Encyclopedie: Christian Science

Mary Eddy was chronisch ziek en had al heel wat dokters en therapieën versleten, toen ze in 1853 trouwde met haar tweede man, Daniel Patterson, een rondreizende homeopathische (*homeopathie) tandarts. Hij bracht haar in contact met Phineas Parkhurst Quimby, een volgeling van Emanuel *Swedenborg en genezer die gebruikmaakte van *hypnose, een methode die hij opgepikt had van een rondreizende Franse hypnotiseur. Toen ze hem in 1859 bezocht kon ze, naar verluidt, nauwelijks de trap naar zijn behandelkamer opkomen. Als herboren kwam ze bij hem vandaan. Ze was zo onder de indruk dat ze enkele maanden les bij hem nam. Vier jaar later verrichtte ze haar eerste genezingen, gebaseerd op de quimbiaanse combinatie van hypnotische suggestie en hoofdmassage.

In 1866 gleed ze echter uit op een beijzelde straat en was ze weer aan bed gekluisterd. Quimby was kort daarvoor overleden. Mary werd door de doktoren opgegeven, maar op de derde dag na haar val vroeg ze om de Bijbel. Al lezende genas ze. Ze had geen hypnose nodig gehad; God had haar genezen. Tussen 1872 en 1874 schreef ze haar (zoals ze het zelf uitdrukte) ‘evangelie van Christian Science’: Science and health with key to the scriptures. Dit werk vertoont een duidelijke gelijkenis met het in 1847 voor het eerst in het Engels verschenen boek van Swedenborg getiteld A dictionary of correspondences, representatives and significatives derived from the word of the Lord. In 1879 werd de Church of Christ, Scientist opgericht; het was de geboorte van de Christian Science-beweging.

Mary Baker Eddy (ze huwde Asa Gilbert Eddy in 1877) was geen gemakkelijke, tegen het eind van haar leven zelfs een schier onmogelijke persoonlijkheid. Zo was ze ervan overtuigd dat sommige tegenstanders, en ze had er vele, haar ‘astraal’ wilden vermoorden. Maar haar kerk (na een reorganisatie in 1892 werd de officiële naam ‘The Mother Church, The First Church of Christ, Scientist, in Boston, Massachussetts’) is overeind gebleven. Er zijn inmiddels ook ‘verlichte’ leden, maar de orthodoxe geloven tot op de dag van vandaag dat alleen God geneest, en dat het daarom onjuist is om de hulp van een dokter in te roepen. De beweging (gevestigd te Boston, met vertakkingen elders) publiceert de als zeer betrouwbaar bekendstaande krant The Christian Science monitor.

 

Literatuur
Brenneman, R.J., Deadly blessings. Buffalo, 1990.
Guiley, R.E., Encyclopedia of mystical and paranormal experience. Londen, 1991.
Moore, R.L., ‘The occult connection? Mormonism, Christian Science and spiritualism’. In: Kerr, H., en C.L. Crow (red.), The occult in America. Urbana 1983.

Uit: Tussen Waarheid en Waanzin: een encyclopedie der pseudo-wetenschappen, door Marcel Hulspas en Jan Willem Nienhuys (vierde herziene druk, De Geus, 2002).

Naschrift augustus 2009
Het Engelse Wikipedia-artikel over Christian Science verschaft veel informatie. In de VS genieten in veel staten ouders die tot een ‘erkende’ religie behoren bescherming als ze hun kinderen om religieuze redenen in geval van ziekte slechts geestelijke bijstand geven. In 1989 bleek uit een onderzoek dat kankersterfte onder aanhangers van Christian Science ongeveer tweemaal zo hoog is als in een vergelijkbare groep die dit geloof niet aanhangt.

The Christian Science monitor verschijnt sinds oktober 2008 nog maar een keer per week, en is voor het dagelijkse nieuws op internet overgestapt.