Belastingdienst moet kwakzalverij legitimeren

Alle gezondheidskundige handelingen die in de memorie van Toelichting op de Wet op de omzetbelasting worden genoemd als leidende tot btw-heffing zijn weer vrijgesteld van btw-heffing, óók de alternatieve behandelingen. Dat staat in het gewijzigde uitvoeringsbesluit van de wet dat de staatssecretaris van Financiën op 29 maart 2016 in de Staatscourant heeft gepubliceerd. Door dit besluit, waarin twee rechterlijke uitspraken over de btw-heffing zijn verwerkt, kunnen ook niet-BIG-geregistreerde genezers vrij gemakkelijk onder btw-heffing uitkomen.

Al deze zaken zijn evident in strijd met de geest van de wet, maar kennelijk nopen deze twee uitspraken de staatssecretaris tot een aanpassing van de uitvoering van de wet. Behandelwijzen die onderdeel uitmaken van de medische studie (tot BIG-geregistreerd arts) waren tot voor 2013 vrijgesteld van btw-heffing.

De nu gerezen situatie, waarin een nieuwe wet moet worden gecorrigeerd na rechtelijke uitspraken, heeft zich in onze rechtsstaat wel eens vaker voorgedaan. Als de wetgevende macht blijft vasthouden aan haar intenties, zoals in dit geval aan de nu gefnuikte ambitie om alleen gezondheidszorg van voldoende kwaliteit vrij te stellen van btw-heffing, dan moet er een wijziging van de wet komen. Dit gaat al gauw een paar jaar duren. Het zou moeten gebeuren. De Vereniging tegen de Kwakzalverij (VtdK) vindt dat btw-heffing alleen op werkzame behandelmethoden van toepassing zou moeten zijn. Door zo’n btw-heffing krijgen alternatieve behandelingen een hogere prijs die bovendien als nuttig remgeld kan worden gezien.

Aanvechtbare arresten

Recht onverteerbaar is dat de beide uitspraken, die leidden tot de noodzaak om de uitvoeringspraktijk te wijzigen, zeer aanvechtbaar zijn. Het gaat om de volgende twee arresten. In maart 2015 werd in cassatie door de Hoge Raad geoordeeld dat een varkenshouder/magnetiseur uit Mill (N-B) vrijgesteld mocht worden van btw-betaling omdat zijn diensten, bestaande uit magnetiseren en ‘psychotherapie’, gelijkwaardig mochten worden geacht aan die van psychologen en psychiaters. De alternatieve genezer deed met succes een beroep op het neutraliteitsbeginsel. 

Gelijkwaardige prestaties moeten door de fiscus gelijkelijk behandeld en aangeslagen worden. Onderzoek door de Vereniging tegen de Kwakzalverij (VtdK) bracht aan het licht dat de man op een viertal essentiële punten onwaarheid had gesproken, zonder dat de belastingdienst die had weerlegd. Drie rechtscolleges inclusief de Hoge Raad lieten zich stenen voor brood verkopen. Het is blamerend voor alle betrokken rechters en inspecteurs dat dit arrest zo’n gewichtige rol is gaan spelen bij de herziening van de belastingpraktijk. De VtdK heeft, nadat ze bij bestudering van het arrest op de fraude stuitte, aangifte gedaan bij justitie.

De tweede uitspraak, waaraan het uitvoeringsbesluit moest worden aangepast betrof de door het Hof te Den Bosch op 11 september 2015 overgenomen uitspraak van de rechter te Breda, die een arts-acupuncturist met als specialiteit de oor-acupunctuur had vrijgesteld van btw-heffing. 

De rechter stelde vast dat betrokkene aanvullend een acupunctuuropleiding had gevolgd. De rechtbank oordeelde dat acupunctuur onderdeel vormt van de artsenstudie in Utrecht en Groningen en dat de NAAV-opleiding van belanghebbende zeker hetzelfde niveau had als de snuffelstages in Utrecht en Groningen en zelfs dat die acupunctuur-opleiding in het verlengde ligt van en een evidente verdieping vormt op de initiële opleiding tot arts. In beide genoemde medische faculteiten kunnen studenten facultatief kennis maken met de Chinese acupunctuur, maar ze krijgen alleen wat les over deze geneeswijze en niet in de geneeswijze.

En hoe absurd het is dat BIG-geregistreerde artsen sowieso btw-vrijstelling krijgen – wat voor rare geneeswijzen zij ook praktiseren – moge blijken uit het volgende citaat van de website van deze acupuncturist, Toine Korthout: 

‘Ooracupunctuur – Op de oorschelp zijn punten te vinden die in relatie staan met andere delen van het lichaam. Door onderzoek aan het oor kunnen klachten vaak in een breder verband worden begrepen. Via de oorschelp kunnen klachten (en hun breder verband) worden beïnvloed door geëigende punten te stimuleren met (acupunctuurnaald-)prikjes, laser of ander licht, massage, injecties, enzovoort.’

Als dit geen kwakzalverij is: beweren dat de diagnose te vinden is in de oorschelp en zijn suggestie dat hij met naaldjes in dat lichaamsdeel ziekteprocessen kan beïnvloeden. Hiermee alleen al misleidt hij zijn patiënten, biedt hen valse hoop en neemt een loopje met de medische ethiek.

De fiscus legitimeert en faciliteert hem en zijn soort nu echter doodleuk als btw-vrijgestelde.

Hoe verder?

De VtdK wacht de antwoorden af van de aan de regering gestelde Kamervragen van de SP, de reactie van de staatssecretaris op onze melding van de ontdekte fraude, het onderzoek van de Eindhovense officier van justitie en van de Hoge Raad. Ook zij werden door de VtdK op de hoogte gestelde van de fraude van de btw-magnetiseur. 

Op langere termijn zal zij actie voeren voor aanscherping van de wet. Essentieel daarbij zal zijn dat de rechters zich bij de beoordeling van behandelmethoden moeten laten bijstaan door medische deskundigen en niet meer gedwongen zijn op dit door hen niet beheerste terrein zelfstandig uitspraken te doen, die tot hoon kunnen leiden en die hun gezag in ernstige mate ondermijnen.

Naschrift april 2016

De nieuwe praktijk van de belastingdienst is voorlopig dat alle BIG-geregistreerde alternatieve hulpverleners vrijgesteld zijn van btw en dat andere alternatieven zonder BIG-registratie nu gemakkelijker dan vroeger ook btw-vrijstelling kunnen aanvragen. Dat blijkt uit antwoorden van staatssecretaris Eric Wiebes, mede namens de minister van Volksgezondheid (VWS) Edith Schippers, op Kamervragen van SP-Kamerlid en arts Henk van Gerven. Het Kamerlid had de vragen gesteld naar aanleiding van de ontdekking van de Vereniging tegen de Kwakzalverij (VtdK) over de liegende magnetiseur/varkenshouder.

Wiebes voegt er een waarschuwing aan toe: “Het hiervoor genoemde fiscale beleid is toegespitst op de casus waar de vragen over zijn gesteld en betekent zeker niet dat iedere niet Wet-BIG beroepsbeoefenaar voor de door hem of haar verrichte gezondheidskundige diensten zal zijn vrijgesteld van btw.” 

De regering is niet blij met de gerezen situatie. Wiebes stelt letterlijk in zijn antwoorden: ‘Dit beleid volgt uit de rechtspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie, de Hoge Raad en een uitspraak van het Gerechtshof Den Bosch over de (para)medische vrijstelling. Dit beleid vervult zeker geen wens van het kabinet (integendeel), maar wordt gezien als een fiscaal juridische noodzaak om de uitvoeringspraktijk duidelijke aanwijzingen te geven over de reikwijdte van die rechtspraak, zodat eenheid in beleid en uitvoering wordt bewerkstelligd. Het fiscale beleid moet ook nadrukkelijk niet worden gezien als een beoordeling in het kader van wet- en regelgeving van het ministerie van VWS.’

De vraag of nu de zaak van de magnetiseur heropend zal worden, na de bekendmaking van de VtdK, beantwoordt de staatssecretaris in algemene zin, omdat hij hier feitelijk niet over gaat. Hij wijst er wel op dat hier een taak voor belastingdienst ligt, die beter had moeten opletten. In de woorden van Wiebes: “Dat kan echter alleen bij nieuwe feiten en omstandigheden die hebben plaatsgevonden vóór de uitspraak, die niet bekend waren en redelijkerwijs niet bekend konden zijn, en die tot een ander oordeel van het bestuursorgaan hadden kunnen leiden als ze bekend waren geweest. In het fiscale recht zal een dergelijke situatie zich slechts in zeer uitzonderlijke gevallen kunnen voordoen, omdat de inspecteur een volledig feitenonderzoek doet voordat de zaak bij de rechter aanhangig wordt gemaakt of had moeten en kunnen doen ingeval dat niet is gebeurd.”