Belgisch Koninklijk Besluit erkent homeopaat

Als tegenprestatie voor deze curieuze erkenning legt de Belgische ministerraad homeopaten aan scherpere banden om te voorkomen dat uitwassen ontstaan die zelfs `de sektarische toer kunnen opgaan en het leven van de patiënten in gevaar brengen’, zo legt de Belgische minister van Volksgezondheid Laurette Onkelinx half juli in een persbericht op haar website een nieuw Koninklijk Besluit (KB) uit. 

Volgens dat KB mogen alleen artsen, tandartsen en vroedvrouwen homeopathie uitoefenen. Homeopaten mogen in het vervolg homeopathie alleen toepassen als aanvulling op de reguliere zorg. Een Belgische homeopaat moet een diploma homeopathie hebben van een universiteit of van een andere hoge onderwijsinstelling waar hij een theoretische vorming moet hebben genoten van minimaal zeshonderd uur en tweehonderd uur stage. Een homeopaat moet zich laten registreren bij de minister van Volksgezondheid.

Niet dat er een universitaire instelling is die zo’n curriculum aanbiedt. Er zijn in België, volgens een ministeriële telling, 340 homeopaten. Driekwart van hen is arts. Meer dan 20 procent heeft geen enkele (para)medische opleiding en die moet de komende jaren aan de bak om alsnog dat gewenste diploma te halen. Er komt een overgangsregeling.

Het curieuze is dat de minister homeopathie als een onbewezen handeling ziet want, schrijft Onkelinx, `een erkenning en normen betekenen nog niet dat er wordt terugbetaald. De ziekteverzekering betaalt homeopathische geneesmiddelen niet terug en dat zal morgen ook niet het geval zijn omdat er wat deze geneesmiddelen betreft geen evidence based medicine bestaat’, is te lezen in het persbericht van de minister. Ze heeft dit in mei 2011 laten uitzoeken door haar eigen Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg dat na het napluizen van talloze studies concludeert dat `geen enkel van deze studies de doeltreffendheid van homeopathie heeft kunnen aantonen, ondanks de goede kwaliteit van onderzoek van sommige van deze studies. Het klinische effect is echter niet te onderscheiden van een placebo-effect.’ Het centrum constateert ook een meevaller, in de categorie baat het niet, schaden doet het ook niet: `Er werd geen enkele bijwerking aangetoond na behandeling met homeopathie’, schrijft het Belgische onderzoekscentrum KCE (PDF). 

Het KB over homeopathie is een eerste ministeriële stap om de zogeheten Wet Colla vlot te trekken. Deze wet op de niet-conventionele geneeswijzen is in april 1999 afgekondigd maar is nooit volledig in werking getreden. In België mogen alleen artsen een medische diagnose stellen en een behandeling beginnen. De alternatieve behandelaars, die geen arts zijn, werken dus al meer dan tien jaar in de illegaliteit. Ze worden in zekere zin getolereerd. De Wet Colla voorziet de registratie van vier niet-conventionele genezers: osteopaten, chiropractors, acupuncturisten en homeopaten en de registratie van alle betrokken therapeuten. Dit moet patiënten een ‘officiële garantie op kwaliteit en veiligheid’ bieden, is de officiële uitleg achter de wet. Het KB is daar een eerste aanzet toe, voor homeopathie.

Wim Betz, ondervoorzitter van de Belgische zustervereniging Skepp, reageert gelaten op het KB: `Eén van de oorspronkelijke bedoelingen van de Wet Colla was om de illegale “alternatieve genezers”, die geneeskunde doen zonder wettelijke toelating, de kans te geven om erkend te worden, mits ze zich aan een aantal voorwaarden van veiligheid en controle onderwerpen. Ze werden meestal niet vervolgd, tenzij ze het al te bont maakten of ernstige schade hadden veroorzaakt. Dit KB zal daaraan niets veranderen: de illegalen blijven illegaal en de mogelijke straffen zijn zwaar’, aldus Betz in een stuk op de website van Skepp.

Betz: `Op het eerste gezicht heeft dit besluit enkele goede kanten, de bescherming van de patiënten tegen de grofste medische oplichters gaat erop vooruit, als het gerecht nu wel de wet zal toepassen. Het verontrustende is dat dit KB een officiële erkenning betekent, binnen de erkende medische beroepen, van een fantasiebehandeling. Dit kan en zal als precedent gebruikt worden door andere verkopers van illusies. Onbekwame of onverantwoordelijke medici kunnen moeilijker beteugeld worden, want ze zijn toch “erkend” om die niet-werkzame behandelingen te verkopen. Hoe het KB wordt geëffectueerd is onduidelijk. Alle Belgische universiteiten en hogescholen hebben geweigerd lessen te organiseren in waterschudden en het voorschrijven ervan, omdat er geen bewijs bestaat dat het meer is dan een placebo.’ 

Johan Braeckman, hoogleraar wijsbegeerte aan de Universiteit Gent en lid van Skepp schreef twee jaar geleden op de Skepp-website: `Het komt erop neer dat onzin acceptabel is, maar enkel als die aanbevolen wordt door iemand van wie men net verwacht dat hij zin van onzin onderscheiden kan. Reeds in 1998 brachten alle Belgische medische faculteiten gezamenlijk een rapport uit waarin ze het standpunt verdedigen dat geneeswijzen zoals homeopathie niet werkzaam zijn, en daarom ook niet thuishoren in de opleiding geneeskunde. De termen ‘alternatieve’ of ‘complementaire’ geneeskunde zijn dan ook zeer misleidend: er is maar één goede vorm van geneeskunde, namelijk diegene die grondig wetenschappelijk is getest en waarvan de werking is bewezen.’