Brandbrief en petities over corona-aanpak verdelen artsen

Alternatieve artsen roeren zich en sluiten zich aan bij dubieuze zo maar wat roepende clubs zoals Viruswaanzin, die zich niets gelegen laten liggen aan enige serieuze onderbouwing van hun claims. De sektarische organisatie Viruswaanzin van ‘samba’-danser en actievoerder Willem Engel geeft inmiddels ruim baan aan haar kwakzalver-geloof.

Engel, ooit afgestudeerd en bijna gepromoveerd in analytische biochemie, vindt dat het coronavirus niet meer is dan een onschuldig wintergriepje. Anderhalve meter afstand houden is daarom onzin, net als handen wassen en winkelwagentjes reinigen, vindt de Rotterdamse complotdenker, die in rechtszalen en met massale protestacties zijn gelijk probeert te halen. Een opinie die indruist tegen de (brede internationale) consensus in de wetenschap.

Engel, die zich omringd weet door mensen zoals Maurice de Hond, is een alternatief-adept. De in de Brazilian Zouk gespecialiseerde danser is bijvoorbeeld tegen vaccinatie, in lijn met het homeopathische en antroposofische gedachtengoed. Begin juli liet hij opnieuw zijn alternatieve gezicht zien en deed hij via zijn Twitter-account een oproep aan zijn volgers – enkele honderden in aantal – een petitie van orthomoleculaire en homeopathische artsen en burgers te ondertekenen. 

Covid-19 kan vreselijke gevolgen hebben maar er bestaat gelukkig een behandeling die, mits vroeg toegepast, uitstekende resultaten heeft, citeert twitteraar Engel deze petitie ‘Overheid sta behandeling van COVID-19 met HCQ en zink toe!’ Engel prijst in diverse tweets de experimentele orthomoleculaire aanpak aan van de Limburgse huisarts Rob Elens, de opsteller van de petitie.

Laat

Zijn oproep komt overigens wat laat. De inmiddels door bijna 43 duizend mensen ondertekende petitie, dateert van half mei. In de petitie pleit de orthomoleculaire arts Elens, huisarts in het Limburgse Meijel, voor een kwakzalveraanpak: een behandeling in de eerstelijnszorg van ernstig zieke met Covid-19 besmette mensen met een medicijnmix met het antimalariamiddel Hydroxychloroquine (HCQ).

De experimentele mix (met naast HCQ het antibioticum azitromycine, een zinkzout (zinkorotaat), vitamines C en D, selenium en het antioxidant quercitine) zou volgens Elens uitstekende resultaten laten zien. De inspectie (IGJ) verbood Rob Elens begin april het gebruik van deze mix (met name vanwege het aanwezige middel HCQ), omdat wetenschappelijke onderbouwing voor zo’n behandeling ontbreekt en de eerstelijnszorg niet de plaats is om te experimenteren. 

Huisarts Elens wist van geen wijken en zette half mei zijn website Zelfzorgcovid19.nl online waarin hij de medicijnmix promoot. 

Hij stelde tevens een petitie op waarin hij pleit voor het toestaan van het middel HCQ, ook in de eerstelijnszorg. Een honderdtal orthomoleculaire therapeuten, van wie de helft arts, ondersteunde deze actie. Ze lieten hun naam achter op de website van Elens. De orthomoleculaire artsen promoten het slikken van hoge doses supplementen, omdat ‘uit diverse studies zou blijken dat de vatbaarheid, het verloop en de uitkomst van virusinfecties een samenhang lijkt te vertonen met tekorten aan mineralen, vitamines en andere essentiële nutriënten’, citeren we Elens’ website.

Kritiekloos

Viruswaanzin-voorman Willem Engel heeft zich hier kritiekloos achter geschaard. Hij doet zich voor als een ervaren wetenschapper/onderzoeker – overigens meer dan tien jaar uit het echte werkveld – maar lijdt aan een bekend verschijnsel: alleen dat willen horen/lezen wat je in het ingeslagen maar doodlopende straatje van pas komt.

Pepijn van Erp van de kritische organisatie Skepsis hield recentelijke enkele beweringen van Engel tegen het licht. Eind juni twitterde hij zijn kritiek de wereld in, onder de veelzeggende kop ‘Viruswaanzin: pseudowetenschap & complotdenken’. 

‘Oh, die Van Erp wordt betaald door de farmaceutische industrie’ luidt de nergens op gebaseerde reactie van Engel, in een interview dat hij begin juli gaf aan twee supercomplotdenkers, de beruchte Micha Kat en de onbekendere Hans Meyer. De laatste gebruikt in zijn ellenlange aankondiging van het interview kwalificaties als ‘dit Hitlerkabinet’, ‘dit nazikabinet’. 

Het geeft ernstig te denken als je je laat interviewen door deze twee. Engel bevestigt in het interview opnieuw zelf ook complotdenker te zijn. ‘We worden natuurlijk allemaal afgeluisterd’, aldus de dansleraar.

Alternatieve artsen

Er zijn meer alternatieve artsen die de viruswaanzin-groep rond Willem Engel steunen en die de adviezen van (virologie) deskundigen in en rond het RIVM in twijfel trekken. Internist Evelien Peeters van het UMCU is een van hen. In een brandbrief begin juli aan haar beroepsverenigingen FMS (Federatie Medisch Specialisten), NIV (Nederlandse Internisten Vereniging) en de LAD (Landelijke Vereniging van Artsen in Dienstverband sprak ook zij haar twijfels uit over het 1,5 meter afstand houden. Daar zou weinig tot geen bewijs voor zijn, beweerde ze. De inmiddels enigszins ingekorte brandbrief stelt verder dat in de openlucht weinig mensen besmet raken, terwijl dit wel zou gebeuren in onvoldoend geventileerde ruimtes, indachtig de opinie van Maurice de Hond.

Deze visie druist (enigszins) in tegen de adviezen/richtlijnen van de overheid, lees van het officiële OMT (Outbreak Management Team) die op zijn beurt wordt ingefluisterd door met name virologen/experts in en rond het RIVM. De brandbrief roept op tot een open debat hierover, alsof dit op dit moment al niet binnen redelijke grenzen (dus niet op de sociale media) gebeurt.

Ook de brandbrief trekt het nut van een (toekomstig) vaccin in twijfel en spreekt en passant zijn bevreemding uit dat de eerstelijnszorg – lees de experimentele orthomoleculaire mix-behandeling van huisarts Rob Elens – is uitgesloten van onderzoek.

De brandbrief is inmiddels ondertekend door meer dan 700 artsen. Op een speciale website kunnen sympathisanten de – ingekorte – brandbrief ondertekenen. 

Ondertekenaars

Er staan onder de brief de namen van een zestigtal artsen, de namen van de rest van de ondertekenaars – voor zover ze dat willen – komen in augustus op de website te staan, is de belofte. Zo’n veertig van de zestig ondertekenaars komt uit holistische, antroposofische en/of homeopathische hoek en zijn onder meer werkzaam in verschillende Therapeuticums in den lande, blijkt na een uurtje googlen.

Het gaat bijvoorbeeld om de Utrechtse antroposofische huisarts Casper Post Uiterweer die jaren achtereen de keuzecursus ‘alternatieve geneeskunde’ organiseerde voor geneeskundestudenten, tot groot verdriet van onze vereniging. 

Een doorsnede van de Nederlandse artsenwereld, zoals de brandbriefschrijvers de pers uit hun mond lieten optekenen, kun je de ondertekenaars van de brandbrief niet noemen. Daar heeft hooguit een paar procent een (enigszins) alternatieve signatuur.

Het was reden voor huisarts Nico Terpstra ten strijde te trekken tegen de suggestie dat heel artsen-Nederland de brandbrief vol kritiek over de RIVM-adviezen, zou hebben ondertekend. Hij deed dit begin juli in de vorm van een eigen petitie die inmiddels door bijna 500 artsen is ondertekend. 

Terpstra is naast voorzitter van de Vereniging tegen de Kwakzalverij (VtdK) ook een van de initiatiefnemers van de Facebookgroep ‘Covid 19 voor artsen’ die alleen bedoeld is voor (praktiserende) artsen.

Uitwisselen

De Facebookgroep is primair bedoeld voor het uitwisselen van informatie, ervaringen en middelen in de huidige corona epidemie. De petitie van Terpstra spreekt als tegenwicht tegen de ‘alternatieve’ brandbrief, zijn steun uit aan het gevoerde overheidsbeleid en aan de wetenschappelijke benadering van het OMT, lees het RIVM. 

Dat de brandbrief juist grote steun kreeg uit alternatieve hoek blijkt uit de vele diehards in de lijst ondertekenaars onder de brandbrief. Het gaat dan bijvoorbeeld om de Amsterdamse homeopathische arts Frans Kusse, bestuurslid van de alternatieve artsenvereniging AVIG (Artsen Vereniging Integrale Geneeskunde). Kusse staat ook op de lijst ondertekenaars/sympathisanten van de eerdere petitie van de orthomoleculaire huisarts Elens.

Er staan meer notoire kwakzalvers die zich op de lijst van brandbriefondertekenaars hebben laten zetten. Een van hen is ex-basisarts Henk Fransen, gelovige in de leer van het zelfgenezende vermogen. Hij heeft, zo blijkt uit een berichtwisseling op de Linkedin-pagina van briefopsteller Peeters, zijn ‘hele grote netwerk’ (kwalificatie Fransen, red.) gewezen op haar brandbrief.

Op de lijst staat ook Pierre Capel, een 74-jarige emeritus-hoogleraar immunologie van de UU die beweert dat een 1,5 meter samenleving DNA-schade veroorzaakt die nog tot in generaties te zien zal zijn. Pierre Capel beweegt zich in alternatieve kringen waar hij lezingen houdt over het zelfhelende vermogen en over hoe sport, yoga en meditatie genen veranderen.

Willem Engel dweept met deze hoogleraar. Pepijn van Erp van Skepsis fileerde begin juli op zijn Twitteraccount Capel, aan de hand van een van zijn interviews bij Café Weltschmerz. Samenvattend: Capel is de weg kwijt.

Weltschmertz

Café Weltschmerz is een website die – onder het adagium objectief en neutraal – dwarsdenkers een podium geeft, volstrekt kritiekloos. De website is een vreemde entiteit en geeft onder meer ruim baan aan (extreme) klimaatsceptici en vaccinatiegekkies als Frank Ruesink, een man die uit frustratie brieven schrijft aan ministers, de belastingdienst en nog vele instanties meer, vanwege een in zijn ogen foute belastingheffing. Het is diezelfde Frank Ruesink die dansleraar Engel steunt.

Ook de Limburgse huisarts Rob Elens mocht enkele keren langs komen bij het discussiecafé net als opinieonderzoeker Maurice de Hond en de eerder genoemde dansleraar Willem Engel. Ze mochten kritiekloos hun gal spuien over foute maatregelen en rondzwevende aerosolen.