Encyclopedie: Scientology

Scientology is voortgekomen uit de dianetics, een in 1948 door Hubbard gelanceerde, sterk vereenvoudigde vorm van *psychotherapie waarbij de cliënt zich moet bevrijden van traumatische herinneringssporen, ‘engrammen’ (*Bleuler), door zich de betreffende gebeurtenissen helder voor de geest te halen. De cliënt wordt hierbij terzijde gestaan door een auditor. Een beginner zit – in dianetics-jargon – nog in het release-stadium, maar wordt later pre-clear en eenmaal geheel bevrijd van zijn engrammen mag hij zichzelf clear noemen.

Begin jaren ’50 breidde Hubbard dit systeem nog verder uit. De cliënt kon zich nóg verder ontwikkelen tot Operating Thetan door zich ook nog te ontdoen van alle engrammen afkomstig uit zijn vorige levens, inclusief zijn levens in de vorm van aan de mens voorafgaande evolutionaire stadia. Als hij dat allemaal had gedaan, dan zou hij zich realiseren dat hij eigenlijk geen mens is maar een Thetaan, een levensvorm van elders uit het heelal. Zo’n Thetaan heeft, nog steeds volgens Hubbard, macht over MEST (Matter, Energy, Space, Time) en kan zich buiten zijn lichaam verplaatsen.

De buitengewoon verwarde mythologie van Scientology is grotendeels ontleend aan Hubbards boek History of man (1951). Dit boek is geproduceerd door middel van vrije gedachteassociatie tijdens een nogal langdurige psychotherapie die Hubbard onderging. De mythologie begint ongeveer als volgt. Vier triljard jaar geleden blies er een engel op een trompet en ongeveer 75 miljoen jaar geleden was er een tweede incident. Toen bestond er onder leiding van een zekere Xenu een Galactische Federatie van 76 planeten en meer dan 13 biljoen mensen. Er waren dus te veel mensen. Xenu loste dit op door massamoord. Hij liet een groot aantal mensen naar de aarde brengen en plaatste waterstofbommen op de hoofdvulkanen. Vervolgens werden de mensen van het Pacifisch gebied naar Hawaii gebracht en die van het Atlantisch gebied naar Las Palmas en opnieuw verpakt. De arme drommels werden geïmplanteerd, hetgeen Scientology-jargon is voor ‘dom gemaakt’. Misleidende gegevens werden in de implantaten aangebracht door middel van circuits. Vervolgens werden de waterstofbommen tot ontploffing gebracht. Xenu werd hier uiteindelijk voor gepakt en zit nog steeds zijn straf uit ergens onder een berg. Op een of andere manier zwerven de Thetanen nog rond en hechten zich bij bosjes aan lichamen. Hun traumatische ervaringen in vulkanen zou een verklaring kunnen vormen voor rookverslaving. De Thetanen zijn echter slapende, en als je ze wakker maakt ga je eraan, zo zijn ze geprogrammeerd, tenzij je ze volgens een nauwkeurig schema hun pijnlijke ervaringen laat herbeleven (een ideetje van *Breuer). Hubbard was de eerste die een van zijn Thetanen wist te wekken… enzovoort, enzovoort. De Scientology-kerk biedt diverse cursussen met veel oefeningen voor het opruimen van de nare herinneringen aan deze incidenten. Wanneer de adepten telepathisch contact (*telepathie) met planten en alle dieren van de dierentuin kunnen krijgen hebben ze het zevende niveau bereikt en zijn naar verluidt gereed voor het geheime achtste niveau. Dat bevat een originele kijk op de wereldreligies. Lucifer en de antichrist zijn eigenlijk de krachten der Verlichting van de Galactische Confederatie. L. Ron Hubbard is een incarnatie van Boeddha, en zal spoedig opnieuw incarneren na een kort verblijf op een verre ster in een ver melkwegstelsel (dat is dus wel heel erg ver!). Jezus was een pederast met een opvliegend humeur. Wie hier per ongeluk achter komt zonder het zevende niveau bereikt te hebben, of zonder betaald te hebben, en ook nog aan het knikkebollen slaat bij deze derderangs sciencefiction, riskeert een plotselinge dood in de vorm van longontsteking. Boze tongen beweren dat Hubbard in dit verband ook *Spontane Menselijke Ontbranding genoemd heeft.

Uiteraard kunnen deze boodschappen hier niet in hun volle diepzinnige omvang weergegeven worden, ook al niet omdat er copyright op het cursusmateriaal van de Scientology-kerk rust en de sekte iedereen die uit het bewuste materiaal citeert, vervolgt wegens schending van het auteursrecht. Het is allemaal bedrijfsgeheim. (Zelfs de Washington Post, die slechts 43 woorden uit het cursusmateriaal van het derde niveau weergaf, werd voor de rechter gesleept. En vrijgesproken, uiteraard.) Voor slechts een half miljoen gulden of daaromtrent is het complete cursuspakket verkrijgbaar.

Met behulp van de E-meter (‘elektropsycho-meter’) moest het mogelijk zijn om, tijdens gesprekken, engrammen op te sporen en slapende Thetanen op de juiste manier te wekken. Critici van Scientology zagen in dergelijke elektronische kastjes slechts een primitieve *leugendetector. De E-meter werkt ongeveer zoals de toestellen van de *elektroacupunctuur, maar dan met twee cilindervormige elektroden die in de linker- en rechterhand worden vastgehouden. Alleen de huidweerstand wordt gemeten, en deze varieert voornamelijk door schommelingen in de zweetafscheiding. Dit toestel is te koop (voor kerkleden) voor het luttele bedrag van 7000 gulden, een spotprijs vergeleken met de bedragen waarvoor de machines van de elektroacupunctuur over de toonbank gaan.

In de VS heeft Scientology het karakter van een kerkgenootschap, maar elders werft zij nieuwe aanhangers bij voorkeur onder jongeren die in de grote steden op straat rondhangen. Tegenwoordig werft de groep veel nieuwe leden via haar ‘managementbureaus’. In Nederland zijn dat onder meer Silhouet en U-man. Scientology gaat er prat op verslaafden op het rechte spoor te kunnen helpen (via het Narconon-programma), maar vanwege haar gesloten en (als haar belangen op het spel staan) ronduit agressieve karakter leeft deze organisatie op veel plaatsen op gespannen voet met de media en de overheid. In de VS wist Scientology door middel van een in 1993 afgesloten geheime overeenkomst van de belastingdienst gedaan te krijgen dat ze een schuld van een miljard dollar kwijtgescholden kreeg. Dit doel werd bereikt door duizenden juridische procedures en intimiderende praktijken.

Literatuur
Evans, C., Cults of unreason. Londen, 1973 (In Nederlandse vertaling: Jezus leeft en woont op Venus. Amsterdam, 1974).
Gardner, M., Fads and fallacies in the name of science 2de dr. New York, 1957.
Lippard, J., J. Jacobsen, M. Shermer, ‘Scientology v. the Internet’, Skeptic 1995, vol. 3 (3), p. 35-41; reacties vol. 4 (1), p. 18-19, vol. 4 (2), p. 28-29.
Miller, R., Bare-faced messiah; the true story of L. Ron Hubbard. Londen, 1987.
Sheaffer, R., ‘Scientology vs. the Internet’, Skeptical Inquirer 1995, vol. 19 (5), p. 12-13.
Sladek, J., The new apocrypha. Londen, 1973.

Uit: Tussen Waarheid en Waanzin: een encyclopedie der pseudo-wetenschappen, door Marcel Hulspas en Jan Willem Nienhuys (vierde herziene druk, De Geus, 2002).

Naschrift maart 2010

Voor tal van werken over Scientology en Hubbard zie: The Secret Library of Scientology

Documents of a Lifetime. The uncensored L. Ron Hubbad papers

Zie ook het artikel Scientology: crisis in France, door Angelique Chrisafis,
The Guardian, Saturday 29 August 2009

Voor een recent artikel over de ervaringen van een ‘uittreder’ zie: Defectors Say Church of Scientology Hides Abuse, door Laurie Goodstein, New York Times, op 6 maart 2010
Een van de gegevens in het artikel is dat volgens Scientologen in de VS het aantal Amerikaanse leden in de miljoenen loopt, en volgens de American Religious Identification Survey het aantal in de afgelopen 10 jaar ongeveer gehalveerd is, en in 2008 slechts 25.000 bedroeg.