Door: Martijn ter Borg | Geplaatst: 15 oktober 2006

De scepticus Petr Skrabanek

In memoriam

“While many people do not believe in magic as such, they are often prepared to accept magic when it is packaged as science.”

De van oorsprong uit Tsjechië afkomstige Petr Skrabanek was een in medische kringen bekend persoon. Helaas is hij al in 1994 op slechts 53-jarige leeftijd overleden aan de gevolgen van prostaatkanker.

Skrabanek was op jonge leeftijd geïnteresseerd in de scheikunde en ging dan ook aan de universiteit van Praag natuurwetenschappen studeren. Na te zijn afgestudeerd werkte hij enige tijd als forensisch toxicoloog maar op 23-jarige leeftijd besloot hij alsnog geneeskunde te gaan studeren. Als uitmuntend medisch student nam hij deel aan een uitwisselingsproject en zo kwam hij in Ierland terecht. Daar is hij nooit meer weggegaan. Hij heeft in verschillende ziekenhuizen in Ierland gewerkt, deed in het begin vooral onderzoek naar neurotransmitters en ging in 1984 werken op de afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg van het Trinity College van de Universiteit van Dublin. Steeds vaker werd hij ook door The Lancet uitgenodigd om editorials te schrijven over algemene gezondheidsvraagstukken. Hij was een allround scepticus en een warm voorstander van evidence-based medicine. Met name de alternatieve behandelwijzen moesten het ontgelden, maar ook had hij altijd veel bedenkingen bij verschillende onderzoeken in de preventieve geneeskunde, zoals screening voor borst- en baarmoederhalskanker. Met zijn boeken probeerde hij dan ook vooral het kritisch en sceptisch denken te bevorderen.

De afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg van het Trinity College van de Universiteit van Dublin heeft een website gemaakt ter nagedachtenis aan Petr Skrabanek en de Foundation die zijn naam draagt en die sinds 2004 een slapend bestaan leidt. Op deze website zijn ook de volledige pdf-versies van zijn drie bekendste boeken te downloaden: The death of Human Medicine, Follies and Fallacies in Medicine en False Premises, False Promises. Op een heldere manier worden in deze boeken verscheidene misvattingen in de geneeskunde blootgelegd. Onderwerpen die aan de orde komen zijn onder andere het placebo effect, borst- en baarmoederhalskanker en alternatieve behandelwijzen.

Naschrift oktober 2010

De genoemde website van Trinity College bestaat niet meer. De pdf’s van de drie genoemde boeken zijn ook te vinden op http://bradtaylor.wordpress.com/2009/06/05/petr-skrabanek-books/ en een 12M pdf van Follies and Fallacies bevindt zich ook op http://chagall.med.cornell.edu/Skrabanek/.

Dat laatste is echter niet doorzoekbaar; de pdf’s van Brad Taylor bevatten OCR-fouten, maar zijn doorzoekbaar (en veel kleiner in omvang).

Martijn ter Borg

Martijn ter Borg studeerde geneeskunde aan de Erasmus Universiteit te Rotterdam. Hierna heeft hij een jaar als arts-assistent interne geneeskunde gewerkt in het IJsselland ziekenhuis te Capelle aan den IJssel om in 2004 te starten met een promotieonderzoek naar de behandeling van chronische hepatitis B. Hij heeft meerdere medisch wetenschappelijke publicaties over dit onderwerp in binnen en buitenland op zijn naam staan over dit onderwerp. In 2008 is hij gepromoveerd op het proefschrift ‘Immune Modulating Therapy and its Viral Kinetics in Chronic Hepatitis B’. In 2007 is hij gestart met zijn opleiding tot maag-darm-leverarts in het Deventer ziekenhuis te Deventer en vervolgens in het Erasmus MC te Rotterdam. Sinds maart 2013 is hij werkzaam als maag-darm-leverarts op de afdeling maag-darm-leverziekten van het Máxima Medisch Centrum.

Gerelateerde artikelen

behandelwijzen - 08 december 2006

Apothekers zijn binnenkort verplicht om aan patiënten met een homeopatisch recept uit te leggen dat het niet bewezen is dat het middel werkt.

artikelen - 16 november 2006

Zo vlak voor de verkiezingen werd het tijd om de verkiezingsprogramma’s van de verschillende politieke partijen na te pluizen op zoek naar hun standpunten over alternatieve behandelaars. Veel aandacht lijkt er niet voor te zijn want alleen GroenLinks heeft een uitgebreid stuk opgenomen in het verkiezingsprogramma. Het standpunt van GroenLinks begint veelbelovend: “Veel mensen doen […]

artikelen - 02 oktober 2006

Het Preventief Medisch Centrum (PMC) in Rotterdam, onder andere bekend van de alternatief werkend arts Trossèl, is opnieuw in opspraak geraakt. Op maandag 2 oktober 2006 heeft de Inspectie van de Gezondheidszorg (IGZ) dit centrum, dat louter alternatieve behandelingen aanbiedt, het bevel gegeven om de stamcelbehandelingen die er gegeven worden direct stop te zetten.