Brief aan Pauw en Witteman

Naar aanleiding van de anorexia-oplichter die zijn opwachting maakte in het TV programma Pauw en Witteman verzonden twee van onze bestuursleden onderstaande brief naar de redactie, die wij u natuurlijk niet willen onthouden.

Geachte redactie,
Hoewel enigszins mosterd na de maaltijd, een niet helemaal kiese beeldspraak bij het onderwerp anorexia nervosa, moet de Vereniging tegen de Kwakzalverij toch het volgende van het hart.

Het optreden van een gulle loterijmiljonair die later een oplichter bleek te zijn was natuurlijk een pijnlijke vergissing, maar dat was niet de belangrijkste misser in uw uitzending van 9 september over de Mandometermethode met de anorexia patiënte Saskia. Dat kan iedereen gebeuren. Ook als hij goudeerlijk zou zijn geweest blijft staan dat de programmamakers een dikke onvoldoende verdienen voor de behandeling van het onderwerp. De behandelende artsen van de patiënte met anorexia nervosa en haar onwillige ziektekostenverzekeraars kregen zonder enige argumentatie de zwarte piet toegespeeld. Blijkbaar had niemand de moeite genomen om na te gaan wat de redenen zouden kunnen zijn voor hun standpunt of om te vragen in de uitzending een toelichting te geven. Mogelijk was er te weinig tijd hiervoor, maar het was dan toch heel eenvoudig geweest voor de redactie om even te controleren wat die spectaculaire behandeling in Stockholm eigenlijk waard was.

Een zoektocht van ongeveer een half uur in de literatuur via Google Scholar leert dat de hypothese van de onderzoekers in het Zweedse centrum voor eetstoornissen weliswaar niet absurd is, maar dat het bewijs dat de Mandometermethode in de praktijk ook werkzaam is volstrekt beneden de maat is. De artikelen zijn als attachment opgenomen. Wij nemen niet aan dat u deze artikelen direct gaat lezen, maar het moge dienen als illustratie hoe toegankelijk deze literatuur eigenlijk is.

Er is één enkele publicatie uit 2002 waarin een kleine groep patiënten (met een eetstoornis; anorexia nervosa of boulimia) in een gecontroleerde proefopzet werd behandeld en vergeleken met patiënten op de wachtlijst die niet werden behandeld. Het onderzoek wemelt van de methodologische fouten, een vergelijking met een patiëntengroep die op een andere manier werden behandeld (bijv. cognitieve gedragstherapie) ontbreekt. Het onderzoek kreeg om al die redenen een vernietigende kritiek in de medische literatuur voor eetstoornissen. Een deugdelijke, goed gecontroleerde trial is na 2002 blijkbaar niet meer verricht.

Desondanks maken de onderzoekers uitgebreid reclame met hun nieuwe aanpak en schrikken ze er blijkbaar niet voor terug om hiervoor zonder nadere specificatie een bedrag van EUR 150.000 in rekening te brengen. Het ontbreken van enig solide bewijs voor de effectiviteit van deze therapie rechtvaardigt de afwijzing ervan door reguliere behandelaars en ziektekostenverzekeraars.

In de tweede uitzending van maandag 10 september kregen Pauw en Witteman een herkansing, maar opnieuw hoorden wij geen woord over de effectiviteit van de Mandometermethode. Een opvallend detail is overigens dat in de Zweedse publicatie alleen over patiënten met een matige en kortdurende vorm van anorexia nervosa werd gerapporteerd. Patiënten met ernstige en langdurige anorexia nervosa, zoals Saskia, waren niet in het onderzoek opgenomen!

Overigens zijn wij graag bereid om u in dit soort gevallen van advies te dienen. Er wordt al genoeg onzin gedebiteerd op de Nederlandse televisie.

Met vriendelijke groet,

F.S.A.M. van Dam
mede namens R.A.P. Koene, bestuurslid

Update Kort daarna ontvingen wij het volgende antwoord.

Dank voor uw mail. Allereerst moet ik bekennen dat ik een fan ben van uw
vereniging, ook in het bezit ben van de encyclopedie. In de uitzending
hebben we voor de invalshoek: lottomiljonair helpt anorexia-patient
gekozen. We hebben er niet voor gekozen om uitgebreid in te gaan om de
mandometer-methode. Wel hebben we voor de uitzending uitleg over deze
methode gevraagd bij Unive, de Ursala-kliniek, een onderzoeker van de
Uva die de methode heeft onderzocht en de Nederlandse vestiging van de
mandometerkliniek. Daarin werden zowel uw argumenten, als
tegenargumenten aangevoerd. Voor onze uitzending voerde het te ver om
een discussie te openen over deze methode, we besloten ons te
concentreren op de gulle gever. Helaas. Van uw aanbod om u in te
schakelen bij andere onderwerpen, zal ik zeker gebruik maken.
Met vriendelijke groet,
M. B.

Redacteur Pauw & Witteman