‘Alternatief’ is niet zo onschuldig

In het eerste geval werd bij een volwassen man door een chiropractor een ernstige hersenbeschadiging teweeg gebracht met blijvend letsel ten gevolg. Of de inspectie hier ingegrepen heeft, vertelt het verhaal niet. Niet waarschijnlijk, want de inspecteur belast met het toezicht op alternatieve behandelaars verklaarde recent op een ‘alternatief’ congres dat de inspectie te weinig personeel heeft en dat toezicht op alternatieve therapeuten geen prioriteit had. Het moet de kwakzalvers in de zaal als muziek in de oren hebben geklonken.

Falend overheidstoezicht is een vrijbrief voor kwakzalvers. In het tweede geval had nekmanipulatie door een ‘craniosacraal therapeut’ bij een baby van drie maanden zelfs de dood tot gevolg. In het laatste, dramatische, geval is tenminste het Openbaar Ministerie ingeschakeld, maar of het tot strafvervolging komt, moet nog worden afgewacht.

Ook een op het oog zo onschuldige behandeling als homeopathie eist zo nu en dan slachtoffers. Onlangs zijn in Australië ouders voor de rechter gedaagd die een baby met ernstig eczeem uitsluitend met homeopathische watertjes behandelden. Het kind overleefde dit niet. En wat te denken van de ernstige neurologische stoornissen die patiënten opliepen als gevolg van een behandeling met dichloorazijnzuur tegen prostaatkanker. De inspectie gaf, ondanks een verzoek om actie te ondernemen, niet thuis.

Alternatieve behandelwijzen kunnen de patiënt op verschillende manieren benadelen. Op een directe manier doordat de behandeling zelf ernstige schade toebrengt zoals in het geval van de nekmanipulaties. Maar ze kunnen ook indirect schade veroorzaken doordat een effectieve behandeling wordt onthouden zoals in het geval van Sylvia Millecam of bij de baby die niet voor haar eczeem behandeld werd. En dan heb ik het nog niet over het feit dat sommige behandelingen patiënten handenvol met geld kosten. Zo maakte ik niet zo lang geleden mee dat een patiënt ongeveer €3000 moest betalen voor een verhuisdoos met nutteloze middeltjes tegen kanker. De onbewezen antikankertherapie van ‘professor’ Gorter kost ruim €30.000. Alternatieve behandelwijzen zijn dus lang niet altijd zacht, onschuldig en goedkoop zoals veel mensen denken.

Ook in de reguliere geneeskunde gaat natuurlijk het nodige fout. Het nuttige televisieprogramma Missers
is er in z’n geheel aan gewijd. Maar er is een verschil. Een misser in
de reguliere geneeskunde houdt veelal in dat de dokter geen goede
diagnose stelt, of niet volgens de regels van de kunst behandelt,
terwijl die diagnose wel gesteld had kunnen worden en de goede
behandeling had wel gegeven kunnen worden. Daarentegen is van geen
enkele alternatieve behandeling ooit aangetoond dat ze ergens goed voor
is. Zo gezien zijn alle alternatieve behandelingen per definitie fout
en medische missers. De grootste misser van alternatieve therapeuten is
echter dat ze überhaupt met behandelen beginnen.

Dit artikel verscheen op 1 september 2009 in De Telegraaf op de pagina ‘Gezond en Wel’.
Voor een overzicht van andere bijdragen op ‘Gezond en Wel’ zie elders op deze site.

Naschrift webredactie

1. De laatste alinea in het bovenstaande stuk verviel wegens plaatsgebrek.

2. Het artikel over de chiropraxie met ernstige gevolgen is:

K. Kuitwaard, H.Z. Flach en F. van Kooten. Dubbelzijdige A.-vertebralisdissectie tijdens chiropraxiebehandeling. Ned Tijdschr Geneeskd. 8 november 2008;152:2464-9.

De patiënt werd onwel tijdens de chiropraxiebehandeling, en kwam op de afdeling Spoedeisende Hulp binnen, was misselijk, duizelig, kon niet meer praten en was blind geworden. Aan beide zijden waren er halsslagaders beschadigd en hij bleek een grote bloeduitstorting links in de hals te hebben. Bij ontslag uit het ziekenhuis kon de patiënt nog steeds niet goed praten en denken en hij kon rechts nog steeds niets zien.

De oorzaak was een ‘arteriële dissectie’. Daarbij scheurt de voering van een slagader, vaak op de plaats van de ‘kink’ in de slagader op het plaatje, vaak als gevolg van een snelle hoofdbeweging zoals bij chiropraxie wordt gedaan. Zie afbeelding. Het gevolg is dat de bloedtoevoer naar de hersenen kan stoppen. Ook kunnen bloedstolsels die zich bij de scheur vormen in de hersenen terechtkomen.