Gerechtshof: paardenmelk werkt niet

In afstandelijke, juridische woorden van de kantonrechter in Zaandam klinkt dit als volgt: `Het mag als een feit van algemene bekendheid worden verondersteld dat naar de huidige stand van de medische wetenschap paardenmelkpillen geen werkzaam medicijn zijn tegen spataderen.´ De Zaanse rechter laat nog net niet het woord `kwakzalverij´ vallen, terwijl dit toch best had gemogen omdat voor de werking van paardenmelk geen wetenschappelijk onderbouwd bewijs is. Het gerechtshof in Amsterdam is het met de kantonrechter eens, blijkt meer dan drie jaar later uit zijn uitspraak in hoger beroep van maart dit jaar. 

De paardenmelkzaak is een langslepende kwestie. In 2007 maakte een bejaarde mevrouw van tegen de zeventig jaar een dagtocht naar een historisch dorpje langs de Linge. Ze had zich laten paaien door de inmiddels failliete reisorganisator Comfort Reizenclub in Utrecht. Deze had naast gratis bingo, koffie en een broodmaaltijd, ook een leuke presentatie beloofd. Die laatste belofte bleek een spreker te zijn die drie uur achtereen paardenmelk van het merk Primafortes aan de man probeerde te brengen. De deuren van de ruimte waren tijdens de lezing gesloten en de aanwezigen mochten niet met elkaar praten. Na afloop liet de mevrouw zich tegen een immens bedrag enkele dozen paardenmelkcapsules aansmeren, omdat die niet alleen huidirritatie te lijf zouden gaan maar ook een `heilzame werking´ zouden hebben tegen haar spataderen, zo beloofde de spreker. De mevrouw betaalde 429,12 euro aan, het resterend bedrag van 2574,74 euro zou ze in maandelijkse termijnen betalen.

Mevrouw, zo luidde het voorschrift, moest dagelijks een hele sloot capsules slikken. Toen ze zich steeds beroerder ging voelen, is ze na twee maanden gestopt met haar kuur. Ze stuurde vervolgens de nog resterende dozen met paardenmelkcapsules – ongeveer twee koffers vol – terug naar de reisorganisatie. Het geld dat resteerde, heeft ze niet betaald.

Het nog openstaande bedrag kwam in 2008 boven water bij het faillissement van de reisorganisator. Het incassobureau Creditline in Den Haag ging er mee aan de slag wat uiteindelijk resulteerde in een rechtszaak in Zaandam. De kantonrechter daar oordeelde echter dat Comfort Reizenclub, de contractuele leverancier van de paardenmelkpillen, misbruik had gemaakt van de omstandigheden. De club had er voor gezorgd dat mevrouw `in de waan kon worden gebracht´ dat het paardenspul ook zou helpen tegen haar spataderen, terwijl dit toch overduidelijk niet bewezen is, aldus de kantonrechter in april 2009. Hij stelde dat iedereen toch behoort te weten dat er geen wetenschappelijk bewijs is dat paardenmelk werkt tegen spataderen.

Het incassobureau ging, meer dan drie jaar later na afwerking van het faillissement, bij het gerechtshof in Amsterdam in beroep tegen deze uitspraak. Het hof wees de klacht in maart dit jaar af en sloot zich aan bij de uitspraak van de Zaanse rechter van drie jaar daarvoor. `De kans dat het paardenmiddelenproduct spataderen vermindert, is niet realistisch.´ Ook de reisorganisator moet dat hebben geweten, meent het hof. `Mevrouw heeft niet meer dan een voedingssupplement gekocht ten aanzien waarvan ze geen bijzondere verwachtingen ter verbetering van haar gezondheid mocht hebben´, schrijft het hof in zijn uitspraak. `De aankoop is evident niet in het belang van de klant en ligt buiten de normale lijn van handelen´, oordeelde het hof.

Paardenmelkpillen waren eerder in het nieuws. In 2011 oordeelde de Reclame Code Commissie (RCC) dat de Belgische producent Equilac zijn capsules, met geconcentreerde en gedroogde paardenmelk, in advertenties ten onrechte aanmerkt als geneesmiddel tegen huidklachten. `Misleidende teksten gebruikt het bedrijf´, oordeelde de raad.