De Nederlands-Vlaamse Accreditatie-organisatie wint kwakzalversprijs

De Meester Kackadorisprijs 2024 van de Vereniging tegen de Kwakzalverij is gewonnen door de Nederlands-Vlaamse Accreditatie-organisatie (NVAO), een organisatie die de kwaliteit van het hoger onderwijs in Nederland en Vlaanderen moet beoordelen en bewaken. De NVAO krijgt de prijs omdat de organisatie in 2023 de eerste bacheloropleiding in de osteopathie, kwakzalverij, heeft goedgekeurd. De prijs wordt 5 oktober in Amsterdam, tijdens het jaarlijkse symposium van de vereniging, uitgereikt.

NVAO-besluiten dienen als basis voor de erkenning van graden en titels en, indien van toepassing, voor de publieke financiering van opleidingen. De NVAO baseert haar oordeel op de adviezen van erkende deskundigen. De werkwijze van de organisatie wordt in het algemeen als adequaat beoordeeld. Desondanks is de NVAO al voor de tweede keer genomineerd voor de Meester Kackadorisprijs. De NVAO kreeg in 2017 een nominatie vanwege de door haar geaccrediteerde opleidingen ‘manuele therapie’ (MT). Het deskundigenpanel was het ontgaan dat het hier om kwakzalverij gaat. In de 2017 werd de prijs uiteindelijk aan een andere organisatie toegekend, dit jaar krijgt de NVAO de prijs wel.

De twee andere organisaties die dit jaar zijn genomineerd zijn het Ministerie voor Defensie en het district Limburg van de Koninklijke Nederlandse Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst (KNMG).

Ostheopathie

De NVAO is in 2023 benaderd door de Internationale Hogeschool THIM van der Laan b.v. (THIM), die een opleiding osteopathie aanbiedt. Het schoolgeld bedraagt € 9.900 per jaar. Osteopathie is een alternatieve behandelmethode, die meer dan 100 jaar geleden is bedacht door de Amerikaanse autodidact Andrew Taylor Still. Volgens de osteopathie heeft elke structuur in het lichaam voor een optimale functie een bepaalde beweeglijkheid van de wervelkolom nodig. Deze kan verstoord raken en (pijn)klachten veroorzaken. Dit kan op de plaats van de verstoring zelf zijn, maar ook op een locatie in het lichaam die daarmee een relatie heeft. Voor deze onzinnige theorie en voor de werkzaamheid behandeling is geen enkel wetenschappelijk bewijs.

Op de THIM-website is te lezen: ‘De osteopaat is deskundig in de beoordeling van de beweeglijkheid en onderlinge samenhang van alle weefsels van het lichaam. Behandeling richt zich op het verlichten of wegnemen van lichamelijke klachten zoals rugpijn, nekpijn, hoofdpijn of buikpijn waardoor je je weer optimaal gezond kunt voelen’.

Na een positief advies van een deskundigenpanel, bestaande uit een onderwijskundige, twee door de opleiding voorgedragen osteopaten en een student geneeskunde, is de NVAO overgegaan tot accreditatie van deze vierjarige voltijdsopleiding in de osteopathie. De NVAO heeft hiermee het startsein gegeven voor de eerste bachelor in osteopathisch handelen.

Procedures van de NVAO

Dit succes voor de osteopathie is een gevolg van de procedures van de NVAO. Die zijn primair gericht op de onderwijskundige kwaliteit van de opleiding en onderzoeken niet of de opleiding een erkend gebied binnen de wetenschap tot onderwerp heeft. Zo kan het gebeuren dat een opleiding in een vakgebied dat niet is gebaseerd op hedendaagse wetenschappelijke inzichten wordt geaccrediteerd binnen het Nederlands-Vlaamse academische stelsel. De NVAO heeft kennelijk niets geleerd van de nominatie in 2017 en verdient daarom dit jaar de Meester Kackadorisprijs.

De Meester Kackadorisprijs is de prijs die de Vereniging tegen de Kwakzalverij eenmaal per jaar uitreikt aan die persoon of instantie die in dat jaar, volgens de vereniging, de kwakzalverij zeer bevorderd heeft. Het gaat hierbij uitdrukkelijk niet om mensen die zelf kwakzalverij beoefenen, maar om personen of instellingen die kwakzalverij bevorderen terwijl van hen het tegengestelde verwacht zou mogen worden.

In een reactie op de prijstoekenning laat NVAO-voorzitter Arnold Jonk weten niet bij de uitreiking van de ‘prijs’ aanwezig te kunnen zijn.

Reactie NVAO

Jonk: ‘Het is de tweede nominatie voor de NVAO en opnieuw wegens het accrediteren van een opleiding waarvan de VtdK meent dat die niet voldoet aan de standaarden voor evidence based geneeskunde.  Vanuit uw opvatting is dat begrijpelijk, maar niet vanuit de rol die de NVAO in het Nederlands Hoger Onderwijs heeft. Overigens niet alleen in Nederland. In menig Europees land zijn er geaccrediteerde opleidingen osteopathie.

De NVAO matigt zich geen oordeel aan over de inhoudelijke merites vanuit een dergelijk perspectief op een opleiding. Dat is niet onze rol, en (daarmee) ook niet onze expertise.

Ik zou ook niet goed weten waar dat zou beginnen en eindigen. Ik vrees dat er binnen onze organisatie, de rijksoverheid of de samenleving ook geen consensus zou zijn te vinden over het evidence based-karakter van een opleiding theologie. In het medische domein staat de discussie ook nooit stil en zijn er talloze opleidingen waarvan ook binnen de medische gemeenschap discussie is over de validiteit ervan. Opvattingen daarover veranderen ook. Kijk naar de veranderende inzichten rond de effectiviteit van allerlei vormen van therapie. Dat tekent een levende wetenschap en dat vereist voortdurend debat. Dat gebeurt in de medische gemeenschap en daar hoort die discussie ook. Ik wens uw organisatie daarom ook de komende jaren veel succes met het voortzetten van uw zegenrijke werk’, schrijft NVAO-voorzitter Jonk in zijn reactie aan de vereniging.