Emotief therapeut Duchateau verplaatst trauma naar de darmen

Ronald Duchateau (1967) werkt als verpleegkundige en zorgcoördinator bij GGZ Drenthe op een afdeling voor crisisopname. Zijn vrije uren brengt hij door in het alternatieve circuit. Rond het jaar 2000, kort na het voltooien van zijn opleiding tot regressietherapeut, raakte Duchateau verzonken in een filosofisch gesprek met een collega. Zij wilden het anders gaan doen. Zo begon een ontdekkingsreis naar de menselijke geest. Daaruit volgde de onderzoekshypothese: ‘Wanneer je in één moment een trauma kunt krijgen, dan zou je het ook in één moment moeten kunnen oplossen.’

Zijn jarenlange zoektocht leidde tot de geboorte van emotieve therapie. Cliënten met een waaier aan klachten zoals angstgevoelens, overspannenheid en seksuele blokkades zouden er baat bij hebben, claimt Duchateu. Alleen acute psychose is een contra-indicatie.

Emotieve therapie zou helpen bij het oplossen van onverwerkte emoties. Centraal staat het ‘gevoelscentrum’ in de buik. Volgens de theorie bevindt zich 5 tot 7 centimeter onder het navelgebied een autonoom zenuwstelsel, ook wel het tweede brein genoemd. Tijdens de therapie zoekt de behandelaar naar ‘ladingen’ in het lichaam. Een lading wordt gedefinieerd als een met energie geladen plek waaraan een emotie en een beperkende overtuiging is gekoppeld.

Verondersteld wordt dat deze plekken ontstaan door traumatische ervaringen en resulteren in gedragspatronen die het logisch denken overtroeven. Zowel de onmacht als de gedraging bestaan uit: een mentaal deel (M), een emotie (E) en een lichaamsgevoel (L). Deze MEL-punten worden onder trance afgevoerd naar de darmen. ‘Hiermee verdwijnen de daarmee verbonden patronen in het heden en wordt het ervaren van een gelukkig en zinvol leven mogelijk,’ luidt de aanname van beoefenaars. 

Onbeantwoorde liefde

De geestelijk vader van emotieve therapie praktijk houdt praktijk in Utrecht op de Europalaan en in Groningen op de Blekerstraat. Daarnaast geeft hij les bij de door hem opgerichte School voor Emotieve Therapie in Assen. De theorie achter zijn handelwijze is mede ontstaan door persoonlijke ervaringen. In een interview met Koorddanser, een online platform voor spiritualiteit, vertelt Duchateau: ‘Bij mijn geboorte werd ik, nog voordat ik contact met mijn moeder had kunnen maken, in een couveuse geplaatst. Ik moest wachten op de liefde die ik pas na hereniging met mijn moeder aan den lijve ervaren mocht. Deze dynamiek projecteerde ik in mijn latere leven op mijn relaties met vrouwen. Telkens weer wachtte ik, me bewust van de irrationaliteit ervan, op verloren liefdes. Dat mijn gevoelens niet met mijn gedachten overeenstemden fascineerde me ondertussen.’ 

Aanhangers van de methode zijn ervan overtuigd dat bevrijding begint in de darmen. Een behandeling bestaat uit negen sessies van twee uur. Die starten met een probleemgerichte intake, daarna volgen drie sessies over basis afweermechanismen tegen ‘ladingen’, de drie daaropvolgende consulten gaan over verbinding maken met jezelf en anderen, in de achtste bijeenkomst staan kernovertuigingen centraal en tijdens de laatste ontmoeting worden losse eindjes weggewerkt. De kosten bedragen 140 euro per sessie.

Minderjarigen zijn ook welkom. Zij hebben meestal genoeg aan een of twee probleemgerichte sessies. Al is dat volgens ‘master’ in de emotieve therapie Haike Germann, werkzaam in hetzelfde centrum in Utrecht als Duchateu, afhankelijk van de leeftijd: ‘Hoe ouder het kind wordt hoe langer een sessie duurt en hoe meer sessies over het algemeen nodig zijn. Dit heeft te maken met de ontwikkeling van het ego. In uitzonderingsgevallen is het noodzakelijk om bij het kind de volledige procestherapie te doen.’ 

Voor de geclaimde werking van emotieve therapie is geen bewijs. Behandelaars verwijzen consequent naar een klanttevredenheidsonderzoek uit 2012 onder cliënten van Duchateau, uitgevoerd door twee studenten van de Saxion Hogeschool. Op verzoek van de webredactie nemen psychiater Ronald van den Berg en emeritus hoogleraar-afdelingshoofd psychiatrie van het Erasmus MC Michiel Hengeveld de therapie onder de loep. Beiden zijn bestuurslid van de vereniging.

Hengeveld vertelt: ‘Onderzocht wordt of darmstoornissen invloed hebben op de psychische gesteldheid en vice versa. Dat is op zichzelf geen vreemd idee. Maar de uitwerking die emotief therapeuten hieraan geven is volstrekte onzin. Ze gebruiken een concept dat ergens een wetenschappelijke basis heeft en bouwen daar een zelfverzonnen verhaal omheen. Bewijs is er niet en de pretenties zijn maximaal. Dat zo’n behandelaar of coach hoog scoort bij een klanttevredenheidsonderzoek verbaast mij niets; mensen investeren tijd en geld in een therapie en krijgen negen keer flinke aandacht. Het placebo-effect zal ongetwijfeld groot zijn. Vanuit onderzoek weten we echter dat dit effect na een aantal weken of maanden uitdooft. Het valt niet uit te sluiten dat patiënten alsnog bij de GGZ terechtkomen.’

Automutilatie

Van den Berg komt tot dezelfde conclusie: ‘In mijn ogen is het wichtigmacherei. Op die sites lees ik van alles over ladingen en MEL-punten. Het zijn beweringen die nergens op stoelen. Niemand snapt wat Duchateau schrijft. Dat ligt niet aan de intelligentie van die mensen; het is onsamenhangende quatsch. Bewijs maar eens dat er ladingen in je lichaam zitten en dat je die kunt neutraliseren. En dan die MEL-punten: dat soort punten bestaan niet.’

Van den Berg rekent af met de hypothese van Duchateau dat je binnen één moment een trauma kunt oplossen: ‘Dat is een magische gedachte. Er zijn mensen die een tragisch ongeval meemaken en daar jarenlang last van hebben. Je raakt het niet kwijt in een dag of in een uur. En het idee dat je het kunt oplossen door MEL-punten op te sporen en ladingen naar de buik te transporteren is verschrikkelijke onzin.’

Het maakt Duchateau niet minder terughoudend. Sinds 2017 gaat hij door het leven als grootmeester. Op de Facebook-pagina van zijn praktijk strooit hij met succesverhalen. ‘Ik blijf mezelf verbazen over wat de emotieve therapie kan. In twee sessies een kind van 12 afhelpen van automutilatie en stemmen. Dat ik dat mag meemaken.’

In een ander bericht staat: ‘Opnieuw een aggresieve/dwingende stem gestopt. Eén die er al voor gezorgd had dat cliënte suïcidaal was en hopeloze gevoelens ervoer.’ In reactie op een vrouw die vraagt of hij iets kan met een bipolaire stoornis is het antwoord: ‘Daar heb ik mee gewerkt, waarbij de stoornis uiteindelijk is weggevallen.’ Op de website van zijn praktijk presenteert de behandelaar een lijst met ernstige aandoeningen waarmee hij goed overweg kan. 

Schadelijk

Hengeveld is buitengewoon kritisch en waarschuwt. ‘Als mensen vrijwillig voor zo’n behandeling kiezen kun je zeggen: laat ze hun gang gaan. Toch is er een groep voor wie dit schadelijk kan zijn. Het is beunhazen-gedoe als je gaat roeren in mensen met emotionele problemen. Kijk daarmee uit. Iemand met een psychosegevoeligheid kan deze therapie beter mijden. Datzelfde geldt voor mensen met een neiging tot suïcidaal gedrag, persoonlijkheidsstoornissen of een zware psychiatrische stoornis.’

Duchateau en zijn collega’s proberen een brug te slaan tussen de wereld van alternatieve behandelwijzen en de reguliere zorg. Daarbij hanteren zij het protocol van het Centrum voor Integrale Psychiatrie (CIP) van Lentis. Rogier Hoenders, manager inhoudelijke zaken van het CIP, stelt dat er geen sprake is van samenwerking. ‘Ik heb de term wel eens gehoord maar ken deze therapie niet. Er zijn meer sites die naar ons verwijzen. Ik hou dat zelf niet allemaal bij.’

Geen erkenning

In het register van gecertificeerd emotief therapeuten staan twintig namen. Een aantal van hen pronkt met een wetenschappelijk aandoende master titel, verkregen bij de School voor Emotieve Therapie in Utrecht. Tegen betaling van 3.170 euro inclusief BTW is het mogelijk om hier een tweejarige basisopleiding te volgen. Om in aanmerking te komen voor toelating dienen studenten te beschikken over HBO werk-en denkniveau. Daarnaast moeten zij een gesprek voeren met de ‘grootmeester’, Duchateu.

Voor de theorie staan negentien lesdagen gepland. Na behalen van het theoretisch eindexamen volgt een praktijktoets: een procestherapie uitvoeren op een patiënt. Degenen die de basisopleiding hebben doorlopen kunnen ter verdieping aanvullende modules volgen, zoals werken met ‘agressieve beïnvloedende ladingen’ en ‘exposure therapie’.

De Nederlands-Vlaamse accreditatieorganisatie (NVAO), die in ons land de kwaliteit van het onderwijs bewaakt, heeft de opleidingen van de School voor Emotieve Therapie geen accreditatie verleend. De diploma’s zijn wettelijk niet erkend; iedereen mag zichzelf emotief therapeut noemen.

GGZ Drenthe neemt afstand

Vooralsnog heeft Duchateau weinig succes als bruggenbouwer. In een schriftelijke reactie neemt zijn werkgever, GGZ Drenthe, afstand van de door hem ontwikkelde behandelmethode. ‘De emotieve therapie zoals beschreven op de website is bij ons niet bekend en wordt door GGZ Drenthe niet aangeboden of toegepast. GGZ Drenthe biedt alleen evidence based therapieën. We volgen daarin de richtlijnen van de erkende beroepsverenigingen voor psychiaters, psychotherapeuten en andere beroepsgroepen in de GGZ. We bieden geen behandelingen die niet conform de zorgstandaarden zijn. We propageren geen alternatieve behandelingen. Al onze medewerkers moeten zich binnen hun werk houden aan de geldende richtlijnen.’

Duchateau is niet bereid vragen van de webredactie te beantwoorden. De School voor Emotieve therapie is druk doende met het werven van studenten. Op zondag 9 mei organiseren zij een online open dag.