Accreditatiepunten voor zinloze artsennascholing

Waarom krijgt een zinloze Integrative Medicine (IM)-cursus, die meer weg heeft van een verkapte vakantie op kosten van de zaak en (deels) de belastingbetaler, 21 accreditatiepunten? Het bestuur van de Vereniging tegen de Kwakzalverij (VtdK) heeft begin november in een brief aan het Accreditatie Bureau Algemene Nascholing (ABAN) van het artsengenootschap KNMG bezwaar gemaakt tegen het toekennen van zoveel accreditatiepunten voor een weekje leefstijlretraite.

De nascholingscursus voor artsen, met de zweverige, nietszeggende titel Practice what you Preach, wordt georganiseerd door de Amsterdam School of Integrative Medicine & Health (ASIMH), een initiatief van een aantal ‘jonge, kritische, nieuwsgierige artsen’. De cursus wordt half april volgend jaar gehouden in het Utrechtse Kerdichem, aan de Linge. Dezelfde cursus, beloond met eenzelfde aantal accreditatiepunten, werd daar begin november ook al eens gehouden. In juni volgend jaar is de cursus in een Villa Primavera in Menton, aan de zonovergoten Franse Cotes d’Azur (Kosten 2299 euro). 

Laten we die cursus eens nader bekijken. Het programma zit volgens de IM-organisatoren ‘vol ontdekking, ervaring en uitdaging’. Om te vervolgen: ‘Zo verzorgen we mindful yoga, mindfulness en (zelf)compassiemeditaties, HIIT-training, een mooie wandeling en de mogelijkheid tot periodiek vasten en koude training (volgens de leer van ijsman Wim Hof, red.). Daarnaast bieden we ook ruimte voor reflectie, co-creatie en gezelligheid’, is de belofte. Als de nascholingscursus erop zit dan ‘ben je in staat de klacht achter de klacht te herleiden en aan te pakken’, aldus de IM-organisatoren.

Eerst maar eens een bijscholingslesje fitness. HIIT staat voor High Intensity Interval Training. Oftewel, door middel van intervallen in een korte tijdsduur een intensieve inspanning leveren, die wordt afgewisseld met minder intensieve oefeningen of rust. ‘Praktisch gezegd, een trap omhoog rennen en weer rustig aflopen’, laat een HIIT-coach op zijn website weten. 

Leefstijlgeneeskunde

De organisatoren van de nascholingscursus plaatsen hun cursus in de categorie Leefstijlgeneeskunde. Er gaat tijdens de cursus ‘kennis’ over tafel over het microbioom (darmflora) en de hpa-as (bijnieruitputting). Het is kennis die onontbeerlijk is in de huisartspraktijk, menen ze.

Beide begrippen zijn echter meer bon ton in de orthomoleculaire wereld dan in de reguliere geneeskunde. Verwonderlijk is dit overigens niet. De nascholingscursus is doordrenkt met het kPNI-geloof, wat staat voor klinische Psycho-Neuro-Immunologie (kPNI).

Voor dit oerdieet-hersenspinsel, in Nederland gepromoot door fysiotherapeut Leo Pruimboom – hier de belangrijkste kPNI-opleider – is geen enkele wetenschappelijke onderbouwing. We schreven er eerder over op deze website. De kPNI omringt zich met vage teksten: het gaat bij kPNI om ‘wetenschappelijke inzichten in de eenheid van lichaam en geest, in combinatie met een arsenaal aan leefstijlgerichte interventies’, is de uitleg. In PubMed zijn er echter geen artikelen te vinden over kPNI en over deze wetenschappelijke inzichten.

De kennis tijdens de nascholingscursus komt voornamelijk van kPNI-adepten. Neem holistisch huisarts Susanna van de Waerdt. Ze is secretaris van de ASIMH, organisator van de cursus en tevens een van de docenten. Van de Waerdt volgde een tweejaar durende kPNI-cursus bij de Natura Foundation, het orthomoleculaire ‘kennisinstituut op het gebied van de nutritionele geneeskunde’ in Numansdorp en niet geheel toevallig gevestigd in hetzelfde gebouw als het er eraan gelieerde supplementenbedrijf Bonusan. 

Holistisch

De toenmalige Academie voor Natuurgeneeskunde in Hilversum is de voorloper van deze foundation. Ook een andere cursusdocent, holistisch therapeut Wout van Helden – geen medische opleiding – schoolde zich in Numansdorp in de kPNI-leer. Hij levert de ‘theoretische onderbouwing’ voor de rond te strooien kennis. 

Over kennis over de darmflora kunnen we kort zijn. Het (reguliere) Voedingscentrum is er van overtuigd dat de bacteriesamenstelling van de darmflora met de juiste voeding is te verschuiven in een wat gezondere richting. Maar voedingswetenschappers van het centrum tekenen echter direct aan dat we hier, afgaande op de wetenschappelijke literatuur, nog bitter weinig over weten hoe dat zou kunnen . Een hierop gebaseerd voedingsadvies is daarom niet te geven, vindt het Voedingscentrum. Wat overblijft is het bekende standaardadvies: ‘Hou het bij een vezelrijk dieet met voldoende groente, fruit, volkorenproducten, noten en peulvruchten. Bacteriën die vezels fermenteren krijgen zo een boost. Dit wordt gezien als een gezond microbioom’, stelt het Voedingscentrum. 

Het niet onderbouwde, alternatieve karakter van de door kPNI doordrenkte nascholingsscursus is een doorn in het oog van de VtdK. ‘De cursus, met zaken als mindful yoga, mindfulness, (zelf)compassie meditaties, sluit op geen enkele manier aan bij de eerder genoten (huis)artsenopleiding’, schrijft de vereniging in haar brief aan het ABAN. ‘De cursus biedt ons inziens geen inzicht in de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van medische kennis die van belang is voor patiëntenzorg. Verplichte nascholing voor artsen en andere medische beroepsbeoefenaren in Nederland is een groot goed. Bij nascholing moet het gaan om het opfrissen van kennis en het delen van de nieuwste inzichten uit wetenschappelijk onderzoek die van belang zijn voor de verbetering van patiëntenzorg. Cursusdocenten zouden een passende universitaire scholing moeten hebben gevolgd.’

De gewraakte nascholingsretraite Leefstijlgeneeskunde van ASIMH voldoet hier volgens de vereniging niet aan. De docenten zijn niet opgeleid om waardevolle nascholingen te verzorgen, vindt de VtdK daarbij wijzend op Susanna van de Waerdt die weliswaar huisarts is maar op haar website adverteert met niet-wetenschappelijke titels als mindfulness- en compassietrainer. Ze noemt zich integrative medicine-arts. En dat is een niet-erkende titel van een niet-erkend opleidingsinstituut, de Integrative Medicine Academy in Amsterdam. Ook haar koketteren met het kPNI-geloof is stuitend. Voor leefstijltherapeut Wout van Helden geldt hetzelfde, laat de VtdK in haar brief aan het ABAN/KNMG weten.

Integrative medicine

Ook twee andere docenten, huisarts Claudia van der Lugt en kinderarts Inès von Rosenstiel staan met hun hang naar ‘integrative medicine’ ver van de reguliere geneeskunde. Von Rosenstiel doceert tijdens de leefstijlretraite in Kerdichem geen kindergeneeskunde maar integrative medicine. ‘IM is ons inziens een niet bestaande tak van medische wetenschap’, vindt de VtdK.

Von Rosenstiel is geen onbekende van de VtdK, deze website schreef meerdere keren over haar kwakzalverijstrapatsen. De IM-kinderarts is ook geen onbekende van het KNMG. Twee jaar geleden trok het clusterbureau – op verzoek van de VtdK- reeds afgegeven accreditatiepunten in van cursussen met Von Rosenstiel als docent. 

De VtdK maakt in haar brief ernstig bezwaar tegen toekenning van 21 accreditatiepunten. Een arts moet jaarlijks gemiddeld 40 geaccrediteerde ‘deskundigheidsbevorderingsuren’ kunnen aantonen, of wel dat ene IM-weekje is goed voor de helft (!!) van de benodigde punten. ‘Een enkel accreditatiepunt voor deze zinloze nascholingscursus is al te veel. We vragen ons af hoe u aan die 21 punten komt’, aldus de VtdK.

Toen de VtdK aan de cursusleiding vroeg om de wetenschappelijke onderbouwing achter de nascholingcursus, kreeg de voorzitter van de VtdK een literatuurlijst opgestuurd die werd vergezeld van de uitdrukkelijke eis deze lijst persoonlijk en strikt vertrouwelijk te houden. De literatuurlijst mocht niet met anderen worden gedeeld, liet de cursusleiding weten. Dit staat natuurlijk haaks op een wetenschappelijke benadering, op transparantie, controleerbaarheid. Voor de nieuwsgierigen enkele samenvattende zinnen: de lijst met een negentigtal referenties heeft meer weg van een omgevallen boekenkast waarin geen lijn is te ontdekken, ogenschijnlijk een willekeurige selectie uit de miljoenen tellende voedingsbibliotheek. In de lijst staan verwijzingen naar theoretische artikelen, naar fundamentele detailstudies over ‘schroeven en bouten’ in de voedingswetenschap. Er zijn geen klinische studies in de lijst terug te vinden.

Reactie

De vraag van het bestuur aan het ABAN is een reactie op een eerder – vaag en leeg geformuleerd – antwoord van het KNMG-accreditatiebureau aan de webredactie van de VtdK waarin staat dat ‘de punten zijn toegekend op grond van meerdere Canmed’s gebieden waaronder: professionaliteit en kwaliteit, communicatie, samenwerking en maatschappelijke handelen en preventie’, schrijft het bureau om er aan toe te voegen. ‘Er zitten voldoende reguliere onderdelen in deze nascholing. Alleen de regulier aanvaarde onderdelen zijn geaccrediteerd. De meditatieve en op alternatieve leest geschoeide onderdelen zijn niet  meegenomen in het aantal accreditatie-uren’, aldus de bureaumanager van het cluster ABC1 begin oktober een e-mail.

ABAN geeft alleen accreditatiepunten aan ‘deskundigheidsbevorderende activiteiten’, is de omschrijving die het bureau hanteert. Het kPNI-geloof valt hier blijkbaar onder.

Het accreditatiebureau grossiert in nietszeggende teksten. In de tweede week van november komt het bureau met een officieel antwoord op vragen van het VtdK-bestuur. Hierbij de volledige reactie van ABAN/KNMG-coördinator Natajsa Jacobs: ‘Dank voor uw brief waarin u ons attendeert op een nascholing (titel ‘Leefstijl; Practice what you preach’ met ID nummer 390981) waarvan u vermoedt dat deze ten onrechte van accreditatie-uren is voorzien. In een eerder stadium heeft een van uw leden ons hier ook al op geattendeerd en na nogmaals kritisch te hebben gekeken of deze nascholing aan de accreditatiecriteria voldoet, is deze nascholing inderdaad voorzien van 21 accreditatie-uren. De nascholing bestaat uit een aantal niet-accreditabele onderdelen (zoals u er ook een aantal noemt) en een aantal onderdelen die aan de accreditatievoorwaarden voldoen. Slechts voor deze onderdelen zijn er accreditatie-uren toegekend. Dat de nascholing zich in het buitenland afspeelt en dat er naast accreditabele deskundigheidsbevorderende activiteiten ook tijd besteed wordt aan andere activiteiten van welke aard dan ook, is niet van invloed op het accreditatieproces. Het maakt daarbij ook niet uit of de deelnemers tijdens deze nevenactiviteit gaan skiën, sightseeing of mediteren. Deze activiteiten worden hoe dan ook niet meegenomen bij het toekennen van accreditatie. Ik verwacht u hiermee voldoende te hebben ingelicht.’

Het accreditatiebureau heeft meer zaken op zijn bord om eens wat serieuzer naar te kijken. Zo heeft een vierdaagse ski-bootcamp ‘persoonlijk leiderschap’ eind januari volgend jaar naar het Oostenrijkse Axams tien accreditatiepunten gekregen van het accreditatiebureau. Een ski-reisje in maart volgend jaar, eveneens georganiseerd door de Amsterdamse IM-school, is tien accreditatiepunten toegekend. Alle BIG-geregistreerden kunnen zich ervoor inschrijven. Het reisdoel is dit keer het Oostenrijkse Lizum, ook vlakbij Innsbruck.

De eerder genoemde IM-huisarts Claudia van de Lugt is ook tijdens de skitrips van de partij, niet alleen voor IM-kennisoverdracht, ze zal er vooral in de weer zijn als ski/snowboardgids. De hoofdtrainer tijdens de ski-bootcamp is Thijs Sins. Deze aan de VU afgestudeerde filosoof is gespecialiseerd in ‘zelfontplooiing’. https://tatkraft.nl/ Zijn filosofielessen kregen al eerder tien accreditatiepunten.

Een laakbare belangenverstrengeling mag niet onvermeld blijven: De Amsterdamse IM-school organiseert veel van zijn nascholingscursussen in Villa Primavera in Menton aan de Middellandse Zee. De eerder genoemde docente/huisarts Claudia van der Lugt is mede-eigenaar van deze Franse accommodatie Villa Primavera. Ze omschrijft haar villa als een ‘helende omgeving waar je vanzelf in balans komt.’