Kwakzalf Artrosilium

Artrosilium, a miracle gel against arthritis and many other ailments, is pure quackery: totally unproven medicine (organic silicon), aggressively advertised. In the Netherlands the stuff is sold by a succession of companies, at present by the Swiss mailbox firm Bodyslim Direct Marketing, which openly flouts all rules about advertising. A tv-program about it led to a ‘voluntary’ decision by the company to suspend immediately all commercial activities in the Netherlands.

Nederlands

Daar was ze dan weer: een advertentie voor Artrosilium. Ene Hans Schneider (73) zag zich al de rest van zijn leven wegens artrose tot invaliditeit gedoemd. Maar toen gebruikte hij die gel en was op slag een ander mens. De pijn vervaagde en na drie dagen kon hij weer tennis spelen. De advertentie belooft aan eenieder die de bon instuurt een gratis tube met 20 ml gel en een boekje.

Wie de gok waagt, krijgt eerst wel die tube, maar wordt vervolgens gebombardeerd met dreigbrieven. Anders kun je het niet noemen: er wordt in gesuggereerd dat je de rest van je leven wel eens in een rolstoel zou moeten doorbrengen als je niet ogenblikkelijk een halfjaarsportie van het wondermiddel bestelt. Dat kost 198 euro voor bijna een liter, en zou tegen vrijwel alles helpen, van artrose tot zonnebrand. Men kan het desgewenst op afbetaling krijgen.

Ik heb in 2002 al bij de Reclame Code Commissie (RCC) geklaagd over deze praktijken. Toen zei de firma Direct Home Shopping dat de werking nog niet bewezen was. De verkopers van Artrosilium wisselen om de haverklap van naam en adres (vaak een antwoordnummer). Inmiddels wordt het door de Zwitserse firma Bodyslim Direct Marketing verkocht. De Keuringsraad Openbare Aanprijzing Geneesmiddelen (KOAG/KAG) heeft ze (toen Bodyslim nog anders heette) op de vingers getikt. Toen zeiden ze dat ze de wettelijke regels niet kenden. Bij elke nieuwe incarnatie lappen ze de regels gewoon weer aan hun laars. De Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) zegt dat ze om dezelfde reden ook niets kunnen doen. In Zwitserland zijn trouwens ook ongrijpbare postbusaanbieders van dit middel actief.

Een fatsoenlijk onderzoek van deze gel is er na zes jaar nog steeds niet. Er zijn alleen fantastische getuigenissen. Maar als die representatief voor de gemiddelde gebruiker zouden zijn, kon je met een paar dozijn proefpersonen binnen een paar weken voldoende bewijs voor een Nobelprijs produceren. Maar in werkelijkheid is artrose een aandoening die erg wisselvallig is en erg gevoelig voor placebo-effecten. Dat zou die getuigenissen kunnen verklaren, als ze waar zijn tenminste.

Het wonderingrediënt zou ‘organisch silicium’ zijn. Wat dat precies is, blijft in het vage, het zou Si(OH)₃CH₃ kunnen zijn. Dat is wat een van de ‘ontdekkers’, Loïc le Ribault, beweert; hij noemt het ook G5 en hij heeft er een heel boek over geschreven. Misschien is het ook kiezelzuur of gemalen bamboe. Wie even googelt, vindt vele aanbieders van ‘organisch silicium’ al dan niet in combinatie met allerlei kruiden, maar weinigen die zo agressief adverteren als Artrosilium.

Naschrift 11 maart 2009

Op maandag 9 maart 2009 gaf het VARA-programmam Kassa De Verlenging de nodige aandacht aan Artrosilium, zowel aan het feit dat het totaal onwerkzaam is als aan de buitengewoon agressieve verkooptactieken.

Tegen het einde van de uitzending werd het volgende bericht afkomstig van Gerard du Passage van Artrosilium getoond:

“Naar aanleiding van uw uitzending hebben we besloten om alle activiteiten in Nederland stop te zetten. We zullen geen advertenties meer plaatsen en geen mailings meer versturen. De verkoop van Artrosilium in Nederland wordt met onmiddellijke ingang gestaakt.”

Op het telefoonnummer van de advertentie werd gemeld dat door uitzonderlijke omstandigheden de telefonische vragen niet beantwoord konden worden.

Zie ook de site van Kassa met aanvullend nieuws.

Naschrift 22 maart

Op 11 maart 2009 heeft Halbe Zijlstra (VVD) vragen gesteld over Artrosilium. De vragen zinspelen op de relatieve machteloosheid van de RCC (die slechts kan hopen dat verantwoordelijke media verorodeelde advertenties zullen weigeren nogmaals af te drukken), en willen van de minister een moreel oordeel over het geven van valse hoop aan zieken. Zijlstra vraagt of de minister nog meer voorbeelden kent van onwerkzame middelen en of er juridische middelen zijn om bij ‘dergelijke misstanden’ in te grijpen.

Het is natuurlijk een beetje vragen naar de bekende weg. In Nederland is het zelfs voor artsen volkomen legaal om te beweren dat ze autisme kunnen genezen, bijvoorbeeld door te duwen tegen nekwervels of door het geven van ritueel toebereide melksuikerkorrels. En dat is een beroepsgroep die onder toezicht van de Inspectie voor de Gezonderheidszorg en de tuchtrechter staat. Niet-artsen kunnen zich nog veel meer permitteren. In apotheken en drogisterijen is het energiek geadverteerde middel Oscillococcinum te koop, en klagen bij de RCC heeft zelfs geen enkel effect, omdat het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) de indicatie ‘griep’ heeft toegelaten voor dit middel. Alleen bij schade (te melden door het slachtoffer zelf of diens nabestaanden) is er achteraf kans dat er ingegrepen wordt.

Naschrift 10 april

De Reclame Code Commissie heeft uitspraak gedaan: de reclame is misleidend en daardoor oneerlijk. Gezien de ernst van de misleiding en omdat die niet de eerste keer is, heeft de RCC besloten ‘de uitspraak onder de aandacht van een breed publiek te brengen.

Inmiddels is er nu ongeveer hetzelfde spul, Flexilium GC+ geheten, dat alweer door Direct Home Shopping in de handel wordt gebracht. Bij wijze van innovatie zit er nu ook “Glucosamine en Chondroïtine sulfaat” in de crème. Was het oorspronkelijke idee dat deze twee stoffen moesten worden ingenomen, bij Flexilium moet je het gewoon smeren op de gewrichten die je zogenaamd soepel wilt houden om zo met de kleinkinderen te kunnen blijven spelen. Innemen of erop smeren, dat is lood om oud ijzer.

Naschrift 13 april

Inmiddels heeft de minister geantwoord op de vragen van Zijlstra. De minister zegt dat in eerste instantie een afkeurende uitspraak van de RCC ertoe zal leiden dat de advertentie niet meer verspreid wordt door de media. Onuitgesproken is dat de betrokkene op de eigen website gewoon door kan gaan met liegen.

Naschrift 29 april

De uitspraak staat thans op de website van de RCC. 

Nieuwsbrief

De Digitale Nieuwsbrief van de VtdK houdt u regelmatig op de hoogte van nieuwe artikelen op deze site.