De Jager antwoordt GroenLinks over btw op alternatief:

English summary

Nederlands

Staatssecretaris J.C. de Jager zond op 29 oktober een nota naar de Tweede Kamer over het belastingplan 2009 en beantwoordde op 5 november schriftelijk enkele vragen die op 31 oktober waren gesteld in het wetgevingsoverleg. Hij ging ook in op de Aanpassing btw-vrijstelling medische diensten (p. 82-92 van de nota en sectie 5 ‘Overige onderwerpen’ van de schriftelijke beantwoording.

Letterlijk een centenkwestie

De staatssecretaris stelt in een recente nota over de btw voor alternatieve medische behandelingen zonder meer dat er geen bewijs is voor de werkzaamheid van acupunctuur, en hij citeert met kennelijke instemming een KNMG-standpunt over niet-reguliere behandelwijzen. De Vereniging tegen de Kwakzalverij had het niet mooier kunnen zeggen.Vooral de nota is opmerkelijk. Keer op keer betoogt de staatssecretaris dat de overheid alleen boodschap heeft aan zorg die op regulier wetenschappelijke inzichten en methoden is gefundeerd. Op grond van Europese regels is medische zorg vrijgesteld van btw, als de opleiding van de zorgverleners van voldoende niveau is. Dat betekent voor Nederland dat alleen BIG-geregistreerden voor vrijstelling in aanmerking komen, en uiteraard ook dat die vrijstelling slechts betrekking heeft op wat men op de wettelijk voorgeschreven opleiding geleerd heeft. Daarom kan er geen apart register voor alternatieven komen. De overheid kan immers niet garanderen dat de opleiding tot homeopaat, acupuncturist, antroposofisch of ayurvedisch arts, orthomoleculair therapeut en wat dies meer zij op wetenschappelijke inzichten is gebaseerd.

In het buitenland gaan de dingen anders, maar de Europese regels zeggen in wezen dat elk land de eigen regels moet volgen voor vaststelling wat kwaliteit is. De regels zijn nu eenmaal verschillend per land. Zo is in Duitsland de Heilpraktiker wettelijk erkend (daar moeten psychotherapeuten zelfs heilpraktikerexamen doen om erkend te worden) terwijl in Oostenrijk de uitoefening van het beroep Heilpraktiker zelfs strafbaar is (p. 89). Het is dus volstrekt legaal dat in Nederland de overheid zegt: alleen BIG-opleidingen (en wat men daar leert) zijn van voldoende kwaliteit.

De staatssecretaris citeert met kennelijke instemming de redactie van Vakstudie Nieuws (p. 85) Deze vindt dat met de voorgestelde wetswijziging het niet meer nodig is dat ongekwalificeerde rechters zich moeten gaan buigen over de kwaliteit van medische behandelingen.

Volgens de berekening van de staatssecretaris valt het met de gevreesde administratieve rompslomp wel mee. Hij komt op 600.000 euro extra kosten, wat natuurlijk betekent dat het per alternatief consult een dubbeltjeskwestie is. De belastingopbrengst is een bescheiden 41 miljoen euro, en als dat grotendeels door de aanvullende verzekeringen betaald gaat worden is, dan dat is per verzekerde circa één (1) cent per dag!

Onbewezen

De opmerkelijkste passages in de nota staan in het antwoord aan GroenLinks, een partij die zoals bekend de Meester Kackadorisprijs won voor haar bevordering van kwakzalverij. Kennelijk heeft GroenLinks zich laten influisteren dat acupunctuur bewezen effectief is, en op een vraag daarover antwoordde de staatssecretaris:

‘Voor de werkzaamheid en het onderliggende mechanisme van acupunctuur en hypnotherapie ontbreekt deugdelijke bewijsvoering in het licht van regulier wetenschappelijke inzichten en methoden. Over het algemeen is zelfs de kwaliteit in de betere studies middelmatig gebleken en de werkzaamheid van de behandelingen twijfelachtig. Alle studies waarin gesuggereerd wordt dat dergelijke behandelingen wel zouden werken, blijken steeds weer van onvoldoende wetenschappelijke kwaliteit.’

De staatssecretaris heeft helemaal gelijk. Dat is geen wonder, want hij heeft wat dit betreft een heel departement (VWS) achter zich, en ook andere deskundigen die deze opvatting uitvoerig hebben onderbouwd. Voor de gewone leek geven de boeken Trick or Treat (2008) van Edzard Ernst en Simon Singh en Snake Oil Science (2007) van R. Barker Bausell een uitstekende uitleg, maar Knipschild, Ter Riet en Kleijnen merkten in 1990 al hetzelfde op. Het is niet voor niets dat in 2000 in Duitsland de verzekeringen stopten met vergoedingen voor acupunctuur, en dat zij na twee uitvoerige studies in 2006 vrijwel helemaal bij dat standpunt bleven. Het probleem met al die studies is natuurlijk dat acupunctuur op gelovigen een dermate krachtig placebo-effect heeft dat goed blinderen lastig is. Maar de studies waarin de blindering lukt, tonen geen verschil tussen nep-acupunctuur en ‘echte’ acupunctuur. Met een tandenstoker ‘prikken’ op fantasie-acupunctuurpunten werkt net zo goed als de behandeling van iemand die tien jaar lang ondoorgrondelijke Chinese boeken uit zijn hoofd heeft geleerd.

KNMG

GroenLinks had ook geopperd dat ‘veel reguliere handelingen niet bewezen zijn’, wat ontleend werd aan een uitlating van de KNMG. Daarop antwoordde De Jager dat ‘nog daargelaten dat er verschil bestaat tussen werkzaamheid van de behandeling en effectiviteit ervan – de waarde van de wetenschappelijke onderbouwing van reguliere medische handelingen wel degelijk verschilt van de niet-reguliere behandelwijzen. De KNMG hanteert dit uitgangspunt ook bij het onderscheid tussen reguliere en niet-reguliere behandelwijzen, zoals hieronder kort weergegeven.’

De opmerking over werkzaamheid en effectiviteit is misschien niet zo duidelijk. Bedoeld is: je kunt een middel ‘werkzaam’ noemen wanneer het iets meetbaars uitricht, maar je noemt het pas effectief wanneer de zieken er ook aantoonbaar beter van worden.

De staatssecretaris geeft het standpunt van de KNMG, zoals vastgelegd in de gedragsregel van 1 april 2008 als volgt weer: ‘Waar het bij reguliere behandelwijzen om gaat, is het feit dat de methoden van diagnostiek, preventie en behandeling zijn gebaseerd op de kennis, vaardigheden en ervaring die nodig zijn om de artsentitel te behalen en te behouden, die algemeen door de beroepsgroep worden aanvaard en deel uitmaken van de professionele standaard. Niet-reguliere behandelwijzen zijn methoden van diagnostiek en behandeling die buiten deze omschrijving vallen. Het is inherent aan de ontwikkeling van de medische wetenschap dat experimentele behandelwijzen plaatsvinden waarvan wetenschappelijk onderzocht moet worden of ze resultaat hebben. De KNMG beschouwt dergelijke experimentele behandelwijzen alleen dan als reguliere behandelwijzen als ze gebaseerd zijn op erkende wetenschappelijke paradigma’s en worden toegepast binnen het wettelijk toetsingskader en de normen en uitgangspunten van medisch wetenschappelijk onderzoek.’

Dit is helder, de Vereniging tegen de Kwakzalverij had het niet kunnen verbeteren. Het is opmerkelijk dat de staatssecretaris contact heeft gezocht met de KNMG, maar dat het uiteindelijk niet tot een formeel overleg kon komen (p. 87). Misschien was het met zo’n duidelijke richtlijn ook helemaal niet nodig. Met de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV) heeft wel overleg plaatsgevonden.

De zes samenwerkende alternatieve clubs hebben al gereageerd (het is niet duidelijk of ze de nota gezien hebben, ze lijken er wel naar te verwijzen). Ze geven hoog op over het feit dat zogeheten CAM-artsen doorgeleerd hebben. Maar doorleren dat leidt tot het geloof in de spirituele kracht van oneindig verdunde middelen, in onzichtbare stromen van qi door onzichtbare meridianen, in de validiteit van wichelroede-uitslagen en andere onzinnige diagnostische methoden, in subluxaties en wervelscheefstanden en in ronduit gevaarlijke en verder onbewezen therapieën – dat is geen doorleren meer, dat is gewoon verdomming. Stel eens dat een wiskundige zou verkondigen dat hij ‘2 maal 2 is 5’ heeft geleerd in een vervolgcursus. Dat zou toch ook niemand serieus nemen? Waarom zouden we die alternatieve clubs dan serieus moeten nemen?

Voor een overzicht van alle artikelen over btw en alternatieve geneeskunde,
zie  Alweer uitstel voor btw op kwakzalverij.

Nieuwsbrief

De Digitale Nieuwsbrief van de VtdK houdt u regelmatig op de hoogte van nieuwe artikelen op deze site.