Oorsuis-therapie van DC Klinieken deugt niet

De vereniging van KNO-specialisten adviseert patiënten met oorsuizen – tinnitus – de keten van twaalf diagnostische centra te mijden, omdat er geen wetenschappelijk bewijs is dat de ultrasoundtherapie, die ze gebruiken, werkt. De vereniging waarschuwt om te voorkomen dat patiënten onnodig op kosten worden gejaagd en teleurgesteld worden. Ga naar uw KNO-arts, die weet wat er het beste gedaan kan worden tegen deze vervelende aandoening, die `helaas maar beperkte behandelmogelijkheden kent’, schrijft het KNO-bestuur.

Veel mensen hebben last van oorsuizen of tinnitus. Zij horen geluiden zoals ruisen, piepen of fluiten, hoog of laag, hard of zacht, onafgebroken of bij vlagen. Niemand anders hoort deze geluiden. Tinnitus komt volgens de KNO-vereniging, bij ongeveer één miljoen Nederlanders voor. Tien procent van hen heeft er veel last van, bij enkele tienduizenden mensen veroorzaken de klachten psychosociale problemen. De ervaring leert dat een heel groot deel van deze groep uiteindelijk weet hoe met tinnitus om te gaan. De precieze oorzaak van tinnitus is vaak niet te achterhalen en de medische behandelmogelijkheden zijn zeer beperkt, oordelen de KNO-specialisten. In de behandelrichtlijnen van de vereniging komt het gebruik van ultrasoundtechniek niet voor.

De DC Klinieken van Loek Winter gebruiken de techniek, die als er een verwijsbrief is meestal wordt vergoed door de verzekeraar, nu ongeveer twee jaar. De wekelijkse behandeling bestaat uit het toedienen van ultrageluid op het rotsbeen, zo’n tien minuten per kant. De behandeling, die ook wel aangeduid wordt als massage, duurt zes weken achtereen. Anesthesioloog Henk Koning van DC Klinieken stelt, desgevraagd, dat de behandeling niet werkt bij mannen en dat volgens eigen observatie de kans op succes bij vrouwen veertig procent is. Koning is verbaasd over het afwijzende advies van de KNO-artsen en stuurt ons ter onderbouwing van zijn ongewone therapie – zonder een te begrijpen biologisch mechanisme – een literatuurlijst op waaruit volgens hem zou blijken dat deze ‘eenvoudige behandeling goed en langdurig resultaat kan geven.’

De lijst is lachwekkend en bewijst de juistheid van het afwijzende advies van de KNO-vereniging. Op de lijst staan zes artikelen; vijf ervan hebben betrekking op tinnitus-onderzoeken. Het aantal patiënten in de studies is echter zeer beperkt, variërend van 9 tot 15 personen. Het gebruikte echogeluid in de studies is niet consequent hetzelfde: de geluidsfrequentie varieert, net als de behandelduur. De studies zijn oud (1986, 2001) en zijn bijna alle gepubliceerd in de International Tinnitus Journal. Dit is, met een superlage impactfactor van niet meer dan 0,3, bepaald geen topblad. De echotherapie is, gezien het beperkt aantal publicaties, geen breed verbreid bestudeerde techniek: vier van de vijf oorsuisstudies in de aangeleverde literatuurlijst komen bovendien van dezelfde onderzoekers van de State University of New York in Brooklyn. Ze blijken de oprichters te zijn van het tijdschrift. Het zijn feiten die ernstige twijfel oproepen aan de betrouwbaarheid van de publicaties.

In 2010 heeft Karla Tucker, indertijd audiologie-studente aan de Unversity of Western Ontario in Canada, de medische literatuur doorgevlooid. Ze is onder meer in PubMed op zoek gegaan naar onderbouwing voor ultrageluidtherapie bij oorsuizen (PDF). Tucker heeft acht studies gevonden; enkele daarvan staan op de lijst die de woordvoerder van DC Klinieken heeft aangeleverd. Haar conclusie: de techniek is niet geschikt voor klinisch gebruik, omdat er onvoldoende bewijs is voor de werking. Tucker heeft één (Britse) dubbelblind, placebogecontroleerde studie gevonden waaraan veertig personen hebben meegedaan. Echogeluid doet het niet beter dan placebo, blijkt uit dat onderzoek. De referentie staat echter niet op de literatuurlijst van DC Klinieken.

Anesthesist Henk Koning van DC Klinieken kent de Canadese studie niet en is blij dat hij erop gewezen is. ‘Deze studie is aanleiding om de interne discussie op een goede manier te voeren’, schrijft Koning. Hij vindt vreemd genoeg, ondanks de negatieve conclusie van het Canadese onderzoek, echogeluid nog steeds ‘een zeer interessante behandeling voor een bepaalde groep patiënten. Koning: ‘Er moet echter meer en beter onderzoek komen. We hebben intern als eens besproken of we niet nader wetenschappelijk onderzoek voor tinnitus zouden moeten uitvoeren, zowel retrospectief als prospectief.’

De DC Klinieken leveren over het algemeen prima kwaliteit van zorg, hebben geen wachtlijsten en zijn de lieveling van de voorstanders van marktwerking in de zorg. Deze anti-oorsuizen-kwakzalverij, bij mensen met soms ernstige en hardnekkige klachten, ontsiert echter de keten.