Algemeen Dagblad propageert kwakzalverij bij zwangerschap

Op 20 juni 2022 verscheen in de rubriek Gezin van het Algemeen Dagblad (AD) een kritiekloos artikel van freelance-journaliste Maartje Scheffer over kwakzalverij tijdens zwangerschap. Een typisch staaltje van luie journalistiek. Het AD-artikel is een lofzang op kwakzalverij. Alternatieve – niet-reguliere – therapeuten van verschillend pluimage kunnen uitgebreid hun alternatieve zegje doen. Als schaamlap – onder het motto we hebben toch wederhoor gepleegd – mocht voorzitter Hans Vemer, namens onze Vereniging tegen de Kwakzalverij, in een paar zinnen vertellen dat er geen wetenschappelijk bewezen therapeutisch effect is van aangeprezen behandelingen als acupunctuur, osteopathie en chiropraxie; behandelingen die als kwakzalverij moeten worden beschouwd.

We lopen enkele niet-reguliere therapeuten na die in het AD hun zegje mochten doen:

Daniela Pontes

Acupuncturist Daniela Pontes, werkzaam bij verloskundigenpraktijk Femme in Amsterdam, meent dat tijdens de zwangerschap acupunctuur aandoeningen kan ‘helpen verlichten en het fysieke en emotionele evenwicht herstellen’. Het gaat dan om klachten als misselijkheid, hoofdpijn, rugpijn en het vasthouden van vocht en hormonale disbalans. Deze kunnen met één tot drie behandelingen met naaldjes worden verminderd of verholpen, beweert Pontes. Ze volgde een opleiding op de overigens niet-officieel erkende Superior School of TCM in Portugal.

Pontes behandelt regelmatig zwangere vrouwen. Ze meent dat acupunctuur kan helpen de bevalling op gang te brengen door ‘het effect van het losmaken van de vliezen te versterken’. Ook zouden haar naaldjes een stuitligging ‘kunnen corrigeren’, laat de acupuncturiste op een lifestyle-website weten.

Haar beweringen zijn niet-bewezen onzin: je moet er toch niet aan denken dat iemand je kan laten bevallen door naalden in je gezicht te zetten. Het AD plaats geen enkele kanttekening.

Tim van Til

Ook osteopaat Tim van Til met de praktijk PUUR Osteopathie in Alkmaar krijgt in het AD ruim baan van de journaliste. Hij vertelt haar ‘dat hij op zoek gaat naar blokkades in het lichaam om die vervolgens met heel zachte handbewegingen te behandelen’. Noch blokkades, noch enig gunstig effect van die handbewegingen zijn ooit aangetoond; we horen de journaliste echter geen kritische noot kraken en intussen blijft Tim maar bewegen met zijn handen.

Gea Reussing

De kwakzalverij in het AD-stuk gaat verder. Gea Reussing, als verloskundige werkzaam in Verloskundige praktijk NOP/Lemsterland in Emmeloord, vertelt de journaliste dat voor pasgeboren baby’s die een erg snelle of heftige geboorte hebben gehad, osteopathie zinvol kan zijn. Ze legt aan het AD uit: ‘Baby’s kunnen tijdens de geboorte veel druk op het hoofdje krijgen en daardoor huilerig worden. Na een behandeling bij een osteopaat zie ik altijd veel vooruitgang. Zelf heb ik ook een training in haptonomie gevolgd, waarbij er met de platte hand bewust contact wordt gemaakt met de ongeboren baby. Hierbij gaat het dus meer om de emotionele verbinding met het kind.’

Los van de onzin die hier wordt verteld, kan je je ook niet voorstellen dat een platte, haptonome hand voor de bevalling huilerigheid later kan voorkòmen.

Reussing prijst in het AD alternatieve behandelingen de hemel in. Ze vindt het niet erg dat behandelingen als acupunctuur als alternatief worden gezien. ‘Het is juist goed dat zwangere vrouwen een veilig en natuurlijk alternatief hebben in plaats van gelijk een paracetamol te nemen. Hetzelfde geldt voor osteopathie: dat kan absoluut geen kwaad en is net als acupunctuur ook geschikt bij een gecompliceerde zwangerschap’, meent de verloskundige uit Emmeloord. Zolang er geen bewezen schade is, mogen zwangere vrouwen van Reussing naar kwakzalvers gaan.

Maar wat ons betreft alleen als ze weten dat ze een placebo-behandeling ondergaan en dat deze ‘alternatieve geneeswijzen’ niets genezen en dus geen geneeswijzen zijn. Reussing vergeet bovendien voor het gemak te melden dat kwakzalverij geld kost, vaak wel degelijk pijn doet en dat hun patiënten alleen een goede keuze kunnen maken als ze weten dat het enige effect een placebo-effect is.

Berteld Kok

Ook haar collega verloskundige Berteld Kok met haar praktijk El Momo uit Alkmaar mag in het AD alternatieve behandelingen aanprijzen. De vroedvrouw heeft zich bekwaamd in een paar opmerkelijke extra’s, blijkt uit haar LinkedIn-pagina. Zo heeft ze zich als ‘vallei-coach’ geschoold in transformatieseksualiteit (?, red.) waarmee ‘aansluiting te maken is bij de levensbron die seksualiteit is’, legt ze op haar website uit. We hebben het hier over een hersenspinsel van tao-tovenaar Reinoud Eleveld die gelukzaligheden als vallei-orgasme (?, red.) introduceerde. Wat dit inhoudt, geen idee.

Kok organiseert elke maand rond volle maan een online vrouwencirkel; de maan vertegenwoordigt de oerkracht, het vrouwelijke in ieder mens. ‘De volle maan staat voor vruchtbaarheid en creatiekracht’, zo schrijft ze op haar website. Verloskundige Kok heeft meer alternatieve kunde opgedaan: ze is ook hypnose-therapeut. De AD-journaliste rept er niet over in haar stuk, laat staan dat ze een kritische noot kraakt bij de onzin die haar geraadpleegde bronnen uitkramen.

Niet onvermeld mag blijven dat Berteld Kok bestuurslid is van de KNOV, de officiële vereniging van verloskundigen. De vereniging kreeg in 2017 de Meester Kackadorisprijs vanwege ‘haar onkritische houding ten aanzien van niet-reguliere behandelingen door verloskundigen.’ Kok vertelt het AD dat haar vereniging geen richtlijn heeft over alternatieve – niet-reguliere – behandelingen. ‘Het is de vrijheid van iedere zwangere te kiezen voor een dergelijke behandeling, het is de keus van ieder verloskundige het al dan niet aan te raden.’

Petra ter Veer

In het AD-stuk komt ook verloskundige Petra ter Veer aan het woord. Ze werkt als een van de vroedvrouwen bij verloskundecentrum Aan de Schie. De Rotterdamse vroedvrouw is niet te betrappen op kwakzalver-strapatsen. Ze verspreidt in het AD echter wel het wijdverbreide misverstand dat – we citeren – ‘er weinig tot geen geldschieters zijn die onderzoek op het gebied van alternatieve behandelingen faciliteren.’

Blijkbaar heeft ze de wetenschappelijke literatuur niet goed bekeken en is ze niet op de hoogte van de vele goede gepubliceerde studies die er zijn waaruit geen enkel effect blijkt. Geldschieters hebben daarom niet de neiging onderzoek te herhalen dat eerder al duidelijke conclusies had.