Ayurvedische kruidenmix doet niets bij diabetes

Een samenwerkingsverband van de Wageningen University en het Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis in Nijmegen begon in 2012 een proef om te kijken of een ayurvedische kruidenmix een glucose- en lipidenverlagende werking zou hebben bij mensen met insulineresistentie, een voorstadium van diabetes type 2. Het ging om een mix van twintig kruiden die al eeuwen in India worden gebruikt als geneesmiddel.

De Wageningse dubbelblinde cross-over studie (eerst vier weken in de ene groep, rust en vervolgens vier weken in de andere groep) is gedaan met 25 personen. Zij kregen vier weken achtereen een pil met gemalen kruidenmix of een placebopil. Na vier weken rust kregen ze daarna vier weken de placebopil of de kruidenpil, tegenovergesteld aan de eerste sessie. Het leverde niets op, er werd geen significant verschil gevonden in glucoseconcentratie in het bloed tussen placebo- en kruidenslikkers, zo meldt één van de Wageningse onderzoekers, moleculair-plantenbioloog Ingrid van der Meer, tijdens een lezing die te zien is op YouTube  en ook te vinden is op de website van de producent van de Indiase kruidenmix, het Europa Ayurveda Centrum in Witharen, in de buurt van Ommen.

Uit een tussenrapportage blijkt dat de ayurvedische kruidenmix geen effect op de glucoseconcentratie in het bloed heeft, bevestigt de universiteit. Het enige positieve uit de proef: de kruidenmix vertoonde geen toxiciteit, zo bleek uit chemische analyses. Opmerkelijk: in ayurvedische kruiden zitten meestal veel schadelijke metalen die via bemesting erin zijn gekomen.

Geen antwoord

Scheutig met het geven van informatie over de kruidenproef zijn ze niet in Wageningen. Ingrid van der Meer van de universiteit antwoordt niet op vragen die haar per e-mail zijn gesteld. En ook de verantwoordelijken van de vakgroep Humane Voeding van de Wageningen Universit, hoogleraar Sander Kersten en onderzoekster Lydia Afman, antwoorden tot twee keer toe niet op e-mails.

Eind 2015 antwoordde Kersten nog wel: “We zijn bezig met het manuscript en de laatste analyses en verwachten begin 2016 een manuscript ter publicatie aan te kunnen bieden aan een tijdschrift”, zo schreef hij in een optimistische bui. Sinds die e-mail is er niets meer van het project noch van een wetenschappelijke publicatie vernomen; alleen een tussenrapportage met het slechte nieuws zag het licht. Plant Research International (PRI), onderdeel van de Wageningen University, keek met droge ogen toe, onder meer tijdens tuinbezoeken, hoe de kruidenkweek in Witharen in zijn werk ging.

De gebruikte Indiase kruidenlandbouw is van oude tijden, ver van wat op diezelfde landbouwuniversiteit de afgelopen dertig tot veertig jaar aan wetenschap en technologiekennis is ontwikkeld op bijvoorbeeld bemestingsgebied. Met de ayurvedische landbouw in Witharen stapte de universiteit eeuwen terug in de tijd.

Conform de ayurvedische leer, de zogeheten Panchagavyam-methode, worden kruiden besprenkeld met een mengsel van vijf koe-producten: melk, yoghurt, boter, urine en mest die in een speciale verhouding en volgorde gemengd worden. En alsof dit niet genoeg is, werd in de Ommense tuinen de vedische astrologie te hulp geroepen om de kruidenmix te telen. De onderzoekers uit Wageningen keken toe. “We hebben geen bijdrage geleverd aan de teelt”, laat de universiteit verontschuldigend per e-mail weten.

Geen artsendiploma

Het Europa Ayurveda Centrum in Witharen is eigendom van de familie Peters. Eigenaar Cornelis Peters, eens opgeleid als hbo-laborant, prijst zichzelf aan als ayurveda-geneeskundige en heeft ‘MD’ achter zijn naam gezet. Een artsendiploma heeft hij echter nergens opgeduikeld. Peters ontdekte de primitieve Indiase landbouwtechnieken en geneeswijzen tijdens zijn langdurige verblijf in Zuid-India.

De kruidenmix die werd bekeken, gaat als ‘Mohana Choorna’ door het leven, de naam van de uitvindster Mohana Kumari, de vrouw des huizes in Witharen. De Indiase noemt zich dr. en ayurveda-arts. Ze is echter niet gepromoveerd en in Nederland ook niet als arts ingeschreven in het BIG-register. Desalniettemin kreeg ze in 2010 een koninklijke onderscheiding voor haar “belangwekkende” werk.

Cornelis Peters, de leverancier van de Indiase kruiden, beantwoordt e-mails maar wast daarin zijn handen in onschuld. ”De wetenschappelijke publicatie wordt door de universiteit van Wageningen gedaan.” Peters schrijft op zijn website dat de Wageningse proef “succesvol is afgerond” wat in schril contrast staat met het werkelijke resultaat: geen significant verschil tussen kruidenmix en placebo. Succesvol moet je anders zien, legt Peters in een e-mail uit. “Ieder onderzoek roept weer vragen op voor een vervolgonderzoek. Zo zal ons project nu in een bredere context worden onderzocht met een grotere populatie. Nee, Nederlandse deelnemers zoals de Wageningen University doen niet meer mee.

Het plan is drie patiëntengroepen in Griekenland, Rusland en in India dezelfde kruidenmix toe te dienen. Er is bij Europese fondsen financiering aangevraagd.” In 2012 was het idee om het kruidenproduct – eenmaal oké en werkzaam bevonden – als geneesmiddel in Nederland en Europa te laten registreren en op de markt te brengen. Het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO), de provincie Overijssel en het rijk stopten daarom meer dan een half miljoen euro in het kruidenproject. De deelnemers zelf, waaronder de Wageningen University, droegen elk meer dan een half miljoen euro bij – voornamelijk overheidsgeld. Eenentwintig full time banen zouden gecreëerd worden als het onderzoek een mooi en goed lopend product zou opleveren, rekenden de initiatiefnemers voor. Van geneesmiddelenregistratie en van productie zal het echter niet meer komen.