Acht homeopaten moeten valse vaccinatie-teksten van websites halen

Acht klassiek homeopaten, onder wie de bekende Martin de Munck uit Oegstgeest, moeten van de Reclame Code Commissie (RCC) kwakzalverteksten over vaccinaties van hun websites verwijderen. Ze zijn misleidend en dus oneerlijk, vindt de RCC. De acht propageren homeopathische “vaccinatie” als alternatief voor de reguliere aanpak zoals die is vastgelegd in het Rijksvaccinatieprogramma. Homeopathische profylaxe biedt niet de bescherming tegen gevaarlijke infectieziekten die de reguliere vaccinatie biedt, zo schrijft de RCC in haar uitspraken.

De homeopaten kunnen de effectiviteit van hun profylaxe niet aantonen. Hun uitingen waarin reclame wordt gemaakt voor hun profylaxe-aanpak vormen daarom een “directe bedreiging voor de lichamelijke volksgezondheid”, stelt de RCC. De acht veroordeelde homeopaten beweren onder meer dat “er voldoende homeopathische mogelijkheden zijn om kinderen te beschermen tegen infectieziekten en dat er inmiddels voldoende ervaring en onderzoek is gedaan om dit systeem als een verantwoord alternatief aan te bieden; de effectiviteit van deze homeopathische profylaxe is vergelijkbaar met de reguliere vaccins”, zo stellen ze op hun websites.

De teksten schoten klager Richard Rasker, eigenaar van een bedrijf in elektronica-ontwikkeling met biomedische technologie als specialisatie, in het verkeerde keelgat. Hij begon zijn activisme na het overlijden van een vriend van de familie na een kwakzalverbehandeling. In de zomer van vorig jaar diende hij een onderbouwde klachten in tegen de acht klassiek homeopaten die allen vergelijkbare teksten over vaccinaties op hun websites hebben staan. Van homeopathische profylaxe is echter in het geheel niet aangetoond dat er ook maar enige bescherming van uitgaat tegen infectieziekten, stelt Rasker. Wetenschappelijk bewijs hiervoor ontbreekt. De beweringen zijn daarom in strijd met de reclamewetgeving en vormen een gevaar voor de volksgezondheid.

Geen verweer

De RCC nam Raskers klachten in behandeling en de voorzitter van de commissie vroeg de acht homeopaten (meermalen) onderbouwing voor hun beweringen aan te leveren en te weerleggen wat Rasker stelde. De meeste homeopaten namen niet de moeite enig verweer te leveren. Ze vinden dat iedereen vrijheid van meningsuiting heeft; daarmee was voor hen de kous af. Op één na hebben ze daarom de gewraakte teksten nog steeds niet van hun website gehaald. “Het uitoefenen van homeopathie is in Nederland rechtmatig, en derhalve heb ik als homeopaat het recht correcte informatie te verschaffen over de effectiviteit van mijn behandelwijzen”, schreef homeopaat Martin de Munck uit Oegstgeest, een van de aangeklaagden, in een brief aan de RCC. Andere aangeklaagden gebruikten vergelijkbare teksten.

De acht klassieke homeopaten zijn adepten van de inmiddels overleden kwakzalverarts Tinus Smits die er een mafkezigere, niet-onderbouwde visie dat vaccinatieschade autisme zou kunnen veroorzaken op na hield. Smits beweerde dit Post Vaccinaal Syndroom teniet te kunnen doen door het lichaam te ontgiften met homeopathisch verdunde stoffen. Deze “ontstorende” Cease therapie (Cease staat voor ‘Complete Elimination of Autistic Spectrum Expression’) bestaat uit het drinken van homeopathische middelen van vier elkaar opvolgende potenties (verdunningen) om de “schade van het verdachte vaccin teniet te doen”.  In het jargon van de Smits-sekte: ontstoren met isotherapie. In de ogen van Cease-adepten is meestal niet één vaccin de oorzaak maar meerdere vaccins. Een homeopathische Cease-behandeling kan daarom jaren duren. In medische kringen is er brede consensus over dat Smits onzin bazelde: er is nooit enig verband aangetoond tussen autisme en vaccinatie, zoals Tinus Smits – en zijn volgers nu nog steeds – beweerde.

Smits werd in 2006 door het regionaal Tuchtcollege voor de Gezondheidszorg Eindhoven op de vingers getikt voor zijn bizarre vaccinatie-uitlatingen onder meer over het Rijksvaccinatieprogramma (RVP) in (regionale) media. Het mocht niet baten. Smits is enkele jaren geleden overleden maar er zijn in Nederland nog steeds tientallen Cease-adepten met hetzelfde geloof neergelegd in vreemde claims waarvan de Reclame Code Commissie vindt dat elke feitelijke grondslag ontbreekt, blijkt uit de acht uitspraken die de RCC op haar website heeft gezet, deels in oktober en december 2016 en één nog in februari 2017.

Twee van de acht – De Munck en Oldersma – zijn op de zitting van de RCC verschenen om daar een warrig betoog te houden over profylaxe en vooral om in de vorm van lange monologen te protesteren tegen de bemoeienis van de RCC met hun websites. De RCC heeft met zijn uitspraken klager Rasker volledig in het gelijk gesteld. De acht homeopaten zijn niet tegen de uitspraken in beroep gegaan, de beroepstermijn van de uitspraken is voor alle acht inmiddels verlopen.

Geen verband

De commissie, zo schrijft de RCC-voorzitter in zijn uitspraken, bekijkt of reclame voldoet aan de Nederlandse Reclame Code, en spreekt zich niet uit of de effectiviteit van homeopathie. De RCC constateert dat de op hun websites adverterende homeopaten inhoudelijk bijvoorbeeld niet hebben gereageerd op de stelling van klager dat er geen verband bestaat tussen vaccineren en autisme. De bewering van de adverteerders dat zij ziekten kunnen genezen is daarom bedrieglijk, vindt de RCC en daarom in strijd met de reclame wetgeving. Adverteerders appelleren bovendien met hun beweringen ook nog eens aan angstgevoelens door te spreken van “vaccinatieschade, in het bijzonder van autisme”, beweringen waarvoor geen onderbouwing is en die ze ook niet hebben aangedragen.

De RCC verzoekt de acht homeopaten geen vergelijkbare uitingen meer te gebruiken over homeopathische profylaxe omdat ze in strijd zijn met de wetgeving. In principe blijft het bij deze nietszeggende vingerwijzing. Klager Rasker zou daarom liever zien dat de acht op dezelfde manier zouden worden aangepakt als de Australische homeopaat Frances Sheffield die vergelijkbare teksten bezigde. Het Australische gerechtshof gaf haar in 2015 een boete van 130 duizend Australische dollars (gelijk aan ongeveer 100.000 euro) voor “valse en misleidende teksten” over de effectiviteit van een homeopathisch vaccin dat zou werken tegen kinkhoest. 

Voor de geschiedschrijving, de veroordeelde acht klassiek homeopaten zijn:

1. Verpleegkundige Wilma Huisman in Balkbrug (RCC-dossier 2016/00687), opgeleid op de School voor Homeopathie in Amersfoort. Zij heeft haar teksten nog niet aangepast, conform de RCC-uitspraak. “Homeopathie is een prachtige natuurgeneeswijze met ongekende mogelijkheden”, laat ze op haar website weten. Ze behandelt mensen, dieren en planten. Een van de omstreden zinnen van haar website: ”Ook is de algehele gezondheid van kinderen die met homeoprofylaxe zijn behandeld beter dan met de reguliere vaccinaties.”

2. Vincent Engel heeft een homeopathische praktijk in Schagen. RCC-dossier 2016/00688.
Engel, die ook zijn webteksten nog niet heeft aangepast, leerde zijn homeopathische kunsten ook op de School voor Homeopathie in Amersfoort. Hij beweert op zijn website: “Homeopathische Profylaxe (HP) is een wetenschappelijk aangetoond alternatief voor vaccineren. MAAR: gegarandeerd zonder de schadelijke gevolgen van vaccinaties. Dus als u wilt voorkomen dat uw kind de bof, mazelen, kinkhoest of een andere infectieziekte krijgt en u kiest er voor uw kind niet te laten vaccineren, dan is dit een methode die aantoonbaar net zo’n goede bescherming geeft als vaccinatie en gegarandeerd zonder de schadelijke gevolgen van vaccinatie.”

3. Voormalig basisonderwijsdocente Susanna Oldersma heeft een praktijk voor homeopathie en Cease-therapie in Alphen aan de Rijn. RCC-dossier 2016/00689.  
Daar zet ze ook bloedzuigers in tegen reuma en artrose. Naast stuitende teksten over vaccinatie geeft ze op haar website aan kanker aan te kunnen pakken. Ook zij heeft haar teksten nog niet aangepast conform de RCC-uitspraken. We lezen: “Ik behandel met de aangewezen homeopathische middelen. Dit zijn kankervorm specifieke middelen, constitutie middelen, middelen om te ontgiften, middelen die de energie zo goed mogelijk houden en middelen die de zuurstoftoevoer naar de cellen optimaliseren. Kankercellen houden niet van zuurstof, zij gedijen juist in een zuurstofarme omgeving.”

 4. De Tsjechische Ema Sindelarova praktiseert in Arnhem en Rheden. RCC-dossier 2016/00690.
Ze volgde een homeopathiecursus op een natuurgeneeskundig instituut in Meppel. Ze is ook Reiki-master. Als gediplomeerd kindertolk leerde ze bovendien de “fluisterkind-methode”. “Daarmee kan ik ouders en kinderen helpen bij hun problemen door het gedrag of ziektesymptomen van het kind te “vertalen” naar de ouders”, lezen we op haar website.  

5. Personeelsfunctionaris Caroline Luttik, eigenaar van de homeopathiepraktijk Dynamis in Tzum bij Franeker, deed haar homeopathiekennis ook op in Meppel. RCC-dossier 2016/00691.  
Ze meent dat inentingen “geen noemenswaardig effect hebben op het afnemen van de kinderziektes in het algemeen.” Volgens haar ontstaan veel klachten door een verminderde weerstand na vaccinatie. “Door gebruik te maken van homeopathisch gepotentiëerde vaccins (isotherapie) kunnen we blokkades in het immuunsysteem opheffen en klachten die hierdoor zijn ontstaan laten verdwijnen”, schrijft ze op haar website. Luttik heeft de gewraakte teksten ook niet van haar website verwijderd, zo signaleert de compliance-afdeling van de RCC.

6. Freelance-docente Engels, Vanja Wieringa, is afgestudeerd op een kwakzalverschool in het Australische Adelaïde. RCC-dossier 2016/00692.  
Ze heeft een praktijk in Groningen waar ze haar ‘ontstoringskuur’ voorschrijft, ingefluisterd door kwakzalverarts Tinus Smits. We lezen op haar website: “Vaak zien we dat de klachten verdwijnen. Denk hierbij aan klachten zoals chronische oorontstekingen, constante verkoudheden, vermoeidheid, een algemeen zwakke weerstand, maar ook gedragsveranderingen bij kinderen, en soms zelfs autisme.” 

7. Radiologisch laborant Martin de Munck, met ook nog eens een ongebruikte juristenbul van de VU in zijn achterzak, deed de homeopathieleer op bij de School voor Homeopathie in Amersfoort. Hij heeft een praktijk in Oegstgeest. RCC-dossier 2016/00693.  
Op zijn website debiteert De Munck veel wetenschappelijke onzin. De Reclame Code Commissie liet hij weten dat er “er een scala aan wetenschappelijke onderzoeken is die de werking van homeopathie aantonen”. De Munck liet in eerste instantie de RCC weten niet op de zitting te zullen verschijnen omdat het “verspilde moeite is om met dergelijke mensen – die de homeopathie tegen alle wetenschappelijke bewijzen in, in diskrediet willen brengen – in discussie te gaan”, liet hij in een brief weten. Ook Cease-adept De Munck kreeg les van kwakzalver Tinus Smits en noemt zich “gecertificeerd CEASE-therapeut”. De Cease-methode, zo heeft hij van zijn opleider geleerd, is “toepasbaar bij veel chronische klachten van kinderen en voor gedrags- en ontwikkelingsstoornissen (Autisme, ADHD, PPD-NOS, Asperger, etc), agressie, concentratiestoornissen, epilepsie, etc. Ook volwassenen met dergelijke klachten kunnen voordeel hebben van deze behandelingsmethode”, meldt zijn website. De Munck heeft de gewraakte teksten niet van zijn website verwijderd, signaleert de RCC. De Munck beweert nog steeds op zijn website dat homeopathische profylaxe een alternatief is voor vaccinatie.

8. Verpleegkundige Anneke Rutten heeft een praktijk in Amsterdam. Ze haalde haar homeopathiekennis bij een school in Amsterdam. RCC-dossier 2016/00694.
Op haar website stonden vele juichende teksten over haar homeopathische Cease-aanpak, teksten die deels waren overgetikt van de website van de uitvinder zelf, Tinus Smits. Vooruitlopend op de uitspraak van de RCC heeft Rutten de meeste gewraakte teksten van haar website verwijderd en vervangen door de mededeling: “Vaccinaties zijn een onderwerp waar zeer veel verschillende meningen, wetenschappelijke onderzoeken, reacties op gegeven worden. In een informatie-gesprek over vaccinaties worden de voor- en nadelen besproken en kunt u een keuze maken passend bij uw levensstijl. Voor meer informatie over vaccinaties kunt u mij bellen.”

Niet de eerste keer

Het is niet de eerste keer dat er bij de Reclame Code Commissie klachten zijn binnengekomen over media-uitingen van Cease-therapeuten. De RCC heeft eind april 2016 gezondheidsclaims van zes Cease-therapeuten op hun websites naar het rijk der fabelen verwezen, ze als vals bestempeld en geëist ze te verwijderen. Ook deze homeopathie-therapeuten stelden autisme te kunnen genezen met homeopathische middelen. Hun claims zijn misleidend en oneerlijk omdat er geen bewijs is voor de werking van hun therapie, aldus de commissie indertijd in haar uitspraken.

De klachten tegen deze therapeuten onder wie een arts, waren ingediend door leden van de stichting Skepsis en van de Vereniging tegen de Kwakzalverij.