatten, werden 11 zalven van 10 patiënten nader geanalyseerd. Hierbij bleken er 8 dexamethason te bevatten in een gemiddelde concentratie van 456 microgr/g (range 64-1500 microgr/g). Op geen van de potjes waarin de zalven werden afgeleverd stond de samenstelling vermeld. De zalf met de hoogste concentratie dexamethason werd meerdere keren per dag op het eczeem van een 4 maanden oude baby gesmeerd. Alle patiënten verkeerden in de veronderstelling dat de zalven geen steroïden bevatten. Omdat de bijwerkingen niet beperkt blijven tot financiële oplichterij maar ook lichamelijk schade toebrengen, dringen de auteurs aan op regulering en strengere controle op de samenstelling en het voorschrijven van kruidenmengsels.

1 Vanherweghem JL. et al. Lancet 1993:342;387-91
2 Lord GM. et al. Lancet 1999:354;481-2
3 Cosyns JP. et al. Am J Kidney Dis 1999:33;304-5;1011-17
4 Azuno Y. et al. Lancet 1999:354;304-5
5 Keane FM. et al. BMJ 1999:318;563-4