Encyclopedie: Eckstein, Emma (1865-1924)

Emma werd in 1895 aan haar neus geopereerd om haar ernstige (hysterische?) (*hysterie) maagpijn te genezen. Een wat curieuze plaats om te opereren, zouden wij nu zeggen, maar Fliess hanteerde een eigen versie van de *reflextheorie. Volgens Fliess leed Emma aan een neurose ten gevolge van zelfbevrediging (*Tissot). Na afloop bleef de neus ernstig bloeden en twee weken later bleek dat Fliess een halve meter verbandgaas had laten zitten. Tijdens de verwijdering bloedde Emma bijna dood.

Emma bleef de rest van haar leven mismaakt. Freud beweerde later dat zijn vriend geen blaam trof, omdat Emma’s pijn en ook haar neusbloedingen het gevolg waren van haar zogenaamde onderdrukte verlangen om Freud naast haar bed te hebben!

Literatuur
Gardner, M., ‘Freud and Fliess; the sad saga of Emma Eckstein’s nose’, Skeptical Inquirer 1984, vol. 8 (4), p. 302-304.
Webster, R., Why Freud was wrong. New York, 1995.

Uit: Tussen Waarheid en Waanzin: een encyclopedie der pseudo-wetenschappen, door Marcel Hulspas en Jan Willem Nienhuys (vierde herziene druk, De Geus, 2002).

Naschrift augustus 2009

In de Engelse Wikipedia staat ook een samenvatting, en een iets uitvoeriger in Answers.com. In 2001 werd Emma’s geschiedenis tot een toneelstuk getiteld Emma’s nose, door Paul Livingston. (Recensies hier en hier.) Een van de pijnlijkste en wonderlijkste zaken is dat Emma Eckstein zelf bleef geloven in Freud!