Geen effect alternatieve geneeswijzen op aan menopauze gerelateerde klachten

Menopauzale klachten zoals opvliegers en emotioneel onwelbevinden komen voor bij het merendeel van de vrouwen in de menopause, maar ook bij mensen die hormonen gebruiken. Oestrogeen kan deze klachten verminderen maar kan niet altijd worden voorgeschreven. Daarom zoekt een aanzienlijk deel van de patiënten (76%) heil in alternatieve geneeswijzen. Naast reflexologie en magneettherapie zijn homeopathie en acupunctuur populair. De vraag of deze interventies van enig nut zijn voor menopausale klachten wordt beantwoord in een overzichtsartikel.¹ In de periode 1950-2004 zijn 12 “alternatieve interventie” artikelen met betrekking tot menopausale klachten verschenen in de wetenschappelijke literatuur.

In niet-econtroleerde studies zijn positieve effecten van acupunctuur te vinden. Mensen hebben minder vaak last van klachten zoals opvliegers. De bevindingen zijn minder consistent in gecontroleerde, en dus klinisch relevante, studies. De auteurs merken op dat het lastig is de studies met elkaar te vergelijken vanwege de verschillende werkwijzen die de acupuncturisten hanteren. Daarnaast wordt de aard en frequentie van de symptomen niet uniform gemeten.

Om het effect van magneettherapie te bestuderen wordt gebruik gemaakt van de magnabloc: ‘de eerste therapeutische magneet met exclusieve, gepatenteerde quadrupolaire technologie.’ ² Het dragen van de magneet vermindert de ernst van opvliegers bij mensen met borstkanker in het verleden. Een nepmagneet, echter, blijkt beter te werken. Overigens krijgt meer dan de helft van de mensen last van jeuk en huidreacties ten gevolge van het dragen van een van de voorwerpen.

Het effect van voetreflexologie wordt vergeleken met voetmassage in sessies van 45 minuten. In beide groepen blijkt verbetering op te treden: de ernst en frequentie van opvliegers vermindert. Daarnaast is er minder sprake van concentratie- en seksualiteitsstoornissen. De kwaliteit van het onderzoek laat te wensen over: de meerderheid van de vrouwen is in staat onderscheid te maken tussen relexologie en massage. Verder laten de auteurs zich, jammer genoeg, niet uit over een eventueel werkingsmechanisme wat ten grondslag zou kunnen liggen aan voetreflexologie.

In twee studies is heilzaam effect te vinden ten gevolge van homeopathie. Beide studies tonen afname van klachten van opvliegers. De uitkomsten verliezen hun betekenis omdat geen controle groepen zijn geïncludeerd. Daarnaast wordt niets vermeld over dosis en type homeopathie, werkingsmechanisme, en bijwerkingen.

Fe auteurs concluderen dat er maar weinig bewijs is voor positieve effecten van alternatieve geneeswijzen, en dat de kwaliteit van de studies erg matig is. Dit laatste onderschrijven zij met de weergave van methodologische tekortkomingen. Hiermee achten zij het raadzaam meer onderzoek te doen naar acupunctuur en homeopathie.

Het is altijd hetzelfde liedje: alternatieve geneeswijzen werken niet maar meer onderzoek is gewenst. En zo kunnen we nog wel een paar honderd jaar doorgaan met het verkwisten van onderzoeksgelden. Waarom zetten we ons geld niet in op interventies waarvan wel, op logische wijze beredenerend, overtuigende en dus klinisch relevante effecten te verwachten zijn? Waarom zijn de “alternatieven” niet in staat om kwalitatief goed onderzoek af te leveren?

Voor wie vermindering wenst van menopauzale klachten, en voor wie oestrogeen niet de geadviseerde therapie is, maar bovenal zuinig is op zijn zorgtoeslag; daarom het hiernavolgende advies. Hang uw geluksamulet om en laat uw voeten masseren. Bij voorkeur door iemand die vertrouwen, empathie en natuurlijk overwicht uitstraalt. Dan komt het placebo-effect het best tot zijn recht!

Literatuur
1. Carpenter JS, Neal JG. Other complementary and alternative medicine modalities: 
acupuncture, magnets, reflexology, and homeopathy. Am J Med. 2005;118(12 Suppl
2):109-17. 
2. www.magnabloc.com