՛Pecunia non olet՛ geldt nu ook voor topbladen als Nature en Science

Dit is nu voorbij want met veel sponsorgeld vanuit China wordt nu in een drietal supplementen bij het blad lof gezongen over Traditional Chinese Medicine (TCM). De titel van de eerste bijdrage, die half december is verschenen, luidt The Art and Science of Traditional Medicine Part 1: TCM today: A Case for Integration.

Onze landgenoot Jan Van der Greef en zijn tovenaarsleerling, homeopaat Eduard van Wijk, mogen, als redactielid van de bijlage en als schrijvers van stukken hun partijtje meeblazen. TCM wordt in het Science Supplement beschreven vanuit gezichtspunten als het onverkwikkelijke WHO Traditional Medicine Strategie rapport 2014-2023 enerzijds en – daar komt ie – de systeembiologie anderzijds. Ook de directeur-generaal van de WHO, Margaret Chan, schrijft een stuk en pleit voor integratie en modernisering van traditionele geneeskunde. Ze verwijst naar het WHO-strategierapport Traditional Medicine, dat ook al tot stand kwam met financiële steun uit China.

Medeverantwoordelijk voor dit expliciet niet gepeer-reviewde supplement van Science, nota bene de officiële uitgave van de American Association for the Advancement of Science (AAAS), is Josephine Briggs, directeur van het NCCAM, het officiële Amerikaanse instituut dat alternatieve behandelingen promoot. Briggs is één van de redacteuren van de bijlage, net als ‘onze’ Jan van der Greef.

Het eerste Science-supplement is vooral volgeschreven door auteurs van Chinese afkomst. Naarstig zoeken deze auteurs naar de biologische basis van de acupunctuur. Ze komen met nieuwe en voornamelijk fancy voorstellen: de moleculaire effecten kunnen worden bestudeerd met nano-biochips, geplaatst in de punt van een naald, en het pijnstillende effect van acupunctuur wordt bezien als een vorm van ‘purinerge signaalverwerking’, als gevolg van het vrijkomen van ATP wanneer huidcellen worden doorboord met een naaldje.

Dat ook wetenschappelijke toptijdschriften, die zich met wetenschap in den brede bezighouden, onderworpen zijn aan economische wetten, wisten wij al sinds Nature, de Britse tegenhanger van het Amerikaanse Science, in december 2011 een supplement heeft meegestuurd dat volledig was gewijd aan Traditional Asian Medicine. Deze bijlage werd gesponsord door de Japanse kruidenfirma Saishunkan Pharmaceutical. Nature is een topblad. Een publicatie in het blad is bijna een garantie dat de auteur hoogleraar is of wordt. In de Nature-bijlage, ook met niet gepeer-reviewde artikelen, stond indertijd ook al, tussen voornamelijk Chinese en Angelsaksische auteurs – waarin een klein land groot kan zijn ! – een stuk van Jan van der Greef. Deze Leidse hoogleraar scheikunde, annex TNO-chef, is voor onze lezers geen onbekende. Van der Greef is geheel in de ban van de Chinese geneeskunde en meent dat je die chaotische geneeskunde het best kunt bestuderen met de methoden van de ‘systeembiologie’, waarin immers ook geen een-op-een-processen worden bestudeerd, maar waarin multifactorieel wordt gekeken. Nature is Brits en zijn evenknie Science, ook een toptijdschrift gewijd aan wetenschap in de breedte, is Amerikaans. De verontwaardiging over deze verloedering in de wereld van de wetenschappelijke tijdschriften kan niet beter worden verwoord dan door David Gorski, die op zijn blog Respectful Insolence behartigenswaardige woorden hierover spreekt.

Wij vergeten wel eens dat uitgevers van wetenschappelijke tijdschriften (en voor kranten geldt hetzelfde) zakelijke ondernemingen zijn, die financieel rond moeten komen of, liever nog, winst willen maken. Een fenomeen dat ook tot Nederland is doorgedrongen. Steeds meer medische tijdschriften, zoals bijvoorbeeld Medisch Contact, sturen af en toe gesponsorde, ongevraagde bijlagen mee, veelal over ziektebeelden waaraan farmaceuten geld kunnen verdienen. En dat NRC Handelsblad zijn lezers vier maal per jaar verrast met de bijlage De Optimist (vroeger: Ode), daaraan zijn we inmiddels gewend geraakt en we smijten dat New Age-supplementje al direct met een grote boog de prullenmand in. Advertenties voor zaken uit de alternatieve hoek worden door Medisch Contact en door het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde evenmin geweigerd. Ze houden de prijs van deze bladen laag, zo verdedigt de redactie zich gemeenlijk en, zo voegen ze daaraan toe, het advertentiebeleid wordt bepaald door de uitgever en niet door de redactie. Gelukkig zijn kwakzalversclubs thans minder en vogue en minder kapitaalkrachtig, zodat we tegenwoordig wat minder vaak van deze ergerlijkheden lezen (‘U kunt zich weer inschrijven voor de acupunctuurcursus voor artsen’).