Encyclopedie: Macrobiotiek

Macrobiotiek werd ontwikkeld door Sakurazawa Nyoiti, oftewel George Oshawa (1893-1966). Oshawa bedacht zijn voedingsleer in Japan, waarna hij in Parijs enige tijd geneeskunde studeerde en tegelijkertijd een *acupunctuurpraktijk runde. Hij ontwikkelde vervolgens zijn systeem verder in Japan en begon het in 1952 te propageren. Zijn voornaamste volgeling is de jurist Michio Kushi (geb. 1926), die Oshawa’s systeem wat liberaliseerde. De macrobiotische leer wordt onder meer uitgedragen door het tijdschrift Natural Health.

Het dieet is vegetarisch en kent diverse graden. In de laagste graad bestaat het nog voor 45% uit dierlijke producten en fruit, maar deze verdwijnen geleidelijk in de hogere stadia. Het zevende stadium bestaat uitsluitend uit graan en weinig drinken. Degenen die het zover brengen spelen met hun leven, en voor kinderen zijn ook de lagere stadia niet aan te bevelen. Weinig drinken is hoe dan ook niet goed voor de nieren. De keuze van het voedsel is niet gebaseerd op voedingswaarde, maar op de hoeveelheden yin en yang die het bevat.

Zoals gebruikelijk bij *alternatieve geneeskunde claimt ook de macrobiotiek dat ze een breed spectrum aan medisch malheur kan voorkomen of bestrijden: arrogantie, astma, bedwateren (daar helpen geroosterde kakkerlakken tegen), bloederziekte, bijziendheid, epilepsie, geelzucht, gonorroe, imbeciliteit, kaalheid, kinderverlamming, loslatend netvlies (slangenvel tegen alle oogziekten), maagzweer, melaatsheid, menstruatieproblemen, ongelukkig gezinsleven, reisziekte, reuma, roos, schizofrenie, staar, suikerziekte, syfilis, tuberculose en uiteraard aids en kanker.

Een enthousiaste macrobiotische arts, Anthony J. Sattilaro, schreef met Tom Monte in 1984 het boek Living well naturally waarin hij vertelt hoe hij met dit dieet zijn prostaatkanker permanent had bedwongen. In 1989 overleed hij aan deze ziekte. Oshawa stierf trouwens zelf aan de gevolgen van een filariasis-infectie die hij meende te hebben bestreden met het dieet.

De macrobiotische levensstijl wordt gecombineerd met een grote hoeveelheid andere pseudo-wetenschappelijke systemen zoals acupunctuur, *homeopathie, *reïncarnatietherapie, *handlijnkunde en *astrologie, en het afwijzen van moderne gemakken zoals computers, kleurentelevisie, ondergoed met synthetische vezels, douches en elektrische kookplaten.

Oshawa ontwikkelde samen met *Kervran een transmutatieleer die geworteld was in een eigen versie van de evolutieleer. Volgens Oshawa ontwikkelt anorganisch materiaal zich vanzelf tot organisch materiaal en vandaar tot steeds hogere levensvormen. Dit proces wordt dagelijks in het menselijk lichaam herhaald. Een dieet met alleen zilvervliesrijst hoeft dus geen problemen op te leveren.

Literatuur
Genovese, J., ‘Kervran and macrobiotics’, Skeptical Inquirer 1993, vol. 17 (4), p. 453-454.
Raso, J., Mystical diets. Paranormal, spiritual and occult nutrition practices. Buffalo, 1993.

Uit: Tussen Waarheid en Waanzin: een encyclopedie der pseudo-wetenschappen, door Marcel Hulspas en Jan Willem Nienhuys (vierde herziene druk, De Geus, 2002).

Naschrift februari 2010

Op 5 september 1998 publiceerde de politicus Roel van Duijn in Trouw een aangrijpend verhaal over hoe het geloof in en de behandeling door macrobioot Adelbert Nelissen van het Kushi Institute kort tevoren tot de dood van zijn (ex-)vrouw José Krijnen hadden geleid. Voor een overzicht van de reacties en juridische procedures daarna tot begin 2004 zie: Na de dood van Flora. Uiteindelijk werd Nelissen nadat de Hoge Raad een eerder vonnis vernietigd had op 27 maart 2006 veroordeeld tot 6 maanden voorwaardelijk.

Op deze site staan over deze affaire:

Macrobioot voor de rechter, door C.P. van der Smagt, 20 november 2001
Macrobioot voor de rechter, door C.P. van der Smagt, 28 mei 2001
Macrobioot Nelissen veroordeeld, door Martijn ter Borg, 4 april 2006

Overige artikelen over macrobiotiek:

Macrobiotische voeding op jonge leeftijd heeft nadelige invloed op de cognitieve ontwikkeling, door C.N.M. Renckens 23 september 2001