Encyclopedie: Kruiden tegen kanker

Voor een
algemene inleiding in kankerkwakzalverij zie elders, evenals
voor
andere middelen,
diëten,
apparaten en
psychologische en paranormale behandelingen van kanker.
Alternatieve diagnosemethoden voor kanker staan ook elders.

Soms is het onderscheid
tussen wat wel en geen plantenmiddel is wat willekeurig: men zou kunnen vinden dat betulinezuur (een zuivere stof, geen aftreksel) hier niet hoort.

Een kort overzicht:

Antimalignocyt (CH-23)
Anvirzel
Aveloz
Betulinezuur (betulinic acid)
Carctol
Carnivora
Chaparral (creosootstruik)
CoD-thee
Essiac (Flor Essence)
Haelan 951 (voorheen 851)
Iscador
Kattenklauw
Noni
N-Tense
Pau d’arco

Antimalignocyt (CH-23): de Bulgaarse biochemicus Prodan Hristov (1923 -) bedacht rond 1960 een soort kruidenmiddel op basis van pioenroos (Paeonia officinalis) en keizerstoorts (Verbascum thapsiforme) dat volgens hem alle soorten kankercellen vernietigt maar geen gezonde cellen. Autoriteiten zijn diverse malen tegen hem opgetreden. Nog in 2008 protesteerden Bulgaarse kankerpatiënten tegen het Bulgaarse ministerie van gezondheid omdat dit het middel weigerde toe te laten. Zie ook het artikel van Stephen Barrett hierover.

Anvirzel: oorspronkelijk ontwikkeld in 1966 als Nerium Oleander Extract door de Turkse voormalige legerarts Hüseyin Ziya Özel (1927 -). In 1973 kondigde hij zijn ontdekking aan op een medisch congres. Anvirzel is de merknaam. Het bevat diverse hartglycosiden, waaronder oleandrine. Er zijn op bescheiden schaal proeven met Anvirzel en oleandrine gedaan op celculturen, maar geen proeven die de werkzaamheid tegen kanker aantonen. In 2000 kreeg de Amerikaanse firma Ozelle Pharmaceuticals een strenge waarschuwing van de FDA wegens misleidende reclame waarin het product als werkzaam werd aangeprezen. Een zekere Tony M. Isaacs schreef een juichend boek over oleander getiteld Cancer’s Natural Enemy (verbeterde versie van 2009, verkrijgbaar als e-boek).

Aveloz: middel bereid uit het melksap van de Braziliaanse struik Euphorbia heterodoxa Mull. Arg. Traditioneel werd dit sap (nogal bijtend spul) gebruikt voor wratten en dergelijke, en rond 1890 heeft een zekere arts genaamd Pamfilio er het middel Aveloz uit bereid. Tot aan de jaren 1980 was dit niet erg bekend, maar daarna kreeg het gaandeweg meer bekendheid in de VS. Alle euphorbia’s bevatten irriterende stoffen in hun sap, die weliswaar niet zelf kankerverwekkend zijn, maar toch als zogenaamde kankerpromotor kunnen fungeren. Zie verder Varro E. Tyler op Quackwatch.

Betulinezuur (betulinic acid): deze stof ontleent haar naam aan het feit dat ze onder meer in de bast van de witte berk (Betula pubescens) voorkomt. Deze stof zou in staat zijn om apoptose te veroorzaken. Sommige typen kankercellen zouden gevoeliger voor betulinezuur zijn dan ‘normale’ cellen. Onderzoek of deze stof kan leiden tot een betrouwbaar medicijn is nog gaande. Dat betekent dat behandeling van patiënten hiermee alleen gerechtvaardigd is in goed opgezette proeven. Het wordt ook toegepast als onderdeel van de zogenaamde niet-toxische tumortherapie (NTTT), uiteraard zonder enige wetenschappelijke of ethische waarborg. Zie verder Wikipedia.

Carctol: een ayurvedisch mengsel van acht kruiden, die zogenaamd de zuurgraad van het lichaam zouden verlagen. Volgens deze theorie hebben kankercellen zuur nodig. Een van de kruiden is rabarber (Rheum emodi), dat mogelijk niet zo gezond is. De afzonderlijke kruiden hebben geen bekende antikankerwerking, maar de voorstanders beweren dat het de combinatie is die het hem doet. Er is geen wetenschappelijk bewijs voor, laat staan of de combinatie wel veilig is. Zie verder Esowatch en de voorlichtingssite van Cancer Research UK.

Carnivora: Uitgeperste venusvliegenvanger (Dionaea muscipula), middel bedacht door de Duitse arts Helmut Keller (1940 – ) in de jaren 1970. Keller is inmiddels naar Mexico uitgeweken. Het idee is dat vleesetende planten natuurlijk geschikt zijn om kankers op te eten. Vleesetende planten zien namelijk het verschil tussen vliegen-DNA en hun eigen DNA, vandaar. Volgens dezelfde logica zou kip ook een antikankermiddel zijn, omdat de kippenmaag ook het verschil ziet tussen wormen-DNA en kippen-DNA. De venusvliegenvanger is van alle vleesetende planten het makkelijkste te kweken. Uiteraard zijn er sindsdien nog andere verklaringen bedacht: het zou bepaalde enzymen in kankercellen remmen, de vorming van bloedvaten in kankergezwellen tegengaan en de celdeling remmen. Een in 1988 geïsoleerd bestanddeel zou ‘het immuunsysteem prikkelen’. Inmiddels wordt dit middel ook nog aanbevolen bij aids, chronische vermoeidheid, colitis ulcerosa, herpes, multiple sclerose, neurodermatitis, ulcerative colitis, en de ziekte van Crohn. Injecties of infusen met Carnivora zijn gevaarlijk, ze kunnen tot heftige reacties leiden. Zie de informatie van Esowatch en de American Cancer Society.

Chaparral (creosootstruik): Larrea tridentata; thee van dit Mexicanse woestijngewas was in de jaren 1950 in zwang als middel tegen kanker; het was ook deel van de Hoxsey-behandeling. De plaatselijke indianen gebruikten het voor van alles en nog wat, ook als middel tegen zonnebrand. Het kruid als zodanig werkt niet tegen kanker en gebruikers riskeren ernstige lever- en nierschade. Een van de honderden stoffen in dit kruid, M4N, leek wel iets te doen als het direct in onbehandelbare tumoren werd ingespoten. Zie verder het voorlichtingsartikel van Cancer Research UK.

CoD-thee: CoD is de afkorting van Claw of Dragon, en het is eigenlijk een merknaam voor een Hongaars systeem dat op de Chinese Traditionele Geneeskunde (TCM) geïnspireerd is. Het wordt sinds 1993 gepusht door de Weense dierenarts David Thomas. CoD-Tee bestaat voornamelijk uit kattenklauw (Uncaria) en Pau D’Arco (Tabebuia, zie hieronder), munt en nog wat kruiden. Onderdeel van het systeem is een bijpassende combinatie van dieet, vitamine C en oefeningen. Het zou helpen tegen veel soorten kanker. Een van de aanbevelingen is dat de ingrediënten afkomstig zijn uit een gebied waar de bevolking doorgaans niet oud genoeg wordt om kanker te krijgen. Zie verder Esowatch.

Essiac (Flor Essence): een kruidenthee tegen kanker, in 1922 bedacht door een Canadese verpleegster genaamd Rene M. Caisse (1888 – 1978; gedoopt als Mary Anna, maar ze noemde zich later Rene, uitspr. Rien). ‘Essiac’ is haar naam achterstevoren. (Essiac is the registered trademark of Essiac Products Inc) De samenstelling is geheim (waarschijnlijk oorspronkelijk grote klit, bast van rode iep, schapenzuring en medicinale rabarber, maar er zijn nu wel veertig varianten met allemaal andere kruiden erbij). Geen van de vermoedelijke bestanddelen heeft een goed gedocumenteerde antikankerwerking. Een bewijs dat het iets doet, is nooit geleverd. Zie ook Wikipedia.

Haelan 951 (voorheen 851): gefermenteerd sojadrankje, dat in 2005 werd aangeprezen door Connie Breukhoven (1951-, artiestennaam Vanessa) als werkzaam tegen kanker. De claims zijn nu afgezwakt. Het drankje zou wonderen doen voor sterk vermagerde (cachectische) kankerpatiënten, of het zou het immuunsysteem goed helpen of naast chemotherapie en bestraling gebruikt moeten worden. Het kost 60 euro per kwart liter. Die hoge prijs komt doordat er ruim twaalf kilo aan handgeplukte sojabonen in verwerkt zit als men de reclame mag geloven. Af en toe een slokje zou bovendien helpen tegen veroudering. En je nagels gaan er ook harder van groeien.

Iscador: dit antroposofische middel wordt bereid uit gefermenteerde maretak. Er is onvoldoende bewijs dat het werkt, en het heeft een groot aantal ongewenste bijwerkingen. Zie verder het uitvoerige artikel elders op deze site.

Kattenklauw: zie de artikelen elders op deze site.

Noni: de populaire naam voor Morinda citrifolia. In Australië heet de vrucht van deze struik ook wel rottekaasvrucht. Het vies smakende sap ervan wordt vermengd met vruchtensap en via een piramidesysteem verkocht tegen absurde prijzen (40 euro de liter). Er zijn gevallen bekend van zware leverschade, en ook nierpatiënten moeten oppassen. Diverse bedrijven adverteren of hebben geadverteerd met allerlei gezondheidsvoordelen van dit spul, daaronder ook dat kankerpatriënten er baat bij zouden hebben. Onzin natuurlijk, zie verder: ‘Vieze vruchten: de legende van het nonisap‘, of iets korter: Noni-sap: nog beter dan Haarlemmer olie!

N-Tense: plantaardig middel dat sinds 2001 door de Amerikaanse firma Raintree Nutrition als supplement verkocht wordt. Het bestaat voor de helft uit zuurzak (Annona muricata) maar de wat mysterieuzer en welluidender Portugese naam graviola wordt in dit verband vaker gebruikt dan de Engelse naam soursop. Er zouden nog heel veel andere planten (onder andere kattenklauw) uit het Braziliaanse regenwoud in verwerkt zitten, die tezamen op wel 22 manieren kanker zouden bestrijden, door het immuunsysteem te prikkelen. Wetenschappelijke bewijzen zijn afwezig. Er is ook N-Tense 2, waarin drie kruiden van N-Tense, waaronder de zuurzak, vervangen zijn door andere. Zie ook Esowatch.

Pau d’arco: de naam betekent letterlijk hout voor bogen. Het gaat om de bast van een Zuid-Amerikaanse boom (Tabebuia avellanedae of Tabebuia impetiginosa). Deze wordt allang door de plaatselijke bevolking gebruikt tegen allerlei kwalen (kiespijn, impotentie…), en in de 19de eeuw werd een tinctuur van deze bast door Bayer aanbevolen tegen duizeligheid, maagklachten, malaria, tuberculose en zweren. Van de bast wordt thee getrokken (onder meer bekend als lapacho-thee of tahebo-thee), hoewel de actieve bestanddelen, met name lapachol, niet wateroplosbaar zijn. In de alternatieve geneeskunde wordt de thee of de verpulverde bast gebruikt bij bloedarmoede, candida, darmklachten, hoge bloeddruk, infectieziekten, lupus, psoriasis, reuma, virusinfecties, wratten, maar ook tegen ziekten als aids, kanker, suikerziekte. Met name in Zuid-Amerika circuleren wonderverhalen over dit middel bij kanker. Serieus onderzoek heeft geen werking van lapachol bij kanker kunnen aantonen. In de reageerbuis doet het wel iets tegen kankercellen, maar alleen in giftige hoeveelheden. Het middel wordt ook in poedervorm in capsules verkocht onder de naam Taheebo. Het gaat dan om gemalen bast of gewoon zaagsel uit zagerijen waar de boom verwerkt wordt (het hout wordt gebruikt voor scheepsdekken e.d.). Daarin zijn de actieve ingrediënten vrijwel afwezig. Zie Esowatch en Quackwatch en de vermelding in het artikel over Tancosan op deze site.