Door: Broer Scholtens | Geplaatst: 17 oktober 2014

België mag Robert Gorter kwakzalver noemen

In België mogen kwakzalvers weer kwakzalvers worden genoemd, als daar voldoende onderbouwing voor is, zo oordeelde begin oktober het Hof van Beroep in Brussel, in een beroepszaak die was aangespannen door de Nederlandse basisarts Robert Gorter tegen de Belgische zusterorganisatie Skepp en twee van haar (bestuurs)leden, Willem Betz en redactielid Luc Bonneux.

De twee schreven in 2005 een artikel in het tijdschrift van Skepp over de praktijk van Gorter in Keulen. Robert Gorter, die een artsenopleiding heeft gevolgd aan de Universiteit van Amsterdam (UvA) en die nog steeds vermeld staat in het BIG-register, heeft een kliniek in Keulen. Daar worden kankerpatiënten behandeld conform `het Gorter-model´, een eigen combinatiebedenksel van onbewezen en gebrekkig uitgevoerde therapieën als hyperthermie en dendritische celtherapie. Er worden weliswaar onderzoeken gedaan naar deze behandelmethoden, maar de werkzaamheid ervan is niet wetenschappelijk getest, zoals Gorter beweert.  In 2013 werd een boek van Gorter over zijn behandelmethodes uit de handel genomen omdat vele patiënten zich niet konden vinden in de observaties van Gorter over hun, door hem als `succesvol´ gekwalificeerde, behandeling. 

In het artikel schrijft Betz dat mensen gewaarschuwd dienen te worden voor dit allegaartje van ongetoetste therapieën. `En indien ze er veel geld voor moeten neertellen, is het waarschijnlijk dat ze worden afgezet´, aldus Betz. Gorter is een kwakzalver, oordeelde Betz in zijn artikel, hetgeen resulteerde in een jarenlange juridische strijd in Belgische rechtszalen over het begrip/de term `kwakzalver´.

De gebruikte termen als kwakzalver en kwakzalverij zouden de eer en goede naam hebben aangetast van Gorter, zo heeft hij zijn advocaten vele malen laten verklaren. De Nederlandse kwak-arts werd in eerste instantie in het ongelijk gesteld door de rechtbank van Antwerpen. Het Hof van Beroep in Antwerpen eiste vervolgens in een daarop volgende beroepszaak enkele aanpassingen van de uitspraken in het artikel over Gorter. De twee Skepp-leden vroegen in 2011 in Brussel bij het Hof van Cassatie vernietiging aan van het vonnis van het Antwerpse Hof. Dit gebeurde in 2012 waarna het hof de zaak terugschoof naar het Hof van Beroep in Brussel, dat nu uitspraak heeft gedaan. 

Enkele wetenschappers van naam hebben het hof in Brussel weten te overtuigen dat de behandelingen van Gorter geen enkele wetenschappelijke onderbouwing hebben. Een patiënte deed vervolgens een definitieve duit in het zakje en getuigde dat `Gorter de indruk wekt dat zijn behandelmethodes gefundeerd zijn op wetenschappelijke gronden.´ Het hof vindt dat Betz en Bonneux van Skepp in hun artikel de grenzen van het betamelijke niet hebben overschreden en sluit zich daarmee aan bij de uitspraak in eerste aanleg van de Antwerpse rechtbank. De eisen tot rectificatie van Gorter worden niet gehonoreerd: het gebruik van begrippen als kwak en kwakzalver is geoorloofd, mits goed onderbouwd, vindt het Brusselse hof.

Het is onwaarschijnlijk dat Gorter hierna nog verdere juridische stappen zal ondernemen, verwacht Skepp.

Door deze uitspraak is de Belgische jurisprudentie op dit punt weer volledig vergelijkbaar met de Nederlandse, waar de Haagse ‘orthomanuele’ kwakzalfster Sickesz zich via een jarenlange gang langs gerechtshoven trachtte te ontdoen van de term ‘kwakzalver’. Tevergeefs. In april 2013 oordeelde het gerechtshof in Den Haag, in een procedure die Sickesz in augustus 2005 begon tegen de Vereniging tegen de Kwakzalverij, dat handelingen van alternatieve genezers getoetst moeten worden aan de norm van evidence based medicine. Voldoen ze daar niet aan dan mogen termen als kwakzalverij worden gebezigd. 

Kwakzalverij, zo definieerde de vereniging tijdens deze rechtsgang, is beroepsmatig handelen in relatie tot gezondheid van mens en dier dat niet gefundeerd is op toetsbare hypothesen en theorieën, terwijl er geen toetsing binnen de beroepsgroep op effectiviteit en veiligheid heeft plaatsgevonden. Ortho-manuele geneeskunde voldoet hier aan, zo overtuigde de vereniging de rechtbank.

Auteur Broer Scholtens

Broer Scholtens

Broer Scholtens (1949) studeerde scheikunde aan de Universiteit Utrecht en promoveerde er op onderzoek naar batterijen. Hij werkte vier jaar bij het tijdschrift De Ingenieur en bijna dertig jaar als wetenschapsjournalist bij de Volkskrant. Hij schreef jarenlang over technologie, (wind)energie, gezondheid, voeding en consumentenproducten.

Gerelateerde artikelen

artikelen - 26 september 2022

Buitenlandrubriek met o.a.: ‘Alternatieven zouden niet meer mogen opereren in India’ / Koning Charles III is lang een promotor van alternatieve behandelingen geweest.

page - 17 november 2021

De VtdK hanteert de volgende definitie van kwakzalverij:

artikelen - 28 oktober 2020

Buitenlandrubriek met o.a.: Kankerpatiënten lopen met alternatieve behandelingen verhoogde kans op overlijden.