Artsencollectief ACC moet dimmen in zijn vaccinatie-uitspraken

Stichting Artsen Covid Collectief (ACC) mag in reclames niet langer beweren dat vaccinatie tegen Covid-19 onvruchtbaarheid zou kunnen veroorzaken, oordeelde de Reclame Code Commissie (RCC) eind maart in haar eindbeslissing. ACC heeft niet kunnen onderbouwen dat zijn bewering over vruchtbaarheid enig wetenschappelijk hout snijdt, schrijft de RCC in haar uitspraak. De RCC behandelde een klacht van bioloog Klaas van Dijk uit Groningen die de afgelopen maanden harde actie voert tegen artsen die verkeerde covid-beweringen doen.

Klager Van Dijk maakte zich in zijn RCC-klacht van eind vorig jaar boos over de tekst in een twintig pagina’s tellende brochure op de website van het collectief, beweringen die het ACC (met een verwijzing naar de folder) ook gebruikte in twee advertenties half augustus 2021 in NRC Handelsblad. In die ACC-advertenties is een meisje te zien met achter haar de kreet: Bescherm je kind met informatie. Deze foldertitel is ingegeven door de tekst Bescherm je kind met vaccinaties op de flap van de brochure van het RIVM/Rijksvaccinatieprogramma (RVP), initiatiefnemer/organisator van het RVP en daarmee tegenhanger van het vaccinatie-afwijzende standpunt van ACC-collectief. 

De advertenties – waarin vaccinatie wordt afgeraden – leverden onder meer vragen op van NRC-lezers. Hun kritische vragen resulteerde in een uitleg/opiniestuk van ombudsman Sjoerd de Jong. Deze vroeg zich in zijn stuk af of de redactie niet meer informatie zou moeten geven over de artsenclub ACC, de financier van beide advertenties. Zijn verzoek werd een week later gehonoreerd in de vorm van een uitgebreide reportage over het artsencollectief. Daaruit blijkt dat de naamgeving van het collectief niet echt de lading dekt: niet alle leden zijn arts, slechts een duizendtal artsen zou lid zijn, meldt het ACC. Te controleren is dit niet, het collectief weigert inzage te geven in zijn ledenlijst. 

Hannah Visser houdt zich schuil

ACC-initiatiefnemer Hannah Visser houdt zich het liefst schuil: de naam van haar ziekenhuis wil ze de NRC-redactie niet zeggen, een wens die deze merkwaardig genoeg honoreert. Daarom hier voor de volledigheid: Visser werkt als internist in het Beatrix-ziekenhuis in Gorinchem. Ze is bovendien in opleiding tot homeopathisch arts bij het Artsencentrum Integrale Geneeskunde Amsterdam van Frans Kusse. Deze Amsterdamse huisarts is geen onbekende van de Vereniging tegen de Kwakzalverij (VtdK) onder meer vanwege zijn activiteiten in verschillende homeopathische verenigingen. 

Klaas van Dijk maakte in zijn klacht bij de RCC bezwaar tegen verschillende beweringen van het ACC in zijn brochure/advertenties. De Reclame Code Commissie oordeelde Van Dijks onderbouwing bij de meeste als onvoldoende en wees ze daarom af. De RCC honoreert van Dijks klacht wel over de bewering van het ACC dat het vaccin zich vooral richting eierstokken zou bewegen en daarmee de vruchtbaarheid zou kunnen verstoren.

De RCC vindt dat het ACC dit – daar enkele malen naar gevraagd – onvoldoende kan onderbouwen. Deze bewering appelleert aan gevoelens van angst en is daarmee in strijd met de Nederlandse Reclame Code, aldus de RCC in haar uitspraak. De raad adviseert het ACC niet meer op deze wijze reclame te maken; het advies is opmerkelijk genoeg ‘vrijblijvend’ wat betekent dat er geen sancties/boetes zullen volgen als het ACC opnieuw in reclame-uitingen vergelijkbare beweringen doet.

Klacht bij RCC

Klaas van Dijk diende bij de RCC eerder een klacht in tegen het artsencollectief omdat het collectief met zijn naam in krantenadvertenties een zekere deskundigheid suggereert terwijl onbekend is welke artsen er precies achter het collectief zitten. De RCC wees deze klacht eind vorig jaar af omdat op de website van het collectief namen van bestuursleden worden genoemd, waaronder enkele artsen. 

Deze afwijzing resulteerde in de nieuwe klacht van Van Dijk die zich meer richtte op de onderbouwing achter gezondheidsadviezen van het collectief.

Klaas van Dijk heeft afgelopen maanden onder meer de strijd aangebonden met verschillende artsen en bestuursleden achter het ACC onder wie voormalig voorzitter Evelien Peeters die werkzaam is als psychiater/internist op het UMCU. Ook initiatiefnemer Hannah Visser en homeopathisch arts Gio Meijer (werkzaam bij het Amsterdamse Artsencentrum Integrale Geneeskunde kregen klachten aan hun broek. Van Dijk diende niet alleen klachten – onderbouwd met in zijn ogen laakbare beweringen/citaten – in bij de inspectie IGJ als ook bij de werkgevers van de artsen, het UMCU en het ziekenhuis in Gorinchem. Wat die met zijn klachten hebben gedaan, is niet bekend; de IGJ geeft hierover geen uitsluitsel.