De Universiteit van Witten/Herdecke

De werkelijke stand van zaken

Jan Keppel Hesselink meldt op zijn IOCOB-website het volgende over deze universiteit: ‘De universiteit van Witten Herdecke is de eerste privé-universiteit in Duitsland en staat bekend om zijn innovatieve karakter. Deze universiteit is in Duitsland een van de beste op het gebied van o.a. geneeskunde en economie volgens het academische scoringssysteem en onderzoeken door Zeit, Stern en Spiegel.’

Op 29 oktober van 2005 berichtte het gezaghebbende tijdschrift Der Spiegel over een dreigende sluiting van de private Universiteit van Witten/Herdecke. Voorzitter Karl Marx Einhäupl van de Wetenschappelijke Raad, die de status van de medische faculteit evalueerde, zei het als volgt: ‘Het belangrijkste probleem is dat er aan de Universiteit zo goed als geen onderzoek gedaan wordt. Bovendien is het onderwijs in vergelijking met dat aan de staatsuniversiteiten ten hoogste gemiddeld. Het percentage gezakte studenten is verschrikkelijk hoog. En dan heeft Witten/Herdecke met 40 procent ook nog het hoogste percentage studieverlaters. In de Bondsrepubliek als geheel is dit voor de studie geneeskunde ongeveer 10 procent.’ Einhäupl besloot met de opmerking dat de universiteit drie jaar de tijd kreeg om de gebreken te herstellen.

Aanvankelijk leek er verbetering in zicht na het aanstellen van de hervormer, Matthias Schrappe, als nieuwe dekaan aan de medische faculteit. Hij was geliefd bij de studenten en ontwierp een totaal nieuw onderzoeksplan voor de medische faculteit. De Wissenschaftsrat liet in juli 2006 weten dat hij er nu wat meer vertrouwen in had, maar op 8 februari 2007 berichtte Spiegel Online over ‘Neue Turbulenzen’.

Hervormer Schrappe had van de ene op de andere dag de handdoek in de ring gegooid en ontslag genomen omdat er ernstige meningsverschillen over zijn plannen waren, waardoor hij zijn beleid niet verder kon voortzetten. Bekend was dat hij vooral werd dwarsgezeten door de President van de Universiteit Wolfgang Glatthaar. Er dreigt een cultuurbreuk, meldt Der Spiegel. De Universiteit moet een geheel andere weg inslaan niet alleen om het onderzoek te verbeteren, maar ook omdat anders de private financiers zullen afhaken en dat terwijl de universiteit al jaren kampt met miljoenentekorten.

Op 5 mei 2008 plaatste Spiegel Online een artikel getiteld: ‘Erfolg durch Stallgeruch?‘

Hierin werd gemeld dat de universiteit niet in staat was gebleken de problemen op te lossen. Het eerste probleem was de aanvraag voor een hernieuwde accreditatie (licentie voor onderwijs en onderzoek), die per 1 mei 2008 bij de Duitse Wetenschappelijke Raad moest worden ingediend. Daaruit had moeten blijken dat de ernstige structurele problemen en tekortkomingen in onderwijs en onderzoek, die de Raad in 2005 had geconstateerd, waren opgelost. Dit bleek echter niet gelukt. De Universiteit onderhandelde over uitstel van de rapportage tot minstens eind 2008 of zelfs 2009.

De universiteit kampte bovendien met grote financiële problemen. Ingewijden schatten dat er bij de medische faculteit een bedrag van 200 miljoen Euro nodig was voor de reorganisatie en het instellen van 9 nieuwe leerstoelen. De president van de Universiteit, de econoom Prof. Dr. Birger P. Priddat, die in augustus 2007 aantrad, ontmoette met zijn plannen, ondanks al deze schijnbaar onoverkomelijke problemen veel welwillendheid binnen de Universiteit. Der Spiegel vroeg zich af of dat misschien kwam door zijn Stallgeruch (nestgeur), want hij heeft jarenlang onderwijs gegeven aan deze universiteit. Maar of dit vertrouwen ook voldoende zou zijn voor een accreditatie door de Wetenschappelijke Raad bleef een grote vraag, aldus Der Spiegel in mei 2008.

Op 21 augustus 2008 meldde Der Spiegel onder de titel ‘Abschied von “weissen Ritter”‘,

dat de hoofdsponsor, de firma Droege uit Düsseldorf, die de universiteit met 12 miljoen Euro van de ondergang moest redden, met veel spektakel afscheid had genomen van de universiteit. Het onderlinge contact was verbroken.

Op de site van de universiteit vindt men vrijwel niets over deze ernstige perikelen in de afgelopen jaren. Alleen in het Präsidiumsbericht van 2006/2007 getiteld ‘Wendepunkt und Neuanfang’ lezen wij dat er een ingrijpende reorganisatie in gang is gezet. ‘Eine glänzende Entwicklung liegt vor uns’, schreef de toen nieuwe president Birger Praddat.

Veel antroposofie

De herstructurering lijkt echter vooral organisatorisch van aard. Zo is de faculteit Geneeskunde geïntegreerd met Biowetenschappen, maar de inhoud van het onderwijs lijkt voor de 300 studenten geneeskunde die er in 2008 studeren, niet veel gewijzigd. Het alternatieve stempel van de Universiteit blijft onaangetast. Enkele voorbeelden. Er is nog steeds veel aandacht voor de antroposofie. In 2008/2009 is een aparte, geïntegreerde doctoraalstudie antroposofische geneeskunde en homeopathie van start gegaan. En wat lezen we in de inleiding? Guus van der Bie (1945), artsonderzoeker bij het Louis Bolk instituut, blokcoördinator complementaire Geneeskunde aan de universiteit van Utrecht en tot de zomer van 2008 antroposofisch huisarts in Zeist, is aangetrokken om dit onderwijsteam daadkrachtig te ondersteunen. Er is ook nog een praktische opleiding gestart, waarin studenten zich in het ziekenhuis in Herdecke ‘op academisch niveau’ kunnen scholen in antroposofische geneeskunde, een onderdeel van de specialisatie in traditionele en complementaire geneeskunde. Volgens de website : ‘a shining light in the educational landscape’. Jaap van der Wal (1947), docent anatomie/embryologie aan de Universiteit van Maastricht, geeft in dit kader een cursus getiteld: Einführung in die phänomenologische Menschenkunde am Beispiel der Humanembryologie (voor zijn antroposofische denkbeelden zie zijn website).

Verder neemt het vak Traditional Chinese Medicine een belangrijke plaats in het curriculum in. Hieronder vallen een Acupunctuuropleiding met 19 docenten (waarbij overigens de specialist Keppel Hesselink ontbreekt), Qi-gong met 2 docenten, Chinese fytotherapie met 9 docenten, Tuina (Chinese manuele therapie) met 6 docenten en Chinese diëtetiek met 5 docenten. Er is een leergang Osteopathie en Integratieve Osteopathie (wat zou het verschil zijn?) en een leergang Natuurgeneeskunde op een gelieerde afdeling aan de Universiteitskliniek in Essen. De medische faculteit herbergde ook een Instituut voor Muziektherapie, maar dit is in het kader van de herstructurering in 2007 gesloten, naar verluidt omdat er te weinig belangstelling van de studenten was.

Doemscenario

Het eerder voorspelde doemscenario voor de Universiteit leek eind december 2008 echt werkelijkheid te worden. Op 17 december 2008 berichtte Spiegel Online dat de deelstaatregering van Noordrijn-Westfalen haar subsidie voor 2008 aan de Universiteit heeft ingetrokken wegens het ontbreken van een behoorlijke bedrijfsvoering en het voortdurend uitblijven van een betrouwbaar financieel plan. De deelstaatregering heeft bovendien een deel van eerder toegekende subsidies uit 2007 teruggeëist. In totaal betreft het een bedrag van 7,5 miljoen Euro. Dit kan de doodsteek zijn voor de universiteit.

Volgens een bericht van 22 december op de site Wirtschaftswoche zijn vervolgens de president van de universiteit Birger Priddat en de vice-president afgetreden.

Het laatste bericht is dat door ingrijpen van de wetenschapsminister Andreas Pinkwart nog net op tijd het failliet afgewend is, onder meer door weggelopen sponsors weer mee te krijgen, maar dat de universiteit nu echt ernst moet maken met financiële en organisatorische hervormingen. De studenten zullen bijvoorbeeld fors meer collegegeld moeten gaan betalen. Dit staat overigens allemaal los van de accreditatie.

Nieuwsbrief

De Digitale Nieuwsbrief van de VtdK houdt u regelmatig op de hoogte van nieuwe artikelen op deze site.