Collum-triltherapie, niet-werkende wijn in oude zakken

Een ‘nieuw’ fenomeen aan het kwakbehandel-firmament: collum-therapie. Met een rubberen dopje aan het eind van een soort trilvibrator de bovenste drie nekwervels ‘masseren’, drukkend en trillend. Revolutionair, is de aanduiding die therapeuten hanteren. Het aantal aandoeningen dat zo kan worden aangepakt is legio, claimen ze. Nieuw is overdreven, de methode lijkt op de zo’n tien jaar geleden door de mand gevallen atlas(profilax)methode.

De behandellijst van collum-therapeuten (collum staat eigenlijk voor hals? , red.) is lang variërend van whiplash, hoofdpijn, pijnlijke schouders, aangezichtspijn, hernia, kortademigheid, onsamenhangend lezen of praten, oriëntatieproblemen tot roept u maar. En opmerkelijk: ook baby’s met het Kiss-syndroom (stoornissen in de symmetrie) en huilbaby’s zijn er mee te behandelen, is de claim.

Het zijn aandoeningen met dezelfde gemeenschappelijk oorzaak, schrijven therapeuten op hun websites. De volgende uitleg hoort daarbij: de positie van (een van) de drie halswervels is verstoord, een lokale massage van de spieren met het trilapparaat kan die ‘verstoring’ een halt toeroepen, is de redenering. Er zijn therapeuten die het hebben over ‘rechtzetten’ of wel het skelet aanpassen. ‘Een spectaculaire behandeling bij nekproblemen, een structurele oplossing’, schrijft therapeut Niels Kuiper op zijn Facebook-pagina.

Op zijn Linkedin-pagina meldt hij : ‘Door ‘massage’ met het apparaat wordt de bovenste nekwervel (de atlas) als het ware uitgenodigd zijn natuurlijke positie weer in te nemen.’ Kuiper heeft sinds 2019 een trilpraktijk in Wageningen. Collum-therapie is een verzinsel/uitvinding van een Vlaamse ademtherapeut/annex kwakzalver Guido Looze in Gelrode, boven Leuven. Hij werkte samen met Jan Devriendt, ooit werkzaam als militair arts en bedrijfsarts, waarna hij de weg kwijtraakte.

Buteyko-ademtechniek

Om de alternatieve context aan te geven: Looze is beoefenaar van de Buteyko-ademtechniek en is gek op bioresonantie-apparaten, bach-bloesemtherapie en kinesiologie.  In Nederland en België zijn inmiddels zo’n twintig collum-behandelaars, meldt de nieuwe collum-website. Het zijn meestal osteopaten en craniaal-sacraaltherapeuten met kwakzalverij in het bloed. En verrassend, ook in Peru zijn er zo’n twintig triltherapeuten vermoedelijk ‘aangestoken’ door een Vlaamse ontwikkelingswerker die daar jaren geleden heen is getrokken en als therapeut op de lijst staat .

‘De massagetechniek is ongeveer 10 jaar geleden in België ontwikkeld, en is reeds op een kleine 10.000 mensen toegepast, met verbluffende resultaten. Meestal volstaan 2 sessies van 45 minuten, met een tussenpauze van vier tot acht weken’, schrijft Ronald Wisse, een van de Nederlandse therapeuten, met een praktijk in het Zeeuwse Meliskerke.

Deze tekst is ook te vinden – vaak integraal – op de websites van andere collum-therapeuten. ‘De behandeling heeft een succespercentage van 90 procent, schatten we’, is op de oude gemeenschappelijke collum-website te lezen, met een verwijzing naar de nieuwe website. De meeste collum-therapeuten behandelen ook huilbaby’s. ‘Eén behandeling is dan meestal voldoende’, schrijft Ronald Wisse op zijn website.

In de alternatieve wereld is nektrillen overigens niet nieuw bij de behandeling van huilbaby’s. Chiropractor Jan Hoeve behandelt in zijn praktijk in Staphorst met een ‘trilnaald’ patiënten zachtjes langs de spieren van achterhoofd en hoog in de nek, ook bij huilbaby’s, volgens zijn website. Jan Hoeve is een bekende van de vereniging. Tien jaar geleden hebben we op deze website al over zijn kwak-activiteiten geschreven.

Geen wetenschappelijke onderbouwing

Collum-therapie – en ook de gelijkende atlastherapie – heeft geen wetenschappelijke onderbouwing, de vermeende effectiviteit is gebaseerd op een placebo-effect. Voor de volledigheid: in PubMed is er geen artikel over de werkzaamheid ervan te vinden. Therapeuten als Wisse en Lennert Schippers met een praktijk in Hardinxveld-Giessendam, per e-mail gevraagd naar de wetenschappelijke onderbouwing achter hun collum-therapie, geven geen antwoord. Wisse, ook gebeld, antwoordt ‘vragen, daar houden we niet van’, om daarna de hoorn op de haak te gooien.

De gezondheidsclaims van collum-therapeuten zijn nergens op gebaseerd. Het antwoord van een neurochirurg van naam met veel kennis van het nekwervelgebied beantwoordt de vragen van de webredactie, éénregelig samenvattend als flauwekul. ‘Een beetje trillen slaat biologisch nergens op, de aanpak heeft geen enkele (pathofysiologische) basis.’

Een ander teken aan de wand: zorgverzekeraars vergoeden de behandeling niet, ook niet uit een van hun aanvullende pakketten. Niet onvermeld mag blijven dat collum-therapeuten niet alleen een tril-apparaat hanteren maar ook gebruik maken van andere onbewezen, alternatieve fratsen. Therapeut Wisse heeft een grote hang naar kwakzalverij. Zijn patiënten kunnen bij hem twee (!) producten kopen die (vermoedelijk) de collum-trilbehandeling versterken. Ze zijn ‘op voorraad in de praktijk’, laat hij op zijn website weten.
Vibracell, in een grote fles, is een natuurlijk multi-vitamineconcentraat waarin zaken zitten als koninginnenbrij (mengsel dat een bijenkoningin afgeeft aan haar larven), seleen, Q10, foliumzuur etc.

Ronald Wisse

De prijs bedraagt meer dan vier tientjes. Het product wordt aanbevolen door artsen, therapeuten en voedingsspecialisten, beweert Wisse. De wereldprimeur zit aan de onderkant van de fles: een energieplaatje dat biofotonen uitzendt die de ‘vibratie- en trillingsenergie’ in de vloeistof nog eens versterkt, schrijft Ronald Wisse op zijn website zonder zijn ‘gezond verstand’-wenkbrauwen te fronsen. Zijn advies: ‘’s-morgens voor het ontbijt: twee koffielepels (=10 ml). Smaakt lekker en verfrissend.’ In zijn praktijk is verder een fles met blauwgroene algenvloeistof te koop, gevuld met vitamines en mineralen. Vermoedelijk ook bedoeld als trilversterker.

Op de website van Wisse staat in reviews van tevreden moeders, die hun huilbaby door hem hebben laten masseren met het trilapparaat, iets opmerkelijks. Ze melden dat de baby’s er baat bij hebben gehad. Vijf moeders van hen schrijven door een kinderarts van het Admiraal de Ruyter Ziekenhuis (ADRZ), met vestigingen in Goes, Vlissingen en Zierikzee, naar trilkwakzalver Wisse te zijn verwezen. Een kwalijke zaak, verwijzen naar een kwakzalver. Op de per e-mail gestelde vraag aan de kinderarts van het ADRZ of dit klopt, komt geen antwoord. Ook de afdeling communicatie van het ziekenhuis reageert niet.

Nederland is deze maand een collum-therapeut kwijtgeraakt. Na e-mail-vragen over de wetenschappelijke onderbouwing achter zijn collum-activiteiten heeft osteopaat Joost Veldhuizen met de praktijk Osteo-I’mPerfect in Ede en Veenendaal – ook flinke kwakbusiness – alle collum-pagina’s van zijn website afgehaald. Hij – tot voor kort een incidenteel collum-behandelaar en nu niet meer – had er al zijn twijfels over, is zijn uitleg in een e-mail aan de webredactie.

Overeenkomst met Atlasbehandeling

Collum-therapie is eigenlijke oude wijn in nieuwe zakken, de nieuwe naam is vermoedelijk gekozen omdat de vergelijkbare atlasbehandeling zo’n tien jaar geleden in een reportage van Tros Radar met de grond gelijk werd gemaakt.  We hebben er indertijd op deze website over geschreven. Ook atlas-behandelaars ‘masseren’ nekspieren met een ‘trilnaald’ zodat – zo meenden ze – de bovenste nekwervel (atlas) de oorspronkelijke positie zou innemen.

In de Radar-reportage laat de verslaggeefster in België een röntgenfoto maken van haar bovenste wervelkolom. Niets aan de hand, er is geen scheefstand te zien, concludeerde de Belgische radioloog. Ook Rien Vermeulen, indertijd hoogleraar neurologie in het AMC en bestuurslid van de Vereniging tegen de Kwakzalverij, bevestigde deze diagnose na het bekijken van de röntgenopname: `Prachtig recht´, zegt hij in de uitzending.

De verslaggeefster gaat daarna met een verborgen camera langs drie atlasbehandelaars. De eerste therapeut laat het linkerbeen van de verslaggeefster, liggend op haar buik, omhoog komen. ‘Scheefstand, misschien veroorzaakt door een traumatische ervaring’, is zijn diagnose om vervolgens haar nekspieren te masseren met het trilapparaat om haar atlas ‘recht’ te zetten. Een tweede therapeut ziet een beenlengteverschil en daarmee scheefstand die hij ‘netjes’ wegtrilt. Een derde therapeut ‘ziet’ een scheefstand van maar liefst zes centimeter, die hij vervolgens rechtzet. Daarmee eindigt een hilarische ontmaskeringstocht langs scheefstandstherapeuten met een atlaswervel die al die tijd superrecht heeft gestaan. De trilonzin kon niet vernietigender in beeld worden gebracht.

Desondanks zijn er naast de collum-therapeuten, nog steeds enkele atlas(profilax)-gelovigen. Een van de diehards is klinisch psycholoog Wim van den Berg, hij deed als bijvak metafysica en is gek op transcendente meditatie. Van den Berg heeft naar eigen zeggen een goedlopende atlaspraktijk in Maassluis. Op zijn website schrijft hij: ‘Bij onze benadering gaan we er vanuit dat veel vage, maar ook hele concrete klachten, zoals hoofdpijn en migraine, kunnen voortkomen uit een rotatie en/of kanteling van de atlas. Het succes van onze Atlas Zone Therapie is overweldigend.’

Geld voor wetenschappelijk onderzoek

Van den Berg doet (al jaren) verwoede pogingen de reguliere gezondheidssector te interesseren voor onderzoek naar de effectiviteit van zijn atlas-therapie. Tot nu toe zonder resultaat. Er is tot nu toe 65.000 euro opgehaald voor onderzoek naar de scheefstand van de atlas in relatie tot aandoeningen. Dat zou in het AMC moeten plaatsvinden, schrijft Van den Berg op zijn website.

Het AMC is inderdaad en onderzoek gestart naar de scheefstand van de atlas op zoek naar daaraan gerelateerde klachten, bevestigt MRI-hoogleraar Aart Nederveen. ‘Bij veel patiënten met onbegrepen neurologische aandoeningen zou het vinden van een ‘imaging’-biomarker voor de klachten veel soelaas kunnen bieden, los van een mogelijke therapie. Ons plan is om te kijken in een aantal groepen of er sprake is van een relatie tussen scheefstand en klachten, in vergelijking met een controlegroep. Scheefstand is één van de metingen die we doen met MRI; we meten tegelijkertijd zaken als bloedstroom en CSF-flow (hersenvocht). De collum-behandeling ken ik niet. Ik heb contact met atlas-therapeut Wim van den Berg. Zijn claim dat hij de atlas kan corrigeren is een kwestie die wetenschappelijk moet worden onderzocht. Afhankelijk van onze resultaten zou dit een optie kunnen zijn’, e-mailt Nederveen.

Tot dan worden mogelijke effecten van een trilbehandeling niet onderzocht.