Etos kwakzalft met Soundbites-pillen tegen gehoorschade

Vitaminecapsules zouden het gehoor beschermen van popfestivalbezoekers. Een tot drie dagen voor het festival beginnen met slikken, twee capsules Soundbites per dag, is het advies. Een vals advies dat werking suggereert waarvoor geen wetenschappelijk bewijs is. Albert Heijn-dochter Etos heeft de exclusieve verkooprechten van Soundbites-capsules van de Amerikaanse producent Hearing Health Science (HHS). 

Voor fanatieke bezoekers van muziekfestivals, zo stond in de Etos-reclamefolder met “gezondheidsproducten” van oktober. Niet geheel toevallig kwam de folder vlak voor het Amsterdam Dance Event (ADE) uit. HHS is een van de sponsoren van het ADE. Etos verkoopt proefmonsters in een setje van vier capsules. Goed voor één festival.

Producent HHS pakt het rigoureuzer aan en verkoopt via zijn website doosjes met 56 capsules voor vier weken dagelijks slikken, kosten: 35 euro. De softgel-capsules zijn gevuld met hoge doses vitamine A, C en E en magnesium. Soundbites is een gepatenteerde, uniek samengestelde combinatie van micronutriënten vitamine A, C en E en magnesium, pocht producent HHS. Deze zouden lichaamscellen beschermen tegen oxidatieve beschadiging door vrije radicalen. Dus ook trilhaarcellen in het binnenoor; magnesium draagt bij aan celvernieuwing, stelt HHS. Soundbites beschermen de binnenoorcellen wanneer deze worden blootgesteld aan harde muziek, is de belofte. 

In oktober zijn er tijdens het ADE proefmonsters uitgereikt onder meer aan jongeren op de pont tussen De Ruyterkade (station Amsterdam Centraal) en de NDSM-werf (Amsterdam-Noord). Ze werden uitgedeeld met de aanprijzing dat na het innemen van capsules het dragen van oordoppen op muziekfestivals niet nodig is, zo laat een verontruste arts de Vereniging tegen de Kwakzalverij (VtdK) weten. Hij kreeg zo’n proefpakket in de handen gedrukt. “Jongeren die worden blootgesteld aan een schadelijk geluidsniveau krijgen met die capsules een vals gevoel van bescherming”, schrijft hij verontwaardigd.

Laffe reactie

Geconfronteerd met de kritiek dat er voor zijn claims geen enkel wetenschappelijk bewijs is, reageert Etos via een perswoordvoerder onverantwoord laf: “HHS zegt dat het product werkt. Nee, de literatuur waarmee de producent schermt, hebben we niet bekeken. We zijn de verkoper van het product, niet de producent.” Op zijn verzoek hebben we hem de literatuur toegestuurd die HHS hanteert, wel mét de vraag om een reactie. Van Etos is sindsdien niets meer vernomen.

Producent HHS is opgericht door en eigendom van twee Amerikanen die enkele jaren geleden in Nederland zijn neergestreken. Eén van hen, de wetenschappelijke onderzoeker van het stel, is inmiddels overleden. De ander is een marketingman die het werk hier voortzet.

Het is niet de eerste keer dat HHS Soundbites-proefmonsters op het ADE heeft uitgedeeld. In de zomer van 2016 deed het bedrijf dit al, ook vergezeld met flinke publiciteit. “Een belangrijke toevoeging aan wat je kan doen om gehoorschade te voorkomen, het is een preventief therapeuticum”, zei Taco van der Feltz destijds in het RTL4-programma Editie NL. Van der Feltz ls als basisarts verbonden aan HHS. “De capsules zorgen er voor dat de cellen kunnen herstellen voordat ze permanent dood gaan en dus niet meer kunnen herstellen”, ging hij verder. Blijkbaar was Van der Feltz inmiddels meer verkoper van spullen dan iemand die serieus te nemen is vanwege zijn medische opleiding. 

Effect niet aangetoond

Gehoordeskundigen geloven de claims van het bedrijf niet. De Nederlandse Vereniging voor Keel-Neus-Oorheelkunde en Heelkunde (KNO) betwijfelt of zo’n pil gehoorverlies en oorsuizen zou kunnen voorkomen. “Het effect van de pillen is nog helemaal niet aangetoond. Het is dus beter om zeker te zijn van goede bescherming door bijvoorbeeld oordoppen te dragen”, schrijft de Belgische gezondheidswebsite ruim een jaar geleden. 

Het uitdelen van proefmonsters dit jaar op de ADE levert dezelfde kritische reacties op. “Voor zover wij weten is nog niets wetenschappelijk bewezen”, aldus Marie-Claire Bovet van de Nationale Hoorstichting in oktober tegen de redactie van RTL Nieuws. Ook Jan van Borden van de KNO-vereniging mist het wetenschappelijke bewijs: “Als die studie er is, dan lag hij op dit bureau.”

Ook het VPRO-radioprogramma 3voor12 raadpleegde in oktober enkele gehoorspecialisten. Hun conclusie: er is geen wetenschappelijk bewijs dat de claims van het bedrijf hout snijden, er zijn bovendien geen mensenstudies gedaan.

Ondanks de brede consensus in audiologische kringen dat capsules bij harde muziek geen gehoorbescherming bieden, doet het Amerikaanse bedrijf HHS of zijn neus bloedt en blijft het stoere teksten gebruiken om zijn wonderclaim te onderbouwen. We lezen op de HHS-website: gebaseerd op “30 jaar neuroscience research”. De Amerikaanse eigenaar van het bedrijf HHS, Barry Seifer, bezigde deze teksten onlangs nog tijdens de ADE in zijn verhaaltje op het conferentie-uurtje in het DeLaMar-theater. 

Geen mensenstudie

De werkelijkheid is dat er geen enkel serieuze onderbouwing is. Er is een muizenstudie waaruit zou zijn af te leiden dat een combinatie van vitamines bij extreem geluid trilhaartjesschade zou remmen. Beestjes die de mix kregen toegediend, kunnen meer geluid verdragen dan collega-dieren die niets kregen. Mensenstudies zijn er echter niet.

Het bedrijf verwijst met graagte naar een wetenschappelijk artikel van Coleen Le Prell, een audiologisch onderzoekster van de Universiteit van Dallas. Het verscheen vorig jaar in een audiologisch tijdschrift. De publicatie beschrijft een onderzoek waarin een zeventigtal twintigers (gemiddelde leeftijd bijna 22 jaar) capsules slikten, een deel met en een deel zonder supplementenmix. Het slikken begon drie dagen voor de geluidsblootstelling. De studie leverde niets op.

Onder leiding van Le Prell vonden de Amerikaanse onderzoekers geen significant verschil in gehoorstress tussen beide groepen. Een opmerkelijke conclusie: de Amerikaanse onderzoekster is namelijk houder van het tien jaar oude patent op de “unieke” supplementenmix. Het patent kreeg indertijd de fraaie titel: Method for treating hearing loss. De patenthouder is dus in 2016 tot de ontdekking gekomen dat haar mix niet werkt.

Geconfronteerd met deze publicatie van LePrell reageert HHS-eigenaar Barry Seifer als een echte gelovige: “Ja, het klopt dat er niets significants uit die mensenstudie komt, maar de onderzoekster heeft me geschreven dat de onderzoeksopzet bij nader inzien fout is geweest.” Seifer verkoopt intussen wel zijn spullen en omgeeft ze met – in het jargon van de Reclame Code Commissie – valse claims.