Btw-magnetiseur hield er vreemde praktijken op na

Het Bossche hof oordeelde in april 2013 dat de magnetiseur recht had op btw-vrijstelling, net als behandelaars met een BIG-registratie, omdat zijn paranormale behandeling “gelijkenis” zou vertonen met gesprekstherapieën van een psycholoog. Het hof achtte de kwaliteit van zowel zijn gespreksbehandelingen als van het magnetiseren “gelijkwaardig aan die van soortgelijke behandelingen door psychiaters, psychologen of elk ander (para)medisch beroep”, een criterium uit de btw-jurisprudentie van het Hof van Justitie van de Europese Unie. Voor de goede orde, de magnetiseur beschikt uitsluitend over een niet-officieel erkend “HBO-diploma” voor paranormaal therapeut van het Johan Borgman College – thans Instituut CAM in Utrecht.

Het ligt voor de hand dat andere alternatieve behandelaars nu ook vrijstelling van omzetbelasting (btw) zullen claimen, ze kunnen dat doen met deze uitspraak van de Hoge Raad als jurisprudentie. Zo deed een niet-BIG-geregistreerde chiropractor in mei 2015 met succes al een beroep op het arrest. De vrees dat de uitspraak van de Hoge Raad als precedent zou gaan werken, bracht ons ertoe in de details van de rechtsgang te duiken, met als verrassende vondst de eerder genoemde valsheid in geschrifte.

Aantal patiënten klopt niet

De magnetiseur in X, tevens varkenshouder, kreeg in 2009 een naheffingsaanslag van meer dan 82 duizend euro over de periode 2004 t/m 2007, omdat de belastinginspecteur vond dat hij geen recht had op btw-vrijstelling vanwege zijn “alternatieve”, paramedische activiteiten. De magnetiseur ging hier tegen in beroep. De rechtbank in Breda stelde de inspecteur in maart 2012 in het gelijk. De magnetiseur, niet-ingeschreven in het BIG-register, ging vervolgens in hoger beroep.

Met succes. In april 2013 vernietigde het gerechtshof in Den Bosch de naheffingsaanslag. Het hof liet zich overtuigen en oordeelde dat de gespreksbehandelingen van “belanghebbende” zeer overeenkomen met de werkzaamheden van psychologen en dat het EU-recht noopt tot het verlenen van btw-vrijstelling voor zowel deze behandelingen als voor het magnetiseren. De staatssecretaris van Financiën ging vervolgens, namens de Belastingdienst, in cassatie bij de Hoge Raad, die eind maart 2015 het cassatieberoep verwierp en de uitspraak van het Bossche gerechtshof bevestigde. De naheffingsaanslag van de Belastingdienst moest de prullenbak in. 

Uit onderzoek van de Vereniging tegen de Kwakzalverij (VtdK) blijkt dat de magnetiseur tijdens de rechtszittingen dingen heeft beweerd die niet waar (kunnen) zijn. Zo vertelde hij in de onderhavige periode (2004 – 2007) zes- tot zevenduizend patiënten per jaar te hebben behandeld. Een rekensommetje leert echter dat de magnetiseur in die jaren dan onbestaanbaar hard heeft moeten werken.

Patiënten komen meestal meerdere keren op consult, zeg twee tot drie maal per jaar. Collega-magnetiseurs doen een half uur tot een uur over een consult, zo is op hun websites te lezen. Varkenshouder Van D. moet in die jaren dus meer dan tien– tot twintigduizend uur per jaar in de weer zijn geweest in zijn eenmanszaak. In een jaar zitten echter gemiddeld maar 8.760 uren, daar valt niet aan te sleutelen. Een gemiddelde eenmans-psychologenpraktijk, in feite de inzet van de vergelijking, behandelt zo’n zeshonderd patiënten per jaar, die meerdere keren langskomen. Dat is dus maar 10 procent van de praktijk van de magnetiseur.

De magnetiseur uit X moet, gezien de btw-naheffing en het toen geldende btw-tarief van 19 procent, een omzet hebben gedraaid van ongeveer honderdduizend euro per jaar. Enkele geraadpleegde collega-magnetiseurs in de regio begrijpen hier niets van, een dergelijk grote omzet wordt in hun branche niet gehaald, laten ze weten. Veel, veel, veel te veel en “meer dan onwaarschijnlijk” , antwoorden ze op vragen. En verder: stel dat Van D. indertijd zeventig euro per uur heeft gevraagd voor een consult, het tarief dat veel collega-magnetiseurs vragen, dan heeft hij een jaarlijkse omzet gedraaid van meer dan een half miljoen euro, uitgaande van (ook weer zeer onwaarschijnlijk en hij beweert zelf ook anders) een eenmalig jaarlijks consult van zijn patiënten.

Geen doorverwijzers te vinden

Van D. heeft geen website waar eventueel patiënten op af zouden kunnen komen. De magnetiseur vertelde de rechters dat patiënten bij hem kwamen via mond-tot-mondreclame of na een verwijzing door een huisarts, psycholoog of kinderarts. De VtdK heeft deze bewering in en rond X gecheckt. Een huisarts die bijna veertig jaar werkzaam was in de streek, kinderartsen in een nabijgelegen ziekenhuis en een psychologenpraktijk hebben nooit iemand doorgestuurd naar de magnetiseur in X, laten ze de VtdK desgevraagd weten.  

En dus is het rara, hoe is Van D. toch al die jaren aan zes- tot zevenduizend patiënten per jaar gekomen? Hebben die allemaal bestaan? En waar kwam de bedrijfsomzet van een ton per jaar dan wel vandaan? Vragen, vragen.

Dit is niet alles. Dertig zorgverzekeraars, zo vertelde Van D. tegen het Bossche gerechtshof, zouden de door hun verzekerden gemaakte magnetiseurskosten en/of kosten voor gesprekstherapie (patiënten werden hierbij in een “trance” gebracht) hebben vergoed, tot 2013 zelfs uit het basispakket, is in de uitspraak te lezen. Maar is dat zo? Kosten voor alternatieve genezers zaten en zitten niet in het basispakket. Zorgverzekeraars VGZ en CZ noemen het “ondenkbaar” dat deze magnetiseurskosten uit het basispakket zijn betaald.

Sommige aanvullende pakketten van verzekeraars vergoeden (meestal deels) gemaakte magnetiseurskosten. Er is echter geen magnetiseur in de regio die – via verzekerden – zo’n groot bedrag kreeg uitbetaald, laat verzekeraar CZ desgevraagd weten, zonder in detail te kunnen treden. Van D. heeft twee AGB-codes die verzekeraars bij uitbetalingen nodig hebben: één op zijn naam en een op naam van zijn praktijk.

Conclusie: wat Van D. tijdens de rechtszaken heeft beweerd, kan niet kloppen. Wim van D. zegt aan de telefoon “geen behoefte te hebben aan een toelichting”. “Dat voegt niets toe, de uitspraak is zoals is die is en die is goed”, zegt hij en verbreekt de verbinding. Op een e-mail van de VtdK reageert hij vervolgens niet.

Kleine praktijk in verval

Een bezoek in januari 2016 aan zijn praktijk in X spreekt boekdelen. Veel patiënten–activiteiten kunnen daar niet zijn geweest. De praktijk is gevestigd in een aanbouw met garage van een klein huis dat gezien de staat van onderhoud (waaronder kapotte ruiten) in verval lijkt. Voor de garagedeur staat een rode oude auto te vergroenen: algen. Stallen erachter staan op instorten en worden door planten overwoekerd.

Naast de deur van de praktijk hangt een losse elektrische draad, vermoedelijk ooit bedoeld voor de deurbel. Op de muur naast de deur hangt een oud bordje van de therapeutenvereniging VNT (Vereniging van Natuurgeneeskundig Therapeuten). Van D. is daar lid van. Er hangt ook nog een verroest uithangbordje: “Ingang Praktijk”.

De kleine praktijk lijkt reeds tijden geleden verlaten. De deur is open. Direct achter de deur is de wachtruimte, van niet meer dan enkele vierkante meters. Er staan enkele stoelen, links en rechts tegen de muur. Er is ook een wc. Op de deur hangt een oud A4–printje: afspraken kunnen worden gemaakt tussen 8.00 – 8.30 uur. Het is er zeer warm, er komt muziek uit een luidspreker. Een deur rechts van de ingang, vermoedelijk naar de spreekkamer, is op slot. Een hond blaft op het terrein. Ook na herhaaldelijk hard roepen, binnen en buiten en kloppen op de deur, verschijnt er niemand. Conclusie: de praktijk van Van D. kan nooit groot zijn geweest en is al geruime tijd dood.

Plan voor therapieboerderij naar prullenbak

Magnetiseur Van D. heeft, zo blijkt uit stukken van de gemeente X, in 2012 geprobeerd het bestemmingsplan voor zijn terrein veranderd te krijgen. Hij wilde van een vestiging voor “intensieve veehouderij” een therapieboerderij maken met vier huisjes en een mini-camping voor “cliënten met een trauma of psychische klachten en cliënten die moeten revalideren”, zo is in aanvraag te lezen. De therapieën die zullen worden aangeboden, zijn gebaseerd op de “helende werking van de natuur, het buiten zijn, wellness, beweging en de omgang met dieren.” Veel knuffelpaarden en -koeien.

Het plan, voorzien van situatieschetsen van het terrein, ging echter niet door omdat de aanvraag niet deugde, financiers het lieten afweten en omwonenden bezwaren maakten, tot aan de Raad van State toe. De Afdeling bestuursrechtspraak van de raad stelde omwonenden in het gelijk en vernietigde het door de gemeenteraad van X vastgestelde bestemmingsplan. Dit gebeurde vlak voor Kerst 2013.

Het bestemmingsplan bevatte overigens ook interessante informatie over de magnetiseurspraktijk. Het stuk rept van een “kleine therapeutische praktijk”. Er was sprake van “slechts” ongeveer tachtig patiënten per week (dus zestien per dag en laten we zeggen vierduizend patiënten per jaar bij vijftig weken werken) en een cliëntenbestand van drieduizend mensen. Nog steeds allemaal onwaarschijnlijk en ongebruikelijk hoog. Verwijzingen door artsen of psychologen worden niet genoemd, alleen “mond op mond reclame”, zou cliënten naar zijn therapieboerderij moeten lokken. Van D. heeft in april 2015 opnieuw een aanvraag ingediend voor een omgevingsvergunning, nu voor een nog te beginnen pluimveebedrijf. Zijn bloeiende “magnetiseurwinkel” lijkt volledig uit beeld geraakt.

Adviesbureau werd ingeschakeld

Van D. had in de jaren dat hij duizenden patiënten zou hebben behandeld ook een varkenshouderij. Daar is hij pas ergens in 2006 mee gestopt, bevestigen omwonenden in hun bezwaarschriften. De magnetiseur liet zich bij zijn eerste juridische schermutselingen met de Belastingdienst adviseren door een fiscaal adviesbureau in de buurt. De medewerkers daar zijn gespecialiseerd in btw- en saneringszaken in met name de varkenshouderij. Op 29 maart 2015, twee dagen na de uitspraak van de Hoge Raad in de btw-kwestie, twitterde een van de medewerkers: “#btwvrijstelling voor #paranormaal therapeut. #hogeraad geeft Remie gelijk. Mooie overwinning!! #magnetiseur #psycholoog #remie”

Wat is en was de rol van dit fiscaal adviesbureau? De VtdK heeft het bureau haar bevindingen voorgelegd, het komt echter niet met een inhoudelijke reactie. “Wij verstrekken – en zeker niet zonder opdracht – geen informatie over (de activiteiten van) onze cliënten aan derden”, zo laat een medewerker weten.

Opmerkelijk is dat een medewerker van dit bureau ook de therapeutenvereniging VNT (Vereniging van Natuurgeneeskundig Therapeuten) fiscaal en juridisch bijstaat vanwege “de recente nieuwe jurisprudentie over btw-vrijstelling voor natuurgeneeskundig therapeuten zonder BIG-registratie”, is op de website van de vereniging te lezen. “Het VNT-bestuur is hierover in gesprek gegaan met de Belastingdienst met als inzet “btw-vrijstelling voor àlle VNT-leden met terugwerkende kracht tot 27 maart 2015.” Die datum slaat uiteraard op het arrest van de Hoge Raad waarmee deze bijdrage begon. Zo is de cirkel weer rond.

De vereniging heeft haar bevindingen rond magnetiseur voorgelegd aan Daan Bijl, emeritus-hoogleraar belastingrecht aan de Universiteit van Tilburg. Bijl bespreekt op de juridische website BNB van uitgeverij Wolters Kluwer met enige regelmaat uitspraken van de Hoge Raad. Eind mei 2015 besprak hij de magnetiseur-uitspraak. Bijl antwoordt desgevraagd op de hem toegestuurde stukken:

“In een fiscale procedure is het de zaak van partijen de feiten te stellen. Als de wederpartij de gestelde feiten niet weerspreekt, dan staan die feiten voor een rechter als regel vast voor het nemen van de beslissing. Het ligt op de weg van de inspecteur de door een belanghebbende gestelde feiten te controleren en eventueel die te betwisten en/of er andere tegenover te stellen. Als feiten tussen partijen niet in geschil zijn, zou de rechter buiten de rechtsstrijd treden als hij zelf op zoek zou gaan naar de juistheid van die feiten. Het door u gestelde omtrent de zaak van de magnetiseur komt er in feite op neer dat de inspecteur zijn werk niet goed heeft gedaan. Of dat ook zo is, kan ik zoals gezegd niet beoordelen.”