Glucosamine bij artrose is nutteloos

De GAIT-studie was gefinancierd door het National Center for Complementary and Alternative Medicine (NCCAM) van het Amerikaanse National Institutes of Health. De GAIT-conclusie dat glucosamine soms een gunstig effect op artrose (slijtage) van de knie zou hebben, was zeer omstreden. De zeer kleine effecten die men in deze subgroep meende waar te nemen, zouden niet kunnen worden toegeschreven aan glucosamine, maar ten hoogste aan de genoemde sulfaationen. Het is immers bekend dat er na toediening van ook zeer hoge doses van glucosaminezouten geen enkele bloedspiegel van glucosamine kan worden aangetoond (Hoffer et al.)!

In de GAIT-studie werden de patiënten gedurende een periode van 24 weken behandeld. Zoals meestal gebeurt bij studies met een negatieve uitkomst, werd besloten de studie te verlengen. Er zijn nu resultaten bekend van deze vervolgstudie. Een groep van 570 patiënten werd nog eens 18 maanden – in totaal dus twee jaar – behandeld. De onderzoekers van GAIT-II concludeerden (2) dat er nu bij geen van de subgroepen nog a significant structural benefit (slowing of the narrowing of the joint space) kon worden vastgesteld. Dus geen afremming van het kraakbeenverlies in het kniegewricht.

En dan komt het. In een commentaar wordt eerst gezegd dat de resultaten perplexing zijn, een vreemde opinie na alles wat er al over dit onwerkzame product bekend is. Vervolgens wordt de hoop uitgesproken dat een as-yet undefined subgroup of patients can benefit. Dat is wat alternatieve gelovigen vaak doen, ze accepteren geen nee. Met andere woorden, ze gaan nog wat statistische methoden op een en ander loslaten om dan alsnog met een verhoopt gunstig ‘effect’ tevoorschijn te komen. Maar de kracht van statistische oordelen berust op het uitgangspunt dat je vóór de proef vastlegt waar je op gaat letten. Achteraf de gegevens op honderden manieren rangschikken tot je een patroon lijkt te zien, levert geen wetenschappelijke bewijzen, dat is koffiedikkijken. Ooit zal er ook nog wel een meta-analyse komen: de standaardaanpak om uit waardeloze studies nog weer een verwarring stichtende publicatie te maken, vol met onzekerheden.

De conclusie staat inmiddels vast: glucosamine bij artrose is nutteloos.

Noten

1. Onze conclusie was vooral gebaseerd op de zogenaamde GAIT-studie van Clegg et al. (NEJM, 2006, 354, p.795-808) voor de onwerkzaamheid en op een studie van Hoffer et al. (Metabolism, 2001, 50, p. 767-70) voor een mogelijke rol van sulfaationen.

2. Allen D. Sawitzke et al., The effect of glucosamine and/or chondroitin sulfate on the progression of knee osteoarthritis: A report from the glucosamine/chondroitin arthritis intervention trial. Arthritis Care & Research, 2008, 58 (10), p.3183 – 3191. Een bespreking staat ook >hier<.

Naschrift

Voor een amusant artikel waarin bijna letterlijk ‘koffiedikkijken in de data’ aan de orde komt, zie Trouw van 22 oktober:

Koffie geeft geen borstkanker, of toch?

Nieuwsbrief

De Digitale Nieuwsbrief van de VtdK houdt u regelmatig op de hoogte van nieuwe artikelen op deze site.