Encyclopedie: Haaienkraakbeen

Het was al lang bekend dat er in kraakbeen weinig tot geen bloedvaten zitten, en in de jaren ’70 werd duidelijk hoe dat mogelijk is. In kraakbeen zitten speciale eiwitten die de vorming van bloedvaten afremmen. Die eiwitten kunnen ook het groter worden van tumoren tegengaan, omdat die zonder bloedtoevoer niet kunnen groeien. Lane kreeg het idee om haaienkraakbeen te gaan verkopen toen hij gelezen had dat zelfs het kraakbeen van haaien die speciale eiwitten bevat. Met Linda Comac schreef hij Sharks don’t get cancer (1992). Het was een groot succes. In 1997 werd de vertaling Haaien krijgen geen kanker in Nederland uitgegeven, met aanbevelingen van de *Moerman-stichting en de vereniging van artsen voor *natuurgeneeskunde. De bewering in de boektitel is echter onwaar. Haaien krijgen zelfs kraakbeenkanker. Misschien krijgen haaien inderdaad weinig kanker, maar dan het ligt meer voor de hand hun superieure immuunsysteem daar verantwoordelijk voor te stellen dan de oorzaak in hun kraakbeenskelet te zoeken. Lane beweert in feite dat haaienkraakbeen veel beter is dan varkensknokkels, en dat als je het opeet genoemde speciale eiwitten aan het spijsverteringsproces ontsnappen, door de darmwand dringen en eenmaal in de bloedbaan aangekomen uitsluitend de haarvaten bij de tumorcellen verhinderen te groeien. Een leek zou denken dat lichaamsvreemde eiwitten in de bloedbaan een mens ogenblikkelijk flink ziek zouden maken, en dat die eiwitten hoe dan ook buiten de bloedvaten moeten zitten om effect te hebben.

Lane verkocht zoveel haaienkraakbeen dat de haaien in de buurt van zijn bedrijf dreigden uit te sterven. Volgens hem hielp zijn spul ook nog tegen darmontstekingen, huidziekten en reumatiek. Het onderzoek dat hij deed, stelde wetenschappelijk niets voor. Wat te denken van een telefonische enquête onder 21 patiënten die spontaan hadden gemeld zo tevreden te zijn, of van een andere studie, met 29 patiënten (zonder controlegroep) van wie na drie en een half jaar de helft ‘vrij van kanker’ was (volgens Lane) en iedereen dood (volgens een ander)? Lane liet een van zijn onderzoeken uitvoeren met het enorme aantal van 8 patiënten, in een Mexicaanse kliniek die ook met *Laetrile behandelt.

Lane verkocht zijn fabriek overigens in 1996. De nieuwe eigenaars noemden hem een kwakzalver, maar prezen hun product aan tegen reumatiek. Ondertussen ging Lane door met reclame maken en schreef, weer met Linda Lomac, Sharks still don’t get cancer (1996).

Voor haaienkraakbeenpoeder wordt ruim een gulden per gram gevraagd en de aanbevolen dosis is één gram per kilo lichaamsgewicht per dag, dus dat tikt lekker aan. Dit alles was voor de Duitse apotheker Gregor Huesmann in Marburg reden om in juni 1995 het spul (aanbevolen voor versterking van de gewrichten) in zijn etalage te zetten met het bijschrift: ‘Schijt van de maand’, hetgeen hem op een proces kwam te staan. De desbetreffende firma dolf het onderspit en ging failliet. De deelstaatregering verbood de handel in het product.

Literatuur
McCutcheon, L., ‘Taking a bite out of shark cartilage’, Skeptical Inquirer 1997, vol. 21 (5), p. 44-48; reacties vol. 22 (1), p. 60-61.

Prins, M., ‘Wonderen uit zee’, Skepter 1997, 10 (2), p.9-11.

Uit: Tussen Waarheid en Waanzin: een encyclopedie der pseudo-wetenschappen, door Marcel Hulspas en Jan Willem Nienhuys (vierde herziene druk, De Geus, 2002).

De Lane-fabriek moest in 2004 van de FDA ophouden met hun ‘kankergeneesmiddel’ aan te bevelen omdat ze in het geheel geen onderzoek gedaan hadden; bovendien moesten ze al hun klanten van de voorgaande vijf jaar terugbetalen. Zie ook Haaienkraakbeen door Marie P. Prins op deze site.

In 2005 verscheen een publicatie van een onderzoek naar het effect van haaienkraakbeen bij een groep van 83 kankerpatiënten; en werd geen effect gevonden. Zie ook Nieuwe studie haaienkraakbeen bij kanker: nog steeds geen effect door Ron Keizer op deze site.

Loprinzi CL, Levitt R, Barton DL, Sloan JA, Atherton PJ, Smith DJ, Dakhil SR, Moore DF Jr, Krook JE, Rowland KM Jr, Mazurczak MA, Berg AR, Kim GP; North Central Cancer Treatment Group. Evaluation of shark cartilage in patients with advanced cancer: a North Central Cancer Treatment Group trial. Cancer. 2005 Jul 1;104(1):176-82.

In oktober 2007 werden de resultaten bekend van een groot onderzoek naar het effect van haaienkraakbeen (als supplement bij een reguliere behandeling) bij longkanker en dikkedarmkanker. In totaal 384 patiënten waren bij dit onderzoek betrokken. De placebopatiënten bleven gemiddeld ruim een maand langer in leven, maar het verschil was niet statistisch significant. Voor een algemeen artikel zie hier en een iets meer technisch verslag hier.