Antivaxxer krijgt ruim baan in tv-programma Buitenhof

In Vpro-programma Buitenhof van 4 november 2018 werd Anne-Marie van Raaij, klassiek homeopaat en Cease-therapeut, voorzitter én penningmeester van de Vereniging Kritisch Prikken, voor het voetlicht gezet. Zij mocht van Buitenhof tegengesproken worden door Mascha Kamphuis, voorzitter van de Nederlandse Jeugd-artsenvereniging AJN en Liliane Ploumen, Tweede Kamerlid PvdA en voorheen minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking.

Het ging meteen al over andere vaccinaties dan de griepprik, zodat Van Raaij haar door de wetenschap al zo lang weerlegde bangmakerij over autisme en allergieën als gevolg van kindervaccinaties naar voren kon brengen. Ook uitte ze zich geringschattend over de ernst van kinderziekten. Ze mocht lang aan het woord blijven. Als je haar goed beluisterde dan achtte de klassieke homeopaat de kans op sterfte als gevolg van vaccinatie aanzienlijk groter dan op sterfte door zo’n kinderziekte.

Van Raaij behoort niet meer tot de jongsten en zou dus de ernst van deze ziekten toch zelf of in haar omgeving meegemaakt kunnen hebben, maar zij blijkt daarvan geheel onkundig. Zij voerde ook aan dat “elk kind verschillend reageert”, alsof dát een argument zou zijn om niet te vaccineren.

Diana Matroos, presentator van het programma, is een charmante gastvrouw. Zij stelde de nerveuze Van Raaij steeds op haar gemak en vatte (geheel volgens de regels van goede interviewtechniek) het gebroddel van deze gast samen in fresh words, woorden die veel verstandiger klonken dan wat Van Raaij bedoelde te zeggen.

Onderzoek?

Ook vroeg Matroos keurig naar het “eigen onderzoek” van de Vereniging Kritisch Prikken, alsof dat onderzoek niet thuishoort in het rijk der fabelen, net zoals de homeopathie en de Cease-therapie van Van Raaij. Het ene onderzoek is nu eenmaal het andere niet en over het begrip ‘onderzoek’ had Buitenhof wel wat kritischer mogen zijn. Het reguliere onderzoek is neergelegd in honderden studies in pubmed tegenover één onderzoek van de Nederlandse Vereniging Kritisch Prikken waarover niet is gepubliceerd en dat al helemaal niet in pubmed is te vinden.

Matroos liet het weerwoord geheel over aan Ploumen en aan Kamphuis. Ploumen deed een warme oproep om vooral wél te (laten) vaccineren. Zij ontkrachtte de geringschatting over kinderziekten van Van Raaij door er op te wijzen dat er per dag wereldwijd 330 kinderen sterven aan mazelen en dat we vreselijke ziekten als kinderverlamming dankzij vaccinatie vrijwel uitgebannen hebben.

Kamphuis maakte korte metten met de praatjes van Van Raaij en liet op krachtige wijze horen dat Van Raaij onzin uitkraamde.

Zo had Buitenhof toch nog enig geluk: de slimme kijker kon zijn of haar conclusies wel trekken. Matroos liet echter zelf geen enkel kritisch geluid horen zodat de bangmakerij van Van Raaij waarschijnlijk voor een deel van de kijkers toch geloofwaardig is. Jammer wel, een gemiste kans op goede gezondheidsvoorlichting!

Wetenschap is geen mening

De redactie van Buitenhof en Matroos wekken de indruk dienstbaar willen te zijn aan de heilige graal van de Nederlandse journalistiek: “hoor en wederhoor”. Dat is op zich deugdzaam, maar het wordt verwarrend wanneer de dwalingen van de antivaxxers worden neergezet als min of meer evenwaardig aan wetenschappelijk onderbouwde argumenten. Het was alsof Buitenhof een astroloog en twee sterrenkundigen had uitgenodigd. Alsof wetenschap ook maar een mening is, net als de oncorrigeerbare ideeën van de antivaxxers. Wanen en wetenschap zijn niet evenwaardig.