GGZ Groep moet misleidende claims verwijderen

De GGZ Groep, een bedrijf met een tiental vestigingen in Nederland, moet valse claims over de vermeende werking van het oorlel-apparaatje Alpha-Stim verwijderen van zijn website. Het bedrijf moet ook reclameposters voor de Alpha-Stim, met dezelfde misleidende claims, uit zijn wachtkamers halen, oordeelde het College van Beroep van de Reclame Code Commissie (RCC) half juni.

De RCC stelt klager, die werd geholpen door (bestuurs)leden van de Vereniging tegen de Kwakzalverij (VtdK), volledig in het gelijk. De RCC vindt – ook in beroep – dat de GGZ Groep en Alpha-Stim geen wetenschappelijk bewijs kunnen overleggen dat het oorlel-apparaatje Alpha-Stim ‘angst, depressie en slapeloosheid snel, veilig en effectief zou kunnen behandelen’.

De GGZ Groep is een particulier bedrijf, ook al suggereert de naam iets anders. Het psychologenbedrijf claimt dat dagelijks 20 tot 60 minuten Alpha-Stim-gebruik ‘al binnen een paar weken aantoonbaar zou leiden tot een vermindering van de klachten.’ Onzin, oordeelt het College van Beroep dat de gebruikte claims kwalificeert als ‘zeer stellige, in feite absolute medische claims’. Het zijn volgens het college claims die de indruk wekken dat het oorlel-apparaatje Alpha-Stim in staat zou zijn bedoelde ziekten te genezen.

Klager was via een doorverwijzing bij de GGZ Groep terechtgekomen. In de wachtkamer van het psychologenbedrijf liep hij tegen een metershoge reclameposter op waarop in chocoladeletters de werking van het oorlel-apparaatje werd aangeprezen. Vervolgens prezen psychologen van dienst het apparaatje aan, als zijnde ondersteunend bij hun behandeling. Er gebeurde bij de GGZ Groep precies wat de RCC later als argument gebruikte voor haar uiteindelijke beslissing: ‘Omdat de gemiddelde consument door de bestreden uitingen ertoe kan worden gebracht een besluit over een transactie te nemen dat hij anders niet had genomen, zijn de uitingen misleidend en daardoor oneerlijk’, verwoordde de RCC. Klager meldde zich vervolgens bij de vereniging VtdK om advies.

CES

Craniale Elektrotherapie Stimulatie (CES) – sinds 1981 bekend – is de onderliggende aanduiding ‘voor de ‘alternatieve’ behandeling van de Alpha-Stim die de GGZ Groep aan klanten probeert te slijten. Het apparaat – hangend aan een koordje om de nek – geeft een klein stroompje af; 10 tot 600 microampère, continu of om de 2 tot 10 seconden. Twee elektrodes, vastgemaakt aan de oorlellen zouden die elektrische golfjes het hoofd insturen waar het signaal zijn ‘helpende’ werk doet. Het bedrijf meent dat deze ‘milde elektrische stimulatie van het centrale zenuwstelsel’ het brein tot rust brengt. Oorlellen zijn een wonderlijke plaats om (dieper gelegen) hersendelen te kunnen bereiken. Ook de GGZ Groep erkent dit. ‘De gebruikte stroomintensiteít is onder gevoelsniveau’, is op de website van het bedrijf te lezen.

Cliënten van de GGZ Groep kunnen het apparaat tijdens hun behandeling (cognitieve gedragstherapie) huren, zes weken lang. Kopen kan ook. Een Alpha-Stim M kost 1145 euro. De GGZ Groep is de exclusieve distributeur in Nederland van de Amerikaanse producent van de Alpha-Stim, het bedrijf Electromedical Products in Mineral Wells (Texas). Hier is sprake van laakbare belangenverstrengeling.

Organisatiepsycholoog Derk Mulder is niet alleen directeur/bestuurder van de GGZ Groep, hij is ook directeur/bestuurder van distributeur Alpha-Stim Nederland, blijkt uit gegevens van de Kamer van Koophandel en op zijn Linkedin-pagina. De hoofdzetel van beide bedrijven is gevestigd in hetzelfde kantoorpand in Eindhoven. Zakenman Mulder heeft belang bij het gebruik van het Alpha-Stim-apparaatje bij angst- en depressiebehandelingen.

Klager diende eind november vorig jaar, in overleg met de vereniging VtdK, een klacht in bij de Reclame Code Commissie over de gezondheidsclaims van de GGZ Groep op zijn website en op de wachtkamerposter. Zowel de GGZ Groep als het bedrijf Alpha-Stim, als producent/eigenaar van de poster, werden aangeklaagd. Klager gebruikte als basis voor zijn klacht een artikel op deze website van begin november vorig jaar waarin onderbouwd wordt uitgelegd dat er onvoldoende wetenschappelijk bewijs is voor de geclaimde werking van het oorlel-apparaatje. 

In maart dit jaar gaf de RCC klager gelijk waarna de GGZ Groep en distributeur Alpha-Stim beroep aantekenden.

Claims

Beide bedrijven, geadviseerd door een Amsterdams advocatenkantoor, gooiden in de beroepszaak een twintigtal artikelen over de schutting, ten bewijze dat hun claims wel degelijke klopten. Dit hagelschiet-offensief mocht echter niet baten. In zijn pleitnota veegde klager nagenoeg alle ingeleverde publicaties onderbouwd van tafel. Zo hadden sommige onderzoeken niets van doen met de geclaimde aandoeningen, enkele hadden een ondeugdelijke studieopzet (bijvoorbeeld geen controlegroep) en in weer andere artikelen waarschuwden de auteurs/onderzoekers voor een uit de hand gelopen placebo-effect. Ook zaten in de aangeleverde set enkele studies die juist concludeerden dat het apparaatje niet (!) werkte. Lezen, kunnen lezen, is een schone zaak.

In zijn uitspraak sluit het beroepscollege zich volledig aan bij klager en concludeert dat de GGZ Groep en Alpha-Stim onvoldoende aannemelijk hebben gemaakt dat ‘de opzet, kwaliteit, onafhankelijkheid en/of wijze van publicatie van de meeste genoemde studies van dien aard zijn dat deze kunnen worden aangemerkt als “wetenschappelijke studies” die de geclaimde werking van de Alpha-Stim in de vereiste mate onderbouwen’, schrijft de commissie. In gewoon, korter Nederlands: de aangeleverde bewijsvoering van bedrijven is naatje, dik onder de maat.

De GGZ Groep en Alpha-Stim betoogden tijdens de video-conferentiezitting eind mei dat ingeleverde publicaties peer reviewed waren. Een vreemde constatering. Zo zaten er onder de ingeleverde studies een berichtje uit een nieuwsbrief van een fitnesscentrum in Austin, Texas en een (niet-gepubliceerde) doctoraalscriptie van een Amerikaanse studente.

De GGZ Groep en het bedrijf Alpha-Stim brachten tijdens de beroepszitting vier – in ellenlange cv’s aangekondigde – ‘experts/deskundigen’ in stelling, twee van hen deden hun zegje in de vroege ochtend vanuit Texas. Het beroepscollege – wij-van-wc-eend indachtig – maakt in zijn uitspraak in enkele zinnen korte metten met dit intimiderende, bijna half uur durende machtsspelletje.

We lezen in de uitspraak: ‘De door appellanten voorgedragen informanten die zijn gehoord hebben de werking van de Alpha-Stim toegelicht mede aan de hand van de hiervoor genoemde en andere onderzoeken. Zij zijn echter werkzaam of direct betrokken bij het blijkbaar met EEG (EEG Professionals is de formele eigenaar van Alpha-Stim Nederland, red.) verbonden Amerikaanse bedrijf Electromedical Products International Inc., en zij geven in feite het standpunt van appellanten weer. Hun verklaringen kunnen verder ook niet bijdragen aan het van appellanten verlangde bewijs’, schrijft het beroepscollege.

Niet opgenomen

De Alpha-Stim is in Nederland niet opgenomen in behandelrichtlijnen van de medische zorg, omdat elke onderbouwing voor de werking ontbreekt, constateert het beroepscollege. Dit sluit volledig aan bij de eerdere uitspraak van het college en dus bij de onderbouwing van klager, neergelegd in zijn klacht en in zijn latere beroepspleitnota.

De geclaimde werking op basis van de beschikbare gegevens kan niet bewezen worden geacht, aldus de RCC. De gebruikte reclame-uitingen zijn daarom in strijd met het bepaalde in artikel 7 NRC en daarom misleidend. Alpha-Stim en de GGZ Groep mogen de valse gezondheidsclaims niet meer gebruiken, heeft de RCC beide bedrijven laten weten.