Encyclopedie: Natuurgeneeskunde

De natuurgeneeskunde stelt zich op het standpunt dat zieke mensen vanzelf beter worden en dat dit ‘zelfhelend vermogen’ bevorderd kan worden door het planmatig aanwenden van ‘natuurlijke prikkels’. Daaronder verstaat men zon, warmte, water, voeding enzovoorts. Natuurgenezers bedienen zich van een allegaartje aan technieken: warmte- en koudebehandeling, sauna, water- en badtherapie zoals die van pastoor Sebastian Kneipp (1821-1897) of Vinzenz Priessnitz (1799-1851) en baden in kuuroorden, zonnebaden, en diëten als dat van Maximilian Bircher-Benner (1867-1939), de uitvinder van de muesli.

Natuurgenezers zweren bij de eeuwenoude methoden (zoals aderlaten, kunstmatige koortsen en zweren) waartegen Hahnemann twee eeuwen geleden al terecht tekeerging. Natuurgeneeskundigen lopen namelijk nog steeds weg met Hippocrates en een enigszins gemoderniseerde vorm van de humorenleer. Het lichaam is een evenwicht van sappen, en bij ziekte is dat evenwicht verstoord. Ook wordt het menselijk lichaam als een soort kolenkachel gezien die verstopt kan raken met ‘slakken’, hetgeen ‘zelfvergiftiging’ zou opleveren. Dus veel darmspoelingen, ook als preventie. Het nieuwe jasje van de humorenleer heet in Nederland ‘basisbioregulatiesysteem’ en wordt gepropageerd door de Utrechtse celbioloog R. van Wijk. Daarnaast zet een *aardstraaldeskundige, E.W. Kasteleyn (geb. 1955), zich in om het elektromagnetisch bio-informatie paradigma (*elektrostress) aanvaard te krijgen. Schadelijke nieuwigheden zijn ozontherapie en chelatietherapie. Handelaars in al dan niet verdunde kruidenmiddelen waarvan de werking niet bewezen is, zoals ‘Dr.’ Vogel, hebben de mond ook vol van natuurgeneeskunde.

Natuurgeneeskundigen bedienen zich van allerlei onzinnige theorieën en diagnostische methoden tot en met handlijnkunde en de endobiontentheorie van de Duitse professor Enderlein. Volgens Enderlein zijn virussen, bacteriën en schimmels allemaal voorstadia van schadelijke parasieten, endobionten genaamd. De verwekker van tuberculose kan behalve als bacterie ook in schimmelvorm of in virusvorm voorkomen, aldus de professor. Behandeling geschiedt door een universeel middel dat al deze ongewenste indringers naar een primitiever stadium terugmuteert, en waarmee diabetes, jicht, kanker, reuma en nog zo wat narigheden te lijf worden gegaan.

Eind 1992 waren er in Nederland 60 natuurartsen verenigd in een organisatie, maar veel alternatieve artsen doen er natuurgeneeskunde bij. Deze artsen zien zichzelf heel bescheiden als vierdelijns gezondheidswerkers (eerste lijn: huisartsen, tweede lijn: specialisten, derde lijn: de specialisten waar men terechtkomt op verwijzing van een andere specialist, zoals de neurochirurg).

Literatuur

Dijk, P. van, Geneeswijzen in Nederland. Deventer, 1993.
Federspiel, K., en V. Herbst, Die andere Medizin. Berlijn, 1992 (4de druk 1996).

Naschrift februari 2009

De organisatie van natuurartsen is thans de ABNG-2000, deze telt thans bijna 80 leden, van wie meer dan de helft ook nog lid is van andere clubs. De therapieën uit de volgende (waarschijnlijk niet volledige) lijst worden door de Nederlandse ABNG-artsen beoefend: acupunctuur in diverse vormen en het diagnostisch systeem elektroacupunctuur en tal van andere methoden met fantastische apparaten (vegatest, resonantietherapie, Pap-IMI, NES-scan, Prognos), anti-aging ayurveda, amalgaamverwijdering, bloesemtherapie van Bach, celtherapie, chelatietherapie, Chinese kruiden, colonhydrotherapie, eigenbloedtherapie, enzymtherapie, etiopathie, fytotherapie, hcg-behandeling, homeopathie, immunotherapie, kinesiologie, kleurentherapie, levendbloedanalyse, Lüscher kleurentest, mayrtherapie, medische astrologie, neuraaltherapie, Ondévit, orthomoleculaire therapie, ozontherapie, Quantum Biofeedback Scan, Simonton-therapie, sivas, voetreflexologie en urinetherapie.

Een tamelijk kleine organisatie van natuurgenezers (de Stichting Gezondheidszorg bestaande uit 300 niet-artsen) voegt hier nog aan toe: Aloe Vera, aurareading, autogene training, Baunscheidtieren, Biopulsar, chakra-therapie, cupping, edelstenen, EMDR, gelaatsdiagnostiek, gemmo-therapie, guasha-therapie, holistic-pulsing, integra, kleitherapie, lymfdrainage, mantra zingen, matrixdiagnose, moxatherapie, NEI, oorkaarsen, oorreflexologie, O-ringtest, pantegra, pendelen quantum-touch, qigong, roedewichelen, schröpfen, Schüsslerzouten, tachyon-therapie, tarot, triasbrontest, en Zapper detoxificatie.

Behalve allerlei vreemde dieetkuren en de reeds genoemde colonhydrotherapie, doen sommige natuurgeneeskundigen ook aan braakkuren en vasten (‘sapvasten’), ook zijn bloedzuigers bij sommigen populair. Ten slotte moet nog vermeld worden dat organisaties van paranormale genezers zich tegenwoordig ook ‘natuurgenezer’ noemen.

Uit: Tussen Waarheid en Waanzin: een encyclopedie der pseudo-wetenschappen, door Marcel Hulspas en Jan Willem Nienhuys (vierde herziene druk, De Geus, 2002).