Kruiden en kwakzalverij

Ik moet eerlijk toegeven dat ik toch wel een beetje ben geschrokken toen ik jullie site las over kwakzalverij. Als ik dan goed heb gelezen zou het allemaal kwakzalverij zijn dat kruiden (geneeskruiden) zo goed zijn voor de gezondheid. Al lees je in allerhande tijdschriften dat kruiden oooh zo goed zijn. Zelfs grote koks prijzen kruiden aan om dit dagelijks gaan te gebruiken. Ook erg geleerde mensen zouden dan kwakzalvers zijn?

Ik zal jullie een voorbeeld geven. De Zweedse professor Dr. Finn Sandberg (niet de eerste de beste dacht ik zo) is een gezaghebbend wetenschapsman die de meest bekende Ginseng-onderzoeker van de Westerse wereld is. Hij voerde talrijke testen uit met Ginseng, op vrijwilligers onder studenten aan de universiteit van Uppsala, en leverde het onomstotelijke bewijs dat het gebruik van Koreaanse Ginseng het concentratievermogen bij afmattend intellectueel werk aanzienlijk doet stijgen. Bij alle klachten die gaan over vermoeidheid, angstig en ziek zijn, slapeloosheid, bang om oud te worden, gebruik dan Ginseng. Wie moet ik nou in hemelsnaam gaan geloven? Nu verklaart men dat Valeriaan ook schadelijk zouden zijn? Maar hoe schadelijk zijn de medicaties van de Medische wereld dan wel niet? Want heel wat medicatie komt tot ontwikkeling door geneeskrachtige planten? Kunnen jullie hier ook een antwoord voor vinden? Ook vind ik het vreemd dat alles wat wetenschappelijk bewezen wordt geen kwakzalverij zou zijn? Toch gebeuren er nog heel wat overdoseringen met bepaalde pillen in onze maatschappij. Nu stel ik mij de vraag hoe jullie aan deze antwoorden komen? Zouden jullie mij ook een lijst kunnen mailen welke kruiden dan schadelijk zouden zijn?

J.

Antwoord van onze kruidendeskundige, Marie P. Prins

Kwakzalverij is het behandelen van ziekten en zieken met middelen, methoden en apparaten waarvan de werkzaamheid niet aangetoond is. Als ik u goud wil verkopen moet ik bewijzen dat het goud is en geen doublé. Hetzelfde geldt voor de geneeskunde.

De planten die kruiden worden genoemd worden gebruikt in de keuken, als geneesmiddelen en als voedingssupplementen. In de keuken worden selderij, peterselie, kervel, salie, tijm, dille, venkel, enz. gebruikt om de smaak van de gerechten te beïnvloeden. In de regel worden echter zulke kleine hoeveelheden gebruikt, dat het geen enkele invloed op de gezondheid heeft, zelfs niet als topkoks ze gebruiken.

Het aantal planten dat voor geregistreerde, dus aantoonbaar werkzame, geneesmiddelen wordt gebruikt is enorm groot. Prof. Dr. P.A.G.M. de Smet schreef hierover een artikel ‘The Role of Plant-Derived Drugs and Herbal Medicines in Healthcare’ in het blad Drugs in december 1997. En verder bestaan hier de nodige boeken over. Het vak dat dit bespreekt heet farmacognosie en wordt aan de universiteit gedoceerd, in de regel aan de apothekers in opleiding.

Een aardig voorbeeld van geneesmiddelen uit planten was de inzending van de Britse pathologen op de wereldberoemde Chelsea Flower Show. Ze toonden daar vingerhoedskruid (digoxine bij hartklachten); roze maagdenpalm (vincristine bij kinderleukemie), tea tree (een ontsmettende olie), wilg (aspirine), taxus (paclitaxel bij eierstokkanker) en Chinese alsem (artemisine tegen malaria). Vingerhoedskruid, roze maagdenpalm en taxus zijn uiterst giftige planten die men beslist niet rauw moet slikken. Maar bij de juiste bereiding leveren ze effectieve medicijnen op.

Ik heb het werk van een Prof. F. Sandberg opgezocht. Hij blijkt een ethno-botanicus te zijn die gespecialiseerd is in tropische kruiden, zowel uit het Zuid-Amerikaanse als het Afrikaanse regenwoud. Ik kon slechts één artikel door F. Sandberg vinden dat over ginseng ging en dat handelde niet over de werkzaamheid van ginseng. En het artikel was van 1973. Misschien heeft hij voor die tijd dat andere werk over ginseng gedaan.In ieder geval heeft recent onderzoek over ginseng heeft geen duidelijke werkzaamheid voor wat dan ook bewezen.

Valeriaan is misschien kalmerend en helpt misschien tegen slapeloosheid. Maar ook misschien geeft het bij langdurig gebruik leverproblemen. Nu moet men kalmerende middelen en slaapmiddelen nooit langdurig gebruiken, maar mensen doen dat wel. Anders had men die leverproblemen niet opgemerkt.

Bij reguliere medicijnen moeten bijverschijnselen gerapporteerd worden. Voor kruiden hoeft dat helemaal niet. Daardoor krijgt men vaak de indruk dat reguliere middelen meer bijverschijnselen hebben, maar dat hoeft helemaal niet zo te zijn. Zo kwam men er onlangs toch achter dat het “onschuldige” kalmerende middel kava kava zware leverproblemen opleverde. Een 14-jarig meisje kreeg na gebruik gedurende slechts drie maanden zelfs zo ernstige leverafwijkingen dat ze een levertransplantatie moest ondergaan. En er vielen drie doden. Het middel is ondertussen gelukkig in de hele EU niet meer vrij verkrijgbaar. U moet gewoon de regel aanhouden dat indien een middel werkzaam is, het dan ook bijverschijnselen zal hebben, onverschillig of het een kruidenmiddel is of niet.

Wij komen aan de informatie door grote groepen gelijksoortige patiënten te vergelijken waarbij de ene groep het echte middel krijgt en de andere groep een neppil. Daar komt nog meer bij kijken dan ik hier vermeld, maar dat is de basis.

Ik hoop dat ik hiermee de zaken wat duidelijker heb gemaakt. Maar ik geef toe: eenvoudig is het helaas niet.

Nieuwsbrief

De Digitale Nieuwsbrief van de VtdK houdt u regelmatig op de hoogte van nieuwe artikelen op deze site.