Stop osteopathie, het is geen geneeskunde

In een open brief in dagblad De Morgen van 18 december smeken die de twee gezondheidsministers osteopathie geen onderdeel uit te laten maken van de basisopleiding in de eerstelijnsgeneeskunde. Ze reageren hiermee op een verzoek van Belgische osteopaten, die willen dat hun handelingen worden opgenomen in de universitaire opleiding, wat een officiële bevestiging zou betekenen van hun metier.

Osteopathie is niet evidence based, stellen de studenten in hun brief aan Laurette Onkelinx, minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid, en aan Jo Vandeurzen, minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin. ‘Het is een regelrecht kaakslag voor alle studenten geneeskunde als osteopaten op termijn dezelfde rechten zouden krijgen als artsen. Denk aan het bestellen van radiologie, het voorschrijven van behandelingen, het stellen van diagnoses’, schrijven ze. ‘Het is te gek voor woorden dat osteopaten de moderne geneeskunde en daarbij alle ontwikkelingen in de paramedische wereld naar evidence based medicine aan hun laars lappen.’

‘Klopt, die geneeskundestudenten hebben gelijk, de werking van de meeste osteopathie is wetenschappelijk niet bewezen’, bevestigt Willem Betz, voorzitter van de Vlaamse zusterorganisatie Skepp op 18 december in het tv-actualiteitenprogramma Terzake. Betz, adviseur van de Belgische overheid, reageert op de televisie enigszins genuanceerd: ‘Er is onder osteopaten heel veel kwakzalverij. Toegegeven, er gaat een zekere bewezen heilzame werking uit van osteopathie bij de behandeling van bepaalde spier- en gewrichtsproblemen in rug en nek. Veel osteopaten gaan echter verder dan die spieren en gewrichten en claimen de meest merkwaardige dingen. Dat is kwakzalverij.’

In een opinieartikel in De Standaard van 19 december scherpt Betz dit aan: ‘Er zijn osteopaten en chiropractors die kraken, drukken en masseren voor opmerkelijke dingen als huilbaby’s. Er zijn er ook die menen ‘gezakte’ nieren of levers goed te kunnen leggen. Ze laten patiënten regelmatig op onderhoud komen als preventie tegen ernstige ziekten. De ergste vorm van kwakzalverij is de zogenaamde cranio-sacrale behandeling: ostepaten beweren dat de oorzaak van alle ziekten moet worden gezocht in een slechte stroming van het hersenvocht. Ze gaan die dan regelen door de beenderen van de schedel ‘goed’ te zetten of door het staartbeen te manipuleren met vingers in aars of vagina. Dit zijn malafide handelingen die hun vereniging niet afkeurt. In de reguliere geneeskunde geldt de evidence based-regel: een behandeling wordt aanvaard en onderwezen als er duidelijk bewijs is voor de werking, Wat niet bewezen is moet eruit, ook al bestaat het al eeuwen’, betoogt Betz in de Vlaamse krant.

Hij wijst de Vlaamse overheid nog eens op een rapport die zij zelf heeft besteld bij het onafhankelijke Federaal Kenniscentrum voor de Volksgezondheid (KCE) over chiropractie en osteopathie. Conclusies uit dit rapport, dat begin 2011 verscheen: ‘Het afgelopen jaar bezocht 7% van de volwassen Belgen een osteopaat en 2% een chiropractor, vooral voor spier- en gewrichtsklachten. Bijna 9 op 10 van de ondervraagde bezoekers blijkt tevreden te zijn over de verstrekte zorg. Toch is alleen voor lage rug- of nekpijn wetenschappelijk bewezen dat de manipulaties de pijn kunnen verlichten. Bovendien is er, vooral bij manipulaties van de hals, een risico op ernstige complicaties. 
Voor andere klachten, zoals chronische vermoeidheid, astma of reflux bij baby’s is niet bewezen dat de therapieën werken. Daarom beveelt het KCE hun terugbetaling door de ziekteverzekering niet aan.’