Commentaar bij aflevering 4 van Uitgedokterd!? (14 mei 2008)

Frank heeft 10 jaar buikklachten als gevolg van de ziekte van Crohn, een vrij zeldzame ziekte waarbij verschillende delen van de darm ontstoken kunnen zijn, meestal het laatste deel van de dunne darm en de dikke darm. Het ziektebeloop is wisselend met acute aanvallen gevolgd door rustigere perioden. Er zijn verschillende geneesmiddelen die de acute klachten kunnen verminderen. De oorzaak van de ziekte is onduidelijk en een effectieve therapie die leidt tot volledige genezing is er niet. Vaak is uiteindelijk een operatie nodig om zieke darmdelen te verwijderen, maar artsen wachten hiermee zo lang mogelijk, omdat de ziekte daarna toch in de nog gezonde darmdelen kan terugkomen. Frank ziet dus terecht op tegen zo’n operatie en wil liever eerst nog iets anders proberen. Hij gaat naar Jan Scholten, die homeopathisch arts is. Deze vertelt hem dat het meest belangrijke verschil met de reguliere geneeskunde is dat in de homeopathie het innerlijk bij ziekten even belangrijk is als het lichaam. Wat een homeopaat zich bij dat innerlijk voorstelt is onduidelijk. Hij moet hier iets anders mee bedoelen dan de psychosociale aspecten van ziekten, want elke reguliere arts weet dat deze bij chronische aandoeningen een rol kunnen spelen. Jan Scholtens aanpak van het ‘innerlijk’ blijkt al snel. Hij vraagt met speciale belangstelling naar de relaties van Frank. We horen dat Franks ouders gescheiden zijn, dat dit een rottige periode was en dat Frank het contact met zijn vader gemist heeft. Na nog wat andere vragen, o.a. over Franks voorkeur voor orchideeën is hij klaar om zijn homeopathische korrels te selecteren. Het wordt iets dat klinkt als “prazidimium oxydasum” waarvan hij uitlegt dat het uit twee stukken bestaat. Het tweede stuk dient om de relatie met zijn vader te verbeteren en het eerste om hem meer zichzelf te laten zijn. Hij behandelt dus blijkbaar alleen het ‘innerlijk’ van Frank. En dat met korrels die, als ze volgens de verdunningsleer van de homeopathie bereid zijn geen enkel werkzaam bestanddeel bevatten.

Bij de controle voelt Frank zich 90% beter. Hij heeft nu wel zuurbranden, maar dat is een bijwerking, zegt de homeopaat, doordat ‘homeopathische middelen meer bijwerkingen gaan geven als de ziekte genezen is’. Als je dus een homeopathisch middel zou gaan gebruiken terwijl je niet ziek bent, krijg je er dus wel de bijwerkingen van!
Commentaar Keppel Hesselink (JKH): homeopathie is een heet hangijzer, sommige studies geven positieve resultaten, sommige negatieve. Hij vergeet erbij te vertellen dat de studies met positieve resultaten alle van onvoldoende en meestal zelfs belabberde kwaliteit zijn en dat de uitgangspunten van de homeopathie absurd zijn. In de deugdelijke studies blijkt het effect gelijk aan dat van een placebo (foppil). Hij vertelt ook niet dat er in de medische toptijdschriften steeds meer oproepen verschijnen om nu eindelijk eens op te houden met deze foptherapie.

Onze conclusie: Verbetering van patiënt past bij het wisselende beloop van de ziekte. Mogelijk ook enig placebo-effect. Helaas zal zijn ziekte zeker na kortere of langere tijd weer actief worden. Hij heeft er dan dankzij deze homeopaat misschien nog een probleem bij gekregen: schuldgevoelens, omdat de homeopaat hem heeft aangepraat dat de niet optimale relatie met zijn vader een rol speelt bij het voortduren van zijn ziekte.

Emil is 1 jaar en hij heeft vanaf de leeftijd van 6 weken constitutioneel eczeem. De dermatoloog behandelt hem met hormoonzalf (corticosteroïden), de beste, beschikbare therapie voor deze aandoening. In aflevering 1 zagen we al een patiëntje met eczeem, die hypnotherapie kreeg. Ik besprak daar al het natuurlijk beloop van eczeem en de kans op genezing. Emil is gezien zijn leeftijd zeker nog niet uitgedokterd, maar de ouders gaan toch naar een acupuncturist, want ze vinden die hormoontherapie maar niks. Ditmaal is het de alternatieve behandelaar Jan Willem Houtsma, een gewezen fysiotherapeut die via de manuele therapie in de acupunctuur is verzeild geraakt. Hij werkt net als de acupuncturist uit aflevering 2 met ooracupunctuur (u weet nog wel: dat omgekeerde mensje dat in je oorschelp huist). Toen was het een patiënt met migraine die behandeld werd. Iets dat werkt tegen migraine moet toch zeker ook werken tegen eczeem? Ook hier zien we weer de “polsdiagnose”. Hij voelt aan de pols dat er iets niet deugt aan de huid, de formatio reticulare (formatio reticularis, Jan Willem!), de dikke darm, en de bijnier. De bijnier is het grootste probleem. Die heeft een polsverspringing van 6 (normaal mag het niet hoger zijn dan 2 net als bij volwassenen) Hoe kan dat nu? Kleine kinderen hebben toch een veel snellere polsslag dan volwassenen? Jan Willem plaatst een paar naaldjes in het oor van Emil. Hij mag verder geen suiker en geen melk, maar de ouders hadden ook al gezegd dat hij dat niet verdroeg. Overigens, hoe doe je dat een dieet volledig zonder melk bij een kind van 1 jaar? Sommige kinderen kunnen inderdaad melk niet verdragen wegens een koemelkallergie of een tekort aan het enzym lactase in de darm. Maar in die gevallen moet je deze kinderen toch melk geven in de vorm van sojamelk. Daarover horen we niets. En van suiker als oorzaak van allergie of eczeem hadden we nog nooit gehoord.
Helaas, na 4 weken en 2 maanden is er nog geen resultaat.
Onze conclusie: Er is hier zelfs geen placebo-effect te ontdekken. Dat is niet zo vreemd, want voor een placebo-effect moet de patiënt zelf in de werkzaamheid van de behandeling geloven en dat lukt natuurlijk niet zo gemakkelijk bij zo’n klein kindje.

Miriam 27 jaar heeft sinds 9 jaar darmklachten. De diagnose is gesteld op prikkelbaredarmsyndroom. Ze gaat naar Victor Manhave, dezelfde ayurvedisch arts die in aflevering 2 Sylvia behandelde voor haar diabetes. En ja hoor, hij voert weer hetzelfde kermistoneeltje op: de polsdiagnose. De patiënt mag niks zeggen, hij gaat haar pols voelen en haar dan vertellen wat er aan de hand is. ‘Ik voel heel veel lucht in de darmen en een lage energie in de pols’, gokt hij. Zei hij dat de vorige keer niet ook? Lucht (darmgas) in de darm is volstrekt normaal. U en ik weten dat je dat niet aan de pols kunt voelen, maar wel af en toe kunt horen of ruiken als er iets ontsnapt. Hij klopt op de buik en we horen een hol geluid (‘hoor je de woodpecker?’, vraagt hij). Dit geluid heet tympanie, een normale bevinding. Hij constateert dat de darmen overprikkeld zijn en schrijft net als de vorige keer een ayurvedisch dieet voor: geen rauwkost (want dat is niet met vuur in aanraking geweest) en alleen warm water drinken. En natuurlijk ayurvedische kruiden, waarvan de precieze samenstelling onbekend is.

Bij een volgend bezoek doet hij voor de tweede maal zijn kunstje met de pols en ja hoor, alles is natuurlijk verbeterd: ‘meer energie in de pols en minder gas’. Patiënte voelt zich ook beter, maar heeft nu wel obstipatie.
Onze conclusie: waarschijnlijk verbetering door natuurlijk beloop (spontane genezing of terugkeer naar het gemiddelde) en een placebo-effect.

Commentaar JKH: ayurvedisch dieet helpt, maar niet bij iedereen. De keuze van de kruiden wordt bepaald door je type (dat klinkt ingewikkeld). De werkzaamheid van deze kruiden is volgens hem uitvoerig onderzocht bijv. bij diabetes.
Dat klopt maar een heel klein beetje. Er is wel onderzoek gedaan naar de bestanddelen in sommige ayurvedische kruiden, maar dit onderzoek is vrijwel uitsluitend gepubliceerd in tijdschriften van de alternatieve sector. Gegevens op basis van goed klinisch onderzoek, gepubliceerd in de echte wetenschappelijke tijdschriften ontbreken geheel. In deze tijdschriften vinden we wel artikelen met waarschuwingen over ernstige verontreinigingen van deze kruiden) met toxische, zware metalen (zie ook een artikel op de Bandoliersite).

JKH moet toch weten dat het aan een arts verboden is om kruiden toe te dienen als geneesmiddel waarvan de samenstelling onbekend is en de werkzaamheid niet in betrouwbaar onderzoek getest?

Voor een overzicht van alle artikelen betreffende deze serie zie:
Grove misleiding in NCRV tv-programma Uitgedokterd?!

Nieuwsbrief

De Digitale Nieuwsbrief van de VtdK houdt u regelmatig op de hoogte van nieuwe artikelen op deze site.