Chiropractoren mogen titelfraude blijven plegen

Chiropractor Matthew Barney mag van het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden titelfraude blijven plegen en dr. voor zijn naam zetten, blijkt uit een beschikking van het hof eind september in een zaak die dr. Cees Renckens, namens de Vereniging tegen de Kwakzalverij, in 2021 tegen de chiropractor had aangespannen.

De Amerikaan Barney heeft zijn chiropractor-opleiding gedaan in de VS op het Parker College in Dallas (Texas), een driejarige opleiding op nauwelijks hbo-fysiotherapeut-niveau. Barney mag zich met het behaalde diploma in de VS Doctor of Chiropractic (D.C.) noemen, een kwalificatie die achter zijn naam moet worden gezet. De chiropractor werkt in praktijken in Rosmalen en in Culemborg/Geldermalsen.

Hij koketteert op zijn Nederlandse website evenwel met de titel dr. voor zijn naam, ‘Dr. M. Barney’ is er te lezen. Barney heeft geen (onderzoeks)proefschrift op academisch niveau geschreven en succesvol verdedigd zoals in Nederland is vereist voor het verkrijgen van de doctorsgraad. Barney overtreedt hiermee art. 435 lid 3 van het Wetboek van Strafrecht, dr. is een beschermde titel. Bovendien wekt hij zo ook nog eens de suggestie een medische achtergrond te hebben.

Chiropractoren houden zich niet aan de regels

Chiropractor Barney is een van tientallen chiropractoren in Nederland, verenigd in de Nederlandse Chiropractoren Associatie (NCA), die zich niet houden aan de wettelijke regels. Er zijn veel chiropractoren, onder meer in zijn praktijk Chiropractie Rivierenland die onterecht dr. voor hun naam zetten, tot ergernis van de Vereniging tegen de Kwakzalverij. ‘Misleiding en normschending’, schrijft Renckens die in september 2021 aangifte deed bij de politie Gelderland-Zuid.

Barney heeft zich tijdens zijn verhoor in december 2022 beroepen op zijn zwijgrecht. Het OM seponeerde de zaak eind juni vorig jaar en zag af van verdere strafvervolging. In een uitgebreide afdoeningsbrief aan Cees Renckens doet de officier van justitie  de titelfraude af als ‘van weinig maatschappelijk belang’, waarna ze fijntjes wijst op een andere vergelijkbare verwarring. ‘De afkorting dr. wordt in Nederland ook zeer regelmatig gebruikt als aanspreekvorm voor niet-gepromoveerde artsen, blijkt uit diverse websites van huisartsen’, schrijft ze venijnig in haar brief. Een curieuze argumentatie: een misstand acceptabel maken door op een ander misstand te wijzen.

Renckens is vervolgens namens de vereniging in beroep gegaan. Het hof vindt zijn klacht ongegrond. Het OM heeft volgens het hof de juiste beslissing genomen, blijkt uit de gepubliceerde beschikking. Barney mag in Texas de term doctor of de afkorting dr. gebruiken als daarbij tevens gebruik wordt gemaakt van de termen ‘doctor of chiropractie, D.C., chiropractor of chiropractic’, constateert het hof. De beklaagde is daarom gerechtigd ditzelfde te doen in Nederland, aldus het hof dat constateert dat Barney op zijn website de dr. titel gebruikt in combinatie met chiropractie achter zijn naam waardoor er geen sprake meer is van een strafbaar feit.

Servando Molina

De zaak tegen titelfraude door (meestal Amerikaanse en Britse) chiropractors is er een van lange adem, is te lezen in een artikel dat Cees Renckens vorig jaar schreef in het januarinummer van het verenigingstijdschrift. In 2011 – meer dan dertien jaar geleden – deed Renckens aangifte tegen Servando Molina, een chiropractor in Assen die zich op zijn (voormalige) website en in brieven ‘dr. Molina’ noemde.

De rechtbank in Assen stelde begin 2013 de vereniging in het gelijk. Molina werd veroordeeld tot een voorwaardelijke boete. Hij haalde overal de dr.-titel voor zijn naam weg maar ging in beroep. Het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden stelde een jaar later Molina alsnog in het gelijk waarna de advocaat-generaal van het Leeuwardense hof hier vervolgens hoger beroep tegen aantekende. De titelkwestie is echter nooit aan de Hoge Raad voorgelegd omdat het dossier ergens bij het OM is zoek geraakt.

Na een jarenlange e-mailwisseling tussen het OM en Renckens/VtdK adviseerde het College van Procureurs-generaal de vereniging een nieuwe casus te openen en aangifte te doen tegen een andere titelfraudeur. In overleg met het OM viel de keuze op Matthew Barney die zijn chiropractor-diploma behaalde bij hetzelfde college in Dallas als Molina.

Het oordeel van de advocaat-generaal in 2013 te Leeuwarden en dat van zijn collega uit Arnhem in 2024 – hoger beroep versus seponeren – staan diametraal tegenover elkaar. De aangekaarte titelfraude was in beide gevallen identiek. Willekeur en persoonlijke sympathieën lijken de boventoon te voeren.