Acupunctuurvereniging bestookt basisschoolleerlingen met foute informatie

De Nederlandse Vereniging voor Acupunctuur (NVA) heeft een leugenachtige informatiefolder over acupunctuur gemaakt, bedoeld voor basisschoolleerlingen van groep 7 en 8. In de folder, bedoeld voor het houden van een spreekbeurt of het maken van een werkstuk,  komt het woord wetenschap niet voor, laat staan de zin dat er geen wetenschappelijk bewijs is dat acupunctuur werkt bij welke aandoening dan ook.

In plaats daarvan staat de folder vol medische flauwekul, in Jip-en-Janneke-taal. Zo zou een acupuncturist aan de tong (kleur, vorm, groeven,  pukkeltje) en het nauwkeuring voelen van beide polsen op drie plaatsen kunnen ‘meten’ hoe het is gesteld met de organen waarna hij weet waar de naaldjes geplaatst moeten worden, zo beweert de folder. Een onzinbewering waarvoor geen onderbouwing is. De folder heeft het desondanks over ‘educatief materiaal voor scholieren’.

De uitleg van de NVA luidt: ‘Hoe leuk, een spreekbeurt of werkstuk over acupunctuur! Er is namelijk heel veel interessants te vertellen over deze eeuwenoude geneeswijze. Bovendien help je met verspreiden van deze kennis mogelijk ook nog anderen aan het vinden van een oplossing voor aanhoudende klachten!’

Het staat er echt. Nog enkele kwalijke zinnen uit de twaalf pagina tellende folder, ter illustratie:

Pols voelen

‘Het is een beeld dat iedereen wel kent; een arts die de pols van iemand vasthoudt en ondertussen op een horloge kijkt. Dat doet hij om de hartslag van die persoon te meten. Een acupuncturist kan nog veel meer ‘meten’ door het voelen van je pols. En ja, hij wil ze allebei voelen want elke pols vertelt hem iets anders. Bij beide polsen voelt hij op drie plaatsen. Dat doet hij heel nauwkeurig. Soms drukt hij wat harder en soms wat lichter. Op deze manier komt hij veel te weten over hoe het is gesteld met je organen. Werken ze goed?’

Medische kul. Twijfels, enige relativering,  een verwijzing naar wat de reguliere medische wetenschap vindt van acupunctuur – onbewezen onzin, kwakzalverij – zijn niet in de folder terug te vinden terwijl het doel toch is scholieren te voorzien van juiste informatie. De Britse arts/kwakzalverijbestrijder Edzard Ernst schrijft op zijn website met enige regelmaat over acupunctuur en over de valse claims die eraan worden gehangen.

In de NVA-informatiefolder staan ook oefeningetjes voor in de klas zoals deze bij de tekst over de tong-diagnose: ‘Vorm een groepje van vier. Ga in een kringetje zitten. Steek nu om de beurt je tong uit.  Wat zie je? Praat erover met elkaar.’

Bertha Elzinga

De acupunctuurkennis in de NVA-folder is ingefluisterd door verpleegkundige Bertha Elzinga. Ze heeft sinds 2017 een acupunctuurpraktijk in het Friese dorp Nij Beets. Elzinga was tot vorig jaar kaderlid bij de afdeling communicatie van de NVA waar ze heeft geholpen bij de samenstelling van het lespakket voor de basisschool. Ook heeft ze gewerkt aan onderwijspakketten voor diverse hbo-scholen. Deze komen er aan, de scholen zijn gewaarschuwd.

Susanne Schuurmans is de ingehuurde auteur van de basisschoolfolder. Ze is niet alleen freelance foldertjestikker maar ook afgestudeerd ‘psychologisch en spiritueel’ astrologe; overigens geen idee wat deze kwalificaties betekenen.  Schuurmans is een van de drie astrologen in haar familie: haar moeder en haar neef bewegen zich ook zweverig door de wereld.

In de NVA-folder staat een kletsverhaal over yin en yang, de Chinese ‘balans’ in het leven, over hoe Chinese ‘artsen’ duizenden jaren geleden tot deze indeling zijn gekomen, over hoe twaalf – niet-bestaande en niet te detecteren – hoofdmeridianen door het lichaam lopen. Ze worden aangeduid als ‘energiebanen’ en zouden contact hebben met specifieke organen als maag, darmen en lever. Schuurmans schrijft:  ‘Meridianen zijn onzichtbaar maar dat betekent niet dat ze er niet zijn. Als je naar een acupuncturist gaat kun je ze soms wel voelen. Een acupuncturist kan door het plaatsen van naaldjes op je lichaam de energiestroom in de meridianen veranderen.’

Zoete voeding

Verder veel geleuter over eten zoals het advies ‘beter geen rauwkost in de winter, het lichaam heeft dan behoefte aan verwarmende voeding: stamppot.’ We lezen verder de uitleg: ‘Je hebt last van je maag. De maag valt onder het element aarde. Veel nadenken hoort ook bij aarde. Is er misschien iets waarover je blijft denken? Iets wat je lastig ‘te verteren’ vindt en waarvan je een knoop in je maag krijgt? Door het vele denken raakt je maag van streek. Om je maag te kalmeren, kun je dingen eten die bij het element aarde horen. Dat zijn zoete dingen want de smaak zoet hoort bij aarde. Dat betekent helaas niet dat je de snoeptrommel leeg kunt eten. Best jammer natuurlijk maar gelukkig is er ook gezond voedsel met een zoete smaak, zoals fruit, honing, zoete aardappel en wortel. Als door de juiste voeding je maag rustig wordt, wordt het in je hoofd ook rustiger. ‘

Niet onvermeld mag blijven dat de webredactie van de Vereniging tegen de Kwakzalverij op de NVA-folder attent werd gemaakt door Jan Keppel Hesselink, pikant genoeg een bekeerd acupuncturist met tot enkele jaren geleden een praktijk in Soest en Bosch en Duin waar hij meer dan twintig jaar praktiseerde. Vier jaar geleden hing hij – wakker geworden – de priknaald en zijn geloof in meridianen definitief aan de wilgen.

‘Totaal foute voorlichting’

Keppel Hesslink heeft zich de afgelopen dagen op zijn LinkedIn-pagina flink kwaad gemaakt over de NVA-folder. Hij schrijft: ‘Totaal foute voorlichting aan scholieren over wat acupunctuur is. Acupunctuur wordt erin opgehemeld en aangeprezen. Er staat veel bizarheids in, over wat we mogen verwachten vanuit het oeroude en achterhaalde fysiologische perspectief van de traditionele Chinese geneeskunde. Te bizar voor woorden. Nou maak ik me nooit zo druk over de acupunctuur maar om de zinloze diagnose van duizenden jaren oud zo op te hemelen en het totaal onjuist “nauwkeurig” te noemen, schiet me in het verkeerde keelgat.’

Keppel Hesselink onderbouwt zijn kwalificatie ‘bizar’ als volgt, verwijzend naar de juichende folderteksten over de tong- en polsdiagnosetruc:  ‘De bewering dat de acupuncturist zo veel te weten komt over hoe het is gesteld met je organen is bizar. Waarom bizar? Omdat de tong- en de polsdiagnostiek totaal onbetrouwbaar zijn. De ene acupuncturist vindt dit van de pols, de andere dat. Met andere woorden, de diagnose is nooit duidelijk. Acupunctuur is ook geen geneeskunde. Het is magie, duizend jaar oude magie. Magie onderwijzen aan kinderen is totaal fout’, schrijft de (terecht) boze Keppel Hesselink.