Erasmus MC: academisch ziekenhuis of sociale werkplaats? Casus Gischler

De promotie van fysiotherapeute Ineke van den Berg-de Lange leverde Huib Pols, decaan van het Erasmus MC, de Meester Kackadorisprijs 2011 op van de Vereniging tegen de Kwakzalverij, omdat hij als verantwoordelijke zonder blikken of blozen het proefschrift had geaccepteerd.

Verontrust door het feit, dat er na bekend worden van de fraude geen maatregelen zijn genomen tegen de promotor noch tegen de promovendus zijn we op zoek gegaan naar meer kwakzalverij binnen de muren van het Erasmus MC.

Een succesvolle exercitie

De zoektocht gaat terug naar 2009. Toen werd Saskia Gischler, kinderarts-intensivist in het Rotterdamse Erasmus MC-Sophia kinderziekenhuis, ontheven van haar klinische taken en op een administratief/management zijspoor gezet. De leiding van de kinder-IC had genoeg van haar strapatsen. De website van de kinder-IC kwalificeert de nieuwe functie van Gischler als ‘coördinator polikliniek lange termijn follow-up IC, medisch coördinator Pallieterburgt en voorzitter van de medisch-ethische casuscommissie van het Erasmus MC’.

Voor de oppervlakkige toeschouwer is deze degradatie op het eerste gezicht onbegrijpelijk. Gischler (1960) werd in 1995 ingeschreven als kinderarts. Ze specialiseerde zich in twee jaar tot kinderarts-intensivist en kreeg vervolgens een aanstelling in die functie, allemaal te Rotterdam op de afdeling van kinderarts-intensivist prof. Dick Tibboel. Hij was de promotor van het proefschrift waarop Gischler eind 2008, samen met een psychologe, promoveerde. Het proefschrift ging over de follow-up van kinderen geboren met ernstig aangeboren afwijkingen.

Tot zover lijkt er ogenschijnlijk niets aan de hand

Gischler deed echter meer. Een jaar nadat zij haar opleiding tot kinderarts/intensivist had voltooid, schreef zij zich in bij de Stichting NAAV onderwijs (SNO) te Breukelen voor de zware opleiding tot acupuncturist. De Rotterdamse kinderarts rondde de opleiding van de Nederlandse Artsen Acupunctuur Vereniging (NAAV) in 2001 met succes af. Haar afstudeerscriptie bevat het klassieke koeterwaals waarop scripties van deze opleiding patent hebben. Een bezoek aan de website met scripties levert gegarandeerd een kwartiertje dijenkletsen op. Eén citaat uit Gischlers scriptie verduidelijk dit: ‘Congenitale afwijkingen zijn complexe afwijkingen die op verschillende energetische niveaus kunnen ontstaan. Ancestrale energie speelt hierin een belangrijke rol maar ook karmische invloeden zijn van belang. Zowel binnen de energetische laag van het Qi als binnen de ijlere invloedssferen van bijvoorbeeld de chakra’s kunnen oorzaken gevonden worden voor het ontsporen van wordingsprocessen. Dit maakt de therapeutische benadering van patiënten met congenitale afwijkingen een complex probleem.’ Einde citaat.

Niet alleen wordingsprocessen kunnen ontsporen. Een medisch specialist, die dit soort wartaal uit de pen krijgt, moet door de leiding natuurlijk direct als risico zijn herkend. Gischler beperkte haar acupunctuur gelukkig tot de woensdagen. Ze bedreef acupunctuur, met als specialisaties ‘kinderen en auriculo’, in het Preventief Medisch Centrum (PMC) in Rotterdam. Auriculo staat voor ‘ooracupunctuur volgens Nogier’. Het PMC van de orthomoleculaire arts Robert Trossèl is eermalen in aanraking met de Inspectie voor de Gezondheidszorg en met justitie.

De inleiding van het proefschrift van Gischler bevat een uitgebreide beschrijving van de lijdensweg van een kind dat uiteindelijk op 14-jarige leeftijd overleed na een serie operaties en behandelingen in verband met een aangeboren middenrifbreuk, longproblemen en een waterhoofd.

De ouders van het kind hadden weinig vertrouwen in dokters. Ze bezochten een niet nader genoemde ‘kinderarts-intensivist’ en een serie andere alternatieve genezers. Gischler schreef de langer dan voorspelde overleving van het kind toe aan deze bezoeken. De bijdrage van het ‘medisch systeem’ (dixit Gischler) was gering geweest. Een half jaar na de verdediging van haar proefschrift werd de kinderarts-intensivist van de intensive care in Rotterdam verwijderd.

In het Erasmus MC-Sophia kinderziekenhuis hebben ze – om onduidelijke redenen – iets met alternatieve geneeswijzen. Zo deden twee specialisten van het Sophia-ziekenhuis tijdens hun opleiding in het St Michael’s Hospital in Toronto (Canada) mee aan onderzoek naar de effectiviteit van ‘afstand reiki’-technieken om pijnklachten bij vrouwen na een keizersnede te verlichten. De reiki-therapeut werkte vanuit huis, op een afstand van honderd kilometer van pijnlijdende vrouwen. De vrouwen kregen drie sessies, elke sessie duurde twintig minuten. Het onderzoek werd aangepakt conform de bekende regels: dubbelblind, gerandomiseerd en gecontroleerd. Het resultaat was er naar: om de pijn beheersbaar te kunnen houden hadden vrouwen in de reiki-groep evenveel pijnstillers nodig als vrouwen in de controlegroep, blijkt uit een artikel van twee Rotterdamse en zes Canadese onderzoekers dit jaar in de British Medical Journal (BMJ).

De interesse in het Erasmus MC-Sophia kinderziekenhuis gaat niet alleen uit naar reiki. De ic-groep van Tibboel heeft in 2008/2009 bekeken of jonge kinderen na een schedeloperatie minder pijn en stress hebben met een aromamassage met mandarijnolie (geperst uit de schil van mandarijnen), als alternatief voor onder andere opiaten; eenmalig, tien minuten. Uit onderzoek van  ic-verpleegkundige Marjan de Jong et al. met zestig kinderen blijkt dat die aromamassage niets oplevert. Gepubliceerd in het decembernummer 2011 van de Journal of Advanced Nursing: Mandarijnolie is niet heilzaam. Het heeft geen nut die olie na craniofaciale chirurgie te gebruiken.

Veel academische ziekenhuizen hebben in hun staf hier en daar wel een disfunctionerend specialist of personen met een gebruiksaanwijzing. Ze worden vaak gehandhaafd of er wordt een taak voor hen gevonden waar ze niet al te veel kwaad kunnen aanrichten. Zo telde het Nijmeegse UMC St. Radboud jaren geleden de acupuncturist Wong die hysterische bewegingsstoornissen met acupunctuur behandelde en die door hoogleraar Padberg te vuur en te zwaard werd verdedigd. Ook anesthesist-acupuncturist Kho werkt er nog steeds.

Over de vraag of dit soort sauveren van zwakke broeders en zusters moet worden gezien als goed sociaal beleid of als smijten met geld dat wellicht beter besteed kan worden, kan natuurlijk gediscussieerd worden.