Encyclopedie: Mitogenetische straling

Deze werd ontdekt door de sovjetbioloog Alexandr Gavrilowitsj Goerwitsj (1874-1954). Volgens Goerwitsj werd het proces van celdeling (mitogenese) in gang gezet door deze straling.

Hij had dit in 1923 ontdekt doordat wortels van uienplanten die dicht bij elkaar groeiden elkaars ontwikkeling beïnvloedden, en dat die invloed werd tegengehouden door glas, maar niet door kwarts. De straling zelf werd niet waargenomen. Aanvankelijk kreeg Goerwitsj veel bijval en leek het alsof vrijwel al het levende materiaal deze straling uitzond. Ook in de populaire pers (o.a. Harper’s Magazine in 1934) besteedde aandacht aan deze verbazingwekkende ontdekking. Gaandeweg waren er echter steeds minder onderzoekers die zijn resultaten konden dupliceren, terwijl Goerwitsj in samenwerking met onder anderen zijn vrouw en dochter zijn theorie steeds verder uitbouwde tot een universele theorie van biologische velden die een directe voorloper is van Sheldrakes theorie van *morfogenetische velden.

De ontwikkeling van de theorie van Goerwitsj is door Irving *Langmuir genoemd als voorbeeld van pathologische wetenschap. Langmuirs bewering dat dit soort wetenschap geleidelijk wegsterft, klopt hier echter niet. Bovendien is het idee van Goerwitsj opgepikt door F.-A. *Popp en door de Russen die de *kirlianfotografie ontwikkelden. Het dient thans als verklaring voor allerhande subtiele invloeden.

Literatuur
Blacher, L.J., ‘Gurvitch’. In: Gillispie, C.C., (red.), Dictionary of scientific biography. New York, 1970-80.
Schootbrugge, G. van de, ‘De wetenschap als patiënt’, Skepter 1990, vol. 3 (1), p. 19-21.

Uit: Tussen Waarheid en Waanzin: een encyclopedie der pseudo-wetenschappen, door Marcel Hulspas en Jan Willem Nienhuys (vierde herziene druk, De Geus, 2002).