Fricties in de werkelijkheid

English summary

The Dutch alternative biologist-physician Valstar treats cancer patients with the dangerous drug dichloroacetate on an experimental basis. After a complaint by the Dutch Association against Quackery the Health Inspectorate paid a visit to Valstar. The Inspectorate was satisfied when he told them that he wasn’t doing any systematic research. The Dutch Health Inspectorate apparently lacks the incentive to act on reports of quackery or check the files of an errant physician.

Nederlands

De VtdK heeft de daad bij het woord gevoegd en op 7 september 2008 een melding gedaan bij de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) over het ongecontroleerd toepassen van experimentele behandelingen en in het bijzonder DCA bij kankerpatiënten, door drs.drs. Engelbert Valstar. De Inspectie heeft de melding van de VtdK voorgelegd aan Valstar. Deze antwoordde dat hij geen onderzoek uitvoert naar DCA (en citroenzuur) bij patiënten met prostaatkanker, en ook niet van plan is dat te doen. Overigens had de VtdK niet gemeld dat Valstar onderzoek deed naar DCA, maar dat hij ermee behandelt op experimentele basis. De drs.drs. weet het verschil waarschijnlijk deksels goed, in kennelijke tegenstelling tot de Inspectie. Ook alle andere opmerkingen van de VtdK, namelijk dat Valstar als eenling werkzaam is en dat hij zich niet conformeert aan hetgeen in de beroepsgroep gebruikelijk is, werden door Valstar terzijde geschoven.

De Inspectie nam genoegen met deze reactie, want zij stelt in een brief aan de VtdK gedateerd 27 oktober 2008 en ondertekend door mw. mr. M.E.W.H. Joosten, inspecteur: ‘de inspectie, de onvermijdelijke realiteit wetende van een uitbehandelde (kanker-)patiënt die houvast zoekt in verschillende zorgcircuits, heeft niet de illusie afdoende of oplossend te kunnen reageren op fricties die zich in deze werkelijkheid voordoen.’

Vervolgens komt de aap uit de mouw: de patiënt is ‘zelf verantwoordelijk voor de keuze die hij maakt om zich tot de reguliere zorg en/of het alternatieve of complementaire zorgcircuit te wenden.’ Gelukkig ziet de Inspectie wel dat dit standpunt niet helemaal onproblematisch is, want: ‘de patiënt dient echter geen schade of aannemelijke kans daarop, te ondervinden door het handelen van een reguliere dan wel een alternatieve hulpverlener.’

Ten slotte stelt de Inspectie vast dat er in de jurisprudentie van het (straf)recht een aantal criteria ontwikkeld zijn om te beoordelen ‘of er sprake is van een aanmerkelijke kans op schade aan de gezondheid van een patiënt door een alternatieve hulpverlener. De rechter acht een dergelijke kans aanwezig, wanneer de alternatieve behandelaar intervenieert in de reguliere behandeling (afwijzen, inmengen of verbieden) en/of niet communiceert met de reguliere zorgverlening (geen informatie verstrekken c.q. inwinnen). Dit zijn de twee, zogenoemde primaire criteria. Ook het geven van onjuiste of misleidende voorlichting, het hebben van een goeroe-attitude, het onbekwaam, onbevoegd en onveilig toepassen van (genees-)middelen zijn criteria van de kans op schade.’ Aldus, zo gaat de Inspectie verder, ‘geeft de huidige wetgeving alleen de mogelijkheid om in te grijpen bij een alternatieve hulpverlener als er sprake is van aantoonbare schade, of een kans daartoe, bij een individuele patiënt. Om die schade of kans daarop te kunnen vaststellen kan een tuchtrechtelijke of strafrechtelijke beoordeling van een dergelijke casus aan de orde zijn.’ De heer Valstar is door de inspectie ‘nadrukkelijk gewezen op zijn professionele verantwoordelijkheden waarbij hem gewezen is op verschillende relevante (tucht)rechterlijke uitspraken en naar de Gedragsregel “De arts en niet-reguliere behandelwijzen” van de KNMG.’

Op een alternatieve website (kanker-actueel) cwordt dr. Joke Baars, internist van het Nederlands Kanker Instituut, geciteerd die de bijwerkingen van DCA als volgt omschrijft: ‘De DCA kan zeer ernstige effecten hebben op ons zenuwstelsel, hetgeen versterkt kan worden door de HAART [highly active anti-retroviral therapy, een verzamelnaam voor combinatieschema’s van antiretrovirale middelen, lees anti-hiv-middelen, webredactie], ook al slikken de patiënten hoge doses vitaminen. Indien u merkt dat u tintelingen krijgt in handen, voeten, last van duizeligheid, moeilijkheden met de coördinatie van bewegingen, verzoek ik u dringend onmiddellijk te stoppen met alle medicatie. Deze klachten zijn helaas soms van blijvende aard. Hoe sneller men stopt, hoe meer kans men heeft dat het weer over gaat. We hebben een patiënt gehad die blijvende schade aan de kleine hersenen heeft overgehouden door gebruik van dichloorazijn (DCA), waardoor hij nu blijvende evenwichtsproblemen heeft. Het is gemeld aan de LAREB (afkorting van Landelijke Registratie en Evaluatie van Bijwerkingen), een landelijk bureau waar bijwerkingen gemeld worden. Onschuldig is dit middel dus niet’. Aan het criterium ‘kans op schade’ lijkt bij het voorschrijven van DCA ruimschoots te zijn voldaan!

Het antwoord van IGZ is in het licht van de complicaties van DCA verbijsterend, shit happens, zo schijnen ze daar zo’n beetje te denken. Zo’n reactie is alleen maar te begrijpen als er geen enkele clinicus binnen IGZ naar de behandeling met DCA heeft gekeken. De Inspectie moet terug naar Valstar, zich niet met zijn ontwijkende antwoorden tevreden stellen, maar de dossiers lichten van de patiënten die door hem met DCA behandeld zijn. Dat is helaas een onhaalbare kaart. Bij IGZ werken nauwelijks meer dokters, minder dan tien procent van het personeel is arts.

De VtdK kan niet anders dan constateren dat de Inspectie patiënten geen behoorlijke bescherming kan bieden tegen artsen die van het reguliere pad afdwalen, om maar te zwijgen van bescherming tegen overige genezers.

Naschrift oktober 2010
De opmerkingen van Joke Baars zijn verdwenen bij kanker-actueel.

Nieuwsbrief

De Digitale Nieuwsbrief van de VtdK houdt u regelmatig op de hoogte van nieuwe artikelen op deze site.