Directeur Consumentenbond krijgt prijs voor stimuleren kwakzalverij

Kwakzalvers zelf, zoals homeopaten, natuurgeneeskundigen, acupuncturisten, manueel therapeuten of chiropractoren, komen niet in aanmerking voor de prijs.

Volgens de Vereniging is Bart Combée er verantwoordelijk voor dat zijn leden verkeerd worden voorgelicht over homeopathische middeltjes. Van de minister van VWS mag men geen gezondheidsclaims vermelden bij middelen waarvan de werking niet bewezen kan worden door middel van wetenschappelijk onderzoek. Daarmee kregen fabrikanten van homeopathische middeltjes een onoverkomelijk probleem, aangezien zij al 200 jaar niet wetenschappelijk kunnen aantonen dat de middelen ergens goed voor zijn.

‘Bart Combée wendde zich desondanks in 2014 tot de minister van VWS met het dringende verzoek dit sinds 2012 geldende verbod ongedaan te maken. Dus als een fabrikant zegt dat een bepaald homeopathisch middel helpt tegen hooikoorts, terwijl dat nooit bewezen is, dan mag dat van Bart Combée er rustig op staan. Zijn argument: ‘Een niet onaanzienlijke groep consumenten gelooft dat zij baat hebben bij homeopathische middelen.’ Hij vindt dat consumenten geholpen moeten worden bij hun keuze. Daarbij zou ‘enige informatie’ gewenst zijn, zegt hij. Hij doelt kennelijk op de fabeltjes die producenten van homeopathische middeltjes vroeger op hun verpakkingen zetten.

De minister doet met haar ‘claimverbod’ in feite niets anders dan het uitvoeren van de kerntaak van de consumentenbond namelijk de burger beschermen tegen bedrog. In plaats van de minister bij te vallen, is de Vereniging van mening dat Bart Combée meewerkt aan consumentenmisleiding en daarmee zijn 500.000 leden op het verkeerde been zet.

Naschrift 7
oktober

Reactie
Consumentenbond op de toekenning van de Kackadoris-prijs

Door een misverstand heeft de
Consumentenbond een brief van de vereniging met de uiteindelijke toekenning van
de prijs nooit ontvangen, de bond kreeg begin september wel een brief waarin de
nominatie werd aangekondigd.

Bart Combée, de directeur van de bond,
heeft inmiddels gereageerd.

Zijn reactie luidt:

 “Sinds 1 juli 2013 mogen
homeopathische middelen alleen nog maar verkocht worden zonder uitleg op de
verpakking en in de bijsluiter waarvoor ze bedoeld zijn. Dit omdat de werking
nooit wetenschappelijk is aangetoond. De maatregel van minister Schippers
blijkt in de praktijk (onderzoek van de Consumentenbond uit augustus 2014) tot
veel verwarring te leiden. Daarom riep de Consumentenbond de beleidsmakers van
het ministerie van VWS op zich nog eens te buigen over de (on)begrijpelijkheid
van deze regeling voor consumenten, en een verbetering door te voeren. 

Bart Combée, directeur van de Consumentenbond, indertijd: “Wat heb je
er aan dat er producten in het schap staan als er niet op staat wat je ermee
moet? Winkelpersoneel weet niet welk middel waarvoor bedoeld is en
schriftelijke informatie in de winkels ontbreekt. Enige aanduiding van de
fabrikant waar hij het middel voor bedoelde, lijkt dan toch voor de hand te
liggen; mèt uiteraard de toevoeging dat voor de werking geen wetenschappelijk
bewijs is. Daarom onze vraag om de ingreep te herzien”, aldus de directeur toen
in zijn verzoek.

Combée nu, in een reactie op de Kackadoris-prijs: “Wij kiezen geen
partij tussen geloof en wetenschap. Maar consumenten vragen om deze informatie
en naar hen luistert de Consumentenbond. Als de grootste misstand voor de Vereniging
tegen de Kwakzalverij is dat de Consumentenbond heeft gepleit om op een etiket
te zetten ‘dit middel bedoeld voor verkoudheid, de werking is niet bewezen’,
dan feliciteren wij de verenging. Missie geslaagd.”

Naschrift 27 november 2015

Op 4 november bezocht een delegatie van het bestuur
(voorzitter Terpstra, secretaris Van Dam en juryvoorzitter Van den Berg) prijswinnaar
Combée en Mw. Sandra de Jong, woordvoerder Consumentenbond. De trofee en het bijbehorende certificaat werden daarbij overhandigd. De delegatie excuseerde
zich voor de onjuiste adressering van de uitnodiging voor de uitreiking, waarna
Combée verklaarde dat hij zeker was gekomen als hem de uitnodiging op tijd had
bereikt. Hij had zijn beleid toen graag beargumenteerd en corrigeerde daarom
bij ons overleg een aantal eerdere uitspraken van onze Vereniging.

Hij deelde mee dat zijn brief niet aan de
minister was gericht, maar aan het ministerie en herhaalde dat de
Consumentenbond had gemerkt dat er verwarring was ontstaan onder zijn leden
over homeopatica. Combée voerde
opnieuw aan, dat er nu eenmaal leden van de Consumentenbond zijn, die geloven
in dat soort middelen en dat de Consumentenbond bij dat soort dilemma’s niet kiest
tussen geloof en wetenschap. Hij stelde voorts niet aangedrongen te hebben op
een herziening van het besluit van de minister om informatie op homeopatica te verbieden; hij had slechts
terughoudend verzocht om nog eens te bezien in hoeverre het wenselijk zou zijn
om voor homeopathische middelen toch een indicatiegebied aan te geven. Hij nam
voorts met klem afstand van de VtdK-suggestie dat hij toetsing van
geneesmiddelen door het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen wellicht
poppenkast zou vinden.

De VtdK-delegatie wees erop dat aan alle
Meester Kackadoris-kandidaten op 3 september in een brief was gemeld dat ze op
de longlist stonden. Ook de Consumentenbond heeft die brief gekregen. De Consumentenbond
had daarop kunnen reageren. Zulke correcties zijn altijd van invloed op de
verkiezing van de prijswinnaar.

Daarna kwam de nadruk van het overleg te liggen
op een gezamenlijk belang: het terugdringen van onjuiste voorlichting. De VtdK
verzocht de Consumentenbond in voorkomende gevallen over alternatieve
behandelwijzen en producten met ons te overleggen. Daarop werd welwillend
gereageerd.

Onze delegatie vroeg verder onder meer aandacht
voor de onacceptabele certificering van kortdurende opleidingen die aan
kwakzalvers de basisbeginselen van de geneeskunde moeten aanleren in tien dagen
waar artsen zes tot zeven jaar voor nodig hebben. Patiënten zullen, als ze een
dergelijk certificaat aan de muur zien hangen, wellicht concluderen dat ze in
veilige handen zijn, wat niet het geval is. Wij gaven ook aan dat bij dergelijke
pseudo-certificering het RBCZ een belangrijke rol speelt omdat individuele
kwakzalvers groepsgewijs kunnen toetreden tot het RBCZ (zie ook punt 7 in de
longlist van Kackadorisgenomineerden 2015, Red). Door Vektis wordt dat opgevat
als een reëel diploma dat recht geeft tot een registratie met een “AGB-code”.
Vektis is het uitvoeringsorgaan van Zorgverzekeraars Nederland, en de AGB-code
geeft recht op betaling door zorgverzekeraars aan kwakzalvers uit (aanvullende)
verzekeringen. De VtdK meent dat de kwakzalverij op deze wijze enorm wordt
bevorderd. De Consumentenbond zegde toe hieraan aandacht te zullen besteden.

Bij het afscheid stelden beide partijen vast
dat het een nuttig gesprek was geweest en dat we elkaar in de toekomst zouden
weten te vinden voor overleg.